Trong thời gian dài, việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu đã trở thành vấn đề nghiêm trọng đối với các chủ sở hữu nhãn hiệu. Kể từ ngày 1/3/1983, luật Nhãn hiệu Trung Quốc  được tạo ra với vai trò quan trọng trong việc hạn chế tình trạng trên. 

Tuy đã có các sửa đổi vào các năm 1993, 2001, 2013 và 2019 nhằm cải thiện các biện pháp pháp lý chống lại việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu, nhưng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường, khoảng cách ngày càng lớn giữa nhu cầu cao về nhãn hiệu và tài nguyên hạn chế. Kết quả là, tình trạng trên vẫn tiếp tục tồn tại.

Việc đăng ký trước nhãn hiệu với các từ ngữ độc đáo liên quan đến sự kiện nổi bật, người nổi tiếng hay các trường hợp tương tự đang tạo ra những thách thức mới trong việc bảo vệ quyền sở hữu nhãn hiệu. Trung Quốc hiện đang tăng cường nỗ lực trong việc chống lại vấn đề đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu trên tất cả các lĩnh vực, với mục tiêu:

• Ngăn chặn xu hướng đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu;
• Hướng dẫn các thực thể trong thị trường hiểu đúng về quy trình đăng ký nhãn hiệu;
• Thúc đẩy sự chuyển đổi sang các phương pháp đăng ký nhãn hiệu hợp lý;
• Bảo đảm tính toàn vẹn của hệ thống đăng ký nhãn hiệu;
• Nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh.

Cam kết này sẽ được thể hiện trong các quy định pháp luật, công tác thực thi pháp luật và các khía cạnh khác.

1. Sửa đổi để hỗ trợ pháp lý chống lại việc đăng ký nhãn hiệu độc hại

1.1 Cập nhật Luật Nhãn hiệu

Sửa đổi sắp tới của Luật Nhãn hiệu Trung Quốc sẽ đưa ra các biện pháp mới để giải quyết hiệu quả hơn vấn đề đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu.

Luật Nhãn hiệu hiện tại của Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 1/11/2019, là phiên bản được sửa đổi lần thứ tư kể từ lần đầu được ra mắt. So với phiên bản được sửa đổi vào năm 2013, Luật Nhãn hiệu hiện tại tập trung mạnh mẽ hơn vào việc ngăn chặn các hoạt động đăng ký nhãn hiệu độc hại. Nó bao gồm các điều khoản như “đơn đăng ký nhãn hiệu không phù hợp và không được nộp vì sai mục đích sử dụng”.

Hơn nữa, vi phạm các quy định này có thể được sử dụng để làm cơ sở pháp lý để phản đối và tuyên bố không hợp lệ. Các biện pháp để ngăn chặn việc đăng ký nhãn hiệu với mục đích xấu đã được mở rộng. Luật bổ sung nhấn mạnh việc các cơ quan nhãn hiệu không nên chấp nhận uỷ thác nếu biết hoặc có lý do để nghĩ rằng đó là đơn không hợp lệ. Các hình phạt cho việc vi phạm các quy định này cũng đã được đề cập rõ ràng.

Trong bối cảnh các chiến thuật đa dạng được áp dụng trong việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu, Luật Nhãn hiệu hiện tại không còn phản ánh đúng nhu cầu thực tế. Ví dụ, nếu một nhãn hiệu đạt được bằng cách vi phạm luật, mặc dù điều này được coi là một cơ sở hợp lý để không công nhận nó dưới luật hiện hành, nhưng nó không được coi là một lý do hợp lệ để phản đối hoặc đánh giá là một loại hình của việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu.

Nói cách khác, theo Luật Nhãn hiệu hiện tại, một đơn đề xuất không hợp lệ có thể được nộp để đăng ký một nhãn hiệu dựa trên "vi phạm luật khi đạt được", nhưng điều này không thể được dùng để phản đối các nhãn hiệu đang đợi được đăng ký. Điều này làm suy yếu các nguyên tắc cốt lõi trong việc chống lại tình trạng trên.

Trong thực tế, dựa trên nguyên tắc pháp lý về tốt lòng, "đăng ký nhãn hiệu đạt được bằng cách vi phạm luật" được công nhận là một trong những lý do hợp lệ để phản đối. Một số cơ quan xét duyệt sử dụng lý do này để từ chối đăng ký trong các trường hợp phản đối.

Tuy nhiên, vấn đề phát sinh chính là các các quy định pháp lý không đồng nhất với thực tiễn, khiến cho các thẩm phán có các tiêu chuẩn xem xét khác nhau. Điều này có nghĩa là ở một số trường hợp, những người có ý kiến trái chiều không nhận được sự ủng hộ và sau đó phải yêu cầu hủy bỏ dựa trên lý do tương tự. Vấn đề này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm khó khăn trong việc bảo vệ quyền thương hiệu.

Vào ngày 13/1/2023, Cục Sở hữu Trí tuệ Quốc gia Trung Quốc (CNIPA) đã phát hành Dự thảo Sửa đổi Luật Thương hiệu của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Dự thảo để nhận ý kiến). Nếu được thông qua, sửa đổi này sẽ là sự thay đổi lớn thứ năm đối với Luật Thương hiệu năm 1983.

Dự thảo này đề xuất một số biện pháp nhằm điều chỉnh các hoạt động đăng ký thương hiệu gian lận. Không chỉ định nghĩa việc đăng ký thương hiệu thông qua gian lận hoặc các phương tiện không công bằng là đăng ký gian lận, mà còn đề xuất một hệ thống bắt buộc chuyển nhượng các nhãn hiệu đã đăng ký có mục đích xấu.

Ngoài ra, nó cũng nêu rõ rằng trách nhiệm pháp lý nên được áp dụng cho các hành động vi phạm xảy ra sau khi đăng ký nhưng trước khi tuyên bố vô hiệu của các thương hiệu đăng ký. Dự thảo cũng xác định các mức phạt cho các trường hợp vi phạm với yêu cầu thanh toán bồi thường dân sự. Những điều này cải thiện và củng cố liên tục các biện pháp chống lại các đăng ký thương hiệu với dụng ý xấu tại Trung Quốc.

1.2. Các biện pháp cải tiến

Các quy định và hệ thống hỗ trợ để áp dụng Luật Nhãn hiệu và xử lý các vấn đề liên quan đang được cải thiện, nhằm tăng cường sự phối hợp giữa các cấp độ pháp lý khác nhau.

Trong một buổi họp báo do CNIPA tổ chức vào ngày 22/2/2023, Chang LI, phó giám đốc Văn phòng Nhãn hiệu, nhấn mạnh cam kết duy trì nỗ lực chống lại các đơn đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu và các hành vi tương tự. CNIPA cam kết sẽ ưu tiên xử lý các đơn đăng ký nhãn hiệu tiềm ẩn nguy hại cho lợi ích quốc gia và công cộng. Chiến lược bao gồm việc ngăn chặn các đăng ký nhãn hiệu độc hại ở mọi lĩnh vực và liên tục giám sát các hoạt động có liên quan.

Để đẩy mạnh thành tựu gần đây trong việc chống lại các đăng ký nhãn hiệu độc hại và tăng cường giám sát trên mọi lĩnh vực, CNIPA đã phát triển Kế hoạch Làm việc về Quản trị Hệ thống các Đăng ký Nhãn hiệu Độc hại để Thúc đẩy Phát triển Chất lượng Cao (2023–2025), được công bố vào ngày 20/4/2023.

Mục tiêu hàng đầu của kế hoạch này là “giảm thiểu khả năng thành công trong hoạt động đăng ký nhãn nhãn hiệu độc hại”. Đề xuất đưa ra các biện pháp đối phó theo quy định pháp luật, với mục tiêu là đạt được tiến bộ đáng kể trong việc kiểm soát các đăng ký nhãn hiệu đến năm 2025.

Những điểm này chỉ ra sự quyết tâm và sự kiên trì của Trung Quốc trong việc ngăn chặn các đăng ký nhãn hiệu độc hại. Việc sửa đổi tài liệu tiêu chuẩn sẽ tập trung vào các biện pháp để đối phó với các đăng ký này trong Quy định Thực thi của Luật Nhãn hiệu, bao gồm việc mô tả chi tiết hơn về các trường hợp nghiêm trọng và áp dụng chúng theo các quy định và tiêu chuẩn để làm rõ các quy định hoạt động.

Cải thiện Hướng dẫn về Kiểm tra và Phán quyết Nhãn hiệu sẽ tăng cường nghiên cứu về các thách thức trong quản lý các đăng ký nhãn hiệu độc hại và soạn thảo các chính sách liên quan theo thời gian, cũng như khám phá các quy định kiểm tra sáng tạo trong phạm vi của pháp luật.

2. Nâng cao việc thi hành pháp luật và quy định

Kế hoạch từ 2023 đến 2025 về Quản lý Đăng ký Nhãn hiệu yêu cầu các cơ quan sở hữu trí tuệ địa phương và văn phòng nhãn hiệu phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về Luật Nhãn hiệu, Nghị định Thực thi của Luật Nhãn hiệu, và các quy tắc khác như quy định về đăng ký và quản lý nhãn hiệu, cũng như bảo vệ nhãn hiệu nổi tiếng.

Các cơ quan phải từ chối đăng ký, hủy bỏ đăng ký không hợp lệ, ngăn chặn chuyển nhượng quyền và không cho phép sử dụng nhãn hiệu xấu. Các trường hợp vi phạm sẽ bị chuyển giao để điều tra và xử lý theo pháp luật. Không được chấp thuận đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu vì mục đích lợi nhuận.

Hiện tại, Luật Nhãn hiệu chỉ xác định các hình phạt như cảnh cáo và phạt tiền cho việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu mà không có các quy định cụ thể về số tiền phạt hoặc trách nhiệm dân sự. Tuy nhiên, luật sửa đổi sẽ áp dụng một mức phạt cụ thể lên đến 250.000 CNY (khoảng gần 900 triệu VND) cho các trường hợp này, cùng với việc tịch thu lợi nhuận bất hợp pháp. Ngoài ra, trách nhiệm dân sự sẽ được mở rộng để bao gồm bồi thường cho cá nhân và cơ quan điều tra trong các vụ kiện lợi ích công cộng.

Luật cũng sẽ tăng cường các biện pháp như từ chối đăng ký và tuyên bố vô hiệu, cũng như áp dụng các biện pháp pháp lý để ngăn chặn các hành vi vi phạm. Các vụ kiện có thể áp dụng các biện pháp bồi thường để đảm bảo tuân thủ luật pháp.

Trung Quốc đang điều chỉnh pháp luật để chống lại các đăng ký nhãn hiệu ác ý và bảo vệ quyền lợi của tất cả các bên liên quan. Điều này đòi hỏi sự hiểu biết và sử dụng hiệu quả các quy định pháp lý mới từ phía chủ sở hữu quyền và các chuyên gia nhãn hiệu.

3. Yếu tố cần xem xét khi sử dụng nhãn hiệu

Trong tình hình Trung Quốc tăng cường quản lý việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu, các chuyên gia đã đưa ra một số gợi ý cho các doanh nghiệp khi đăng ký hoặc mua nhãn hiệu từ người khác.

Đầu tiên, các doanh nghiệp nên nhanh chóng đăng ký nhãn hiệu phù hợp với hoạt động của mình để tránh việc nhãn hiệu bị đăng ký trước bởi người khác. Đồng thời, họ cũng cần tuân thủ nguyên tắc trung thực, và làm thủ tục đăng ký theo quy định pháp lý. Điều này giúp tránh bị phạt về việc vi phạm nhãn hiệu.

Nếu muốn mua nhãn hiệu từ bên thứ ba, doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ nhãn hiệu để tránh các vấn đề phát sinh. Nếu người bán liên quan đến hành vi lừa đảo trong việc nắm giữ nhãn hiệu, thì nhãn hiệu có khả năng bị huỷ bỏ sau khi mua.

Cuối cùng, các doanh nghiệp cần tăng cường nhận thức về việc sử dụng nhãn hiệu và tuân thủ các quy định về tài liệu quảng cáo, hợp đồng và hóa đơn. Bằng cách này, họ có thể bảo vệ quyền lợi của mình khi phải đối mặt với trường hợp người khác lừa đảo trong việc nắm giữ nhãn hiệu.

4. Nỗ lực của Trung Quốc trong việc chống lại việc đăng ký nhãn hiệu với dụng ý xấu

Cuối cùng, khi suy nghĩ về nỗ lực của Trung Quốc trong việc chống lại việc đăng ký nhãn hiệu gian lận, đây là nỗ lực liên tục suốt một khoảng thời gian dài.  Tại Trung Quốc, các biện pháp được thực hiện để chống lại việc đăng ký nhãn hiệu giả mạo và các hình phạt liên quan cho những người vi phạm đã thể hiện một sự điều chỉnh chặt chẽ hơn. Hướng tiếp cận này nhằm mục đích duy trì một hệ thống đăng ký nhãn hiệu mạnh mẽ và được quản lý hiệu quả, cũng như tạo ra một khung pháp lý vững chắc về sở hữu trí tuệ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các chủ nhãn hiệu.

Đức Anh