Làng nghề chả cá Thanh Khê - Sự truyền đời và kế thừa qua nhiều thế hệ

Gắn với nghề đi biển và được coi là hậu phương của nghề đi biển là nghề làm chả cá, nghề làm mắm,… Nhiều hộ gia đình cùng làm nghề thì tạo nên làng nghề.

Từ xưa kia, ở quận Thanh Khê, làng nghề làm chả cá đã hình thành, phát triển và vẫn duy trì cho đến ngày nay. Với vị trí là địa phương nằm trong trung tâm của thành phố Đà Nẵng nên chữ “làng nghề” không còn được sử dụng nhiều mà thay vào đó, người dân gọi tên sản phẩm của mình gắn với địa danh quê hương – đó là Chả cá Thanh Khê.

Chả cá Thanh Khê được nhiều người dân địa phương và thực khách gần xa ưa chuộng bởi nó có vị ngọt tự nhiên từ nguồn nguyên liệu cá biển như cá nhồng, cá thu, cá lạt,… được đánh bắt ở vùng biển từ Đà Nẵng đến Bình Thuận – là vùng biển sạch, có độ mặn cao hơn và rất ổn định so với những vùng biển khác.

Quy trình chế biến chả cá là cả một sự truyền thụ, kế thừa qua nhiều đời trong gia đình nên nguyên liệu cá nào sẽ đi kèm với nguồn phụ gia, gia vị tương ứng đó đã làm nên chất lượng đặc trưng, riêng có của miếng chả cá Thanh Khê.

Đánh giá được sự khác biệt về chất lượng của sản phẩm địa phương đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của sản phẩm chả cá Thanh Khê, UBND thành phố Đà Nẵng đã xác định việc xây dựng, đăng ký và bảo hộ thương hiệu cho sản phẩm này là một bước đi cần thiết và rất quan trọng.

Là nội dung công việc trọng tâm trong nhiệm vụ “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chả cá Thanh Khê” cho sản phẩm Chả cá của quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng”, hoạt động điều tra, khảo sát thực trạng sản xuất, kinh doanh sản phẩm chả cá trên địa bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng được triển khai ngay sau khi nhiệm vụ được Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng phê duyệt. Mục đích của việc điều tra, khảo sát là đánh giá về thực trạng sản xuất, kinh doanh cũng như nhu cầu về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm chả cá của quận Thanh Khê.

Kết quả khảo sát điều tra đối với 50 phiếu điều tra các hộ gia đình/cá nhân có hoạt động sản xuất và kinh doanh chả cá trên địa bàn quận Thanh Khê cho thấy sản phẩm chả cá đã có lịch sử lâu đời.

Theo đó, nghề làm chả cá của người dân Thanh Khê được hình thành như một nghề đứng ngay sau nghề đi biển của người dân. Với truyền thống và kinh nghiệm chế biến chả cá từ nhiều đời nên các sản phẩm chả cá hiện tại của mỗi hộ gia đình tại Thanh Khê dù mang đặc trưng, dấu ấn riêng nhưng vẫn luôn được đánh giá là ngon, chất lượng hảo hạng và quan trọng là chất lượng khác biệt so với chả cá của các vùng khác.

Hiện tại, hoạt động sản xuất và kinh doanh sản phẩm chả cá Thanh Khê đang được diễn ra sôi nổi trên cả 10 phường của quận Thanh Khê nói riêng và cả thị trường nội địa, thị trường xuất khẩu nói chung.

Nâng cao vị thế thương hiệu chả cá Thanh Khê, xây dựng nền tảng phát triển kinh tế - xã hội địa phương

Mặc dù là sản phẩm truyền thống lâu đời nhưng sản phẩm chả cá Thanh Khê trong những năm gần đây vẫn chưa phát huy được giá trị.

Nhận thức được điều đó, vào năm 2023, thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp thành phố, Sở KH&CN thành phố Đà Nẵng đã phối hợp cùng Công ty Cổ phần sở hữu công nghiệp INVESTIP hỗ trợ triển khai xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chả cá Thanh Khê” cho sản phẩm chả cá của quận Thanh Khê.

Đến giữa tháng 8/2023, UBND thành phố ban hành quyết định cho phép UBND quận Thanh Khê sử dụng địa danh “Thanh Khê” để đăng ký nhãn hiệu chứng nhận “Chả cá Thanh Khê” cho sản phẩm chả cá, dịch vụ buôn bán chả cá của quận Thanh Khê và thống nhất xác nhận 5 bản đồ khu vực địa lý đăng ký nhãn hiệu chứng nhận.

Khi sản phẩm Chả cá Thanh Khê được đăng ký và bảo hộ thương hiệu bởi Cục Sở hữu trí tuệ thì cũng đồng nghĩa với việc sản phẩm được nâng tầm và đồng đều về chất lượng, kiểm soát các hoạt động sản xuất bởi một cơ quan quản lý nhà nước, tạo được thị trường và danh tiếng nhất định cho sản phẩm.

Bên cạnh đó, việc xác lập nhãn hiệu tập thể là điều kiện để phát huy được vị thế, uy tín của sản phẩm và thương hiệu bởi sản phẩm được bảo hộ, đáp ứng được các yêu cầu, tiêu chuẩn bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, nguồn gốc. Từ đó, chống lại việc kinh doanh buôn bán hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng, góp phần ổn định thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm.

Việc nâng cao vị thế sản phẩm chả cá Thanh Khê thông qua công tác bảo hộ thương hiệu cũng sẽ là nền tảng vững chắc tạo cơ hội cho người dân làm nghề tại địa phương mở rộng sản xuất, kinh doanh, tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, an sinh xã hội.

Được biết, vào tháng 4/2022, UBND TP Đà Nẵng phê duyệt danh mục nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp thành phố năm 2022 thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030 (đợt 1).

Ngày 17/6/2022, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Đà Nẵng họp Hội đồng tư vấn tuyển chọn tổ chức, cá nhân chủ trì nhiệm vụ: “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chả cá Thanh Khê”. Đây là nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp thành phố năm 2022.

Kết quả, Công ty Cổ phần Sở hữu công nghiệp INVESTIP trúng tuyển đơn vị chủ trì.

Theo hợp đồng ký kết, trong thời gian từ tháng 11/2022 - 11/2024, INVESTIP sẽ triển khai các mục tiêu của nhiệm vụ tạo lập và đăng ký bảo hộ thành công nhãn hiệu chứng nhận “Chả cá Thanh Khê”, cho sản phẩm Chả cá của quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.

Thái An