Nhà sáng lập thương hiệu YesHue không phải là truyền nhân trong một gia đình kinh doanh bún bò truyền thống nhưng táo bạo dám nghĩ, dám khởi sự kinh doanh. Từ nghiên cứu “bí quyết” làm nên mỹ vị món ngon cố đô là các loại gia vị trong ẩm thực Huế, Kim Hằng cho ra đời nhiều sản phẩm đóng gói gia vị bún bò – chuẩn vị Huế, gia vị bún chay, ruốc sả,… và mới nhất là bún bò Huế ăn liền.

Chọn việc khó để làm

Cô sinh viên Kim Hằng xa quê ra thủ đô học về ngành quản trị kinh doanh “nghe tiếng cơm sôi” cũng nhớ nhà. Cố đô Huế quê của Kim Hằng là nơi trong kiệt, ngoài đường lớn, đường bé ăm ắp món ngon. Một trong những món ngon đó là bún bò với nhiều hình thức bún bò tiệm, bún bò quán, bún bò gánh, bún bò nhà hàng, bún bò vỉa hè.

Từ nhớ nhà, khó tìm đúng phong vị Huế ở giữa Hà thành ngày ấy, Kim Hằng tập tành tự nấu và đãi bạn bè món ngon xứ Huế.

Con đường vạn dặm bắt đầu từ những lời khen của bạn bè khi cảm nhận hương vị đậm đà, tinh tế trong món ăn do Hằng làm “bếp trưởng” có ý nghĩa như hạt mưa rơi đúng chỗ để cô ấp ủ và dám thực hiện ý tưởng.

Năm 2011, Kim Hằng mạnh dạn đầu tư kinh doanh bún bò vỉa hè, nhà hàng ẩm thực Huế tại Hà Nội. Bắt tay vào làm mới biết, trong kinh doanh ẩm thực nấu ăn ngon thôi vẫn chưa đủ.

“Không phải lúc nào tôi cũng có mặt ở Hà Nội. Trong khi quán ăn quá phụ thuộc vào sự có mặt của chủ trong nêm nếm cùng vấn đề mặt bằng phải đi thuê, vị trí mặt bằng khiến tôi thất bại sau 3 năm”, Kim Hằng nhớ lại những cú ngã đầu trong con đường khởi nghiệp.

Không phải thất bại nào cũng có nghĩa là kết thúc. Hằng lãi ròng những kinh nghiệm. Cô gái nắm bắt được “nỗi đau” của các chủ nhà hàng phụ thuộc quá nhiều vào đầu bếp, không làm chủ được công thức. Việc mời và giữ chân đầu bếp ở Huế ra tốn kém và khó khăn. Dù bún bò rất được ưa chuộng ở miền Bắc nhưng bún bò Huế nấu không đúng lối Huế cũng khiến khách hàng phàn nàn “Bún bò Huế không giống bún bò ăn ở Huế”.

“Chỉ những người không phải Huế hay gốc Huế rời quê hương đi xa mới gọi là bún bò Huế. Nhấn mạnh tô bún họ đang ăn hoặc bán ra là tô bún nấu theo lối Huế để phân biệt với tô bún không phải do người Huế nấu hoặc không nấu theo lối Huế” – Nhà nghiên cứu Trần Đức Anh Sơn viết trong cuốn sách Kiểu Huế.

Bà Phan Thị Kiều My (bún bò Kim Đồng, đường Nguyễn Thị Minh Khai, TP Huế) chia sẻ: Quá trình chuẩn bị, mua nguyên liệu nấu nước dùng bún bò là một buổi và nấu trong nhiều giờ. 

“Nhân viên có thể giúp tôi chuẩn bị nhưng người nêm nếm phải là tôi. Gia vị bún bò quan trọng nhất là sả tím của Huế có mùi thơm, cọng bé, vỏ ngoài tim tím cùng ruốc biển Huế”, bà My nói đây là bí quyết nấu bún bò gia truyền của gia đình từ thời mẹ bán ở chợ Đông Ba hàng chục năm trước và bà kế nghiệp được 14 năm nay.

Trăn trở và tìm hiểu, Hằng hiểu việc nấu bún theo lối Huế phải vận chuyển sả Huế, ruốc Huế đường xa. Nêm nếm cũng là nguyên nhân khiến chất lượng bún bò ở nơi khác khó ổn định. Nêm nhiều ruốc sẽ khiến nặng mùi nhưng thiếu ruốc tô bún lửng lơ, lưng chừng vì thiếu vị. Sả khử mùi bò đặc trưng khiến thịt thơm ngon, mỹ vị của món ăn được đầu bếp lừng danh Anthony Bourdain ngợi ca là “món súp ngon nhất thế giới” là không thể thiếu.

Trong quá trình nghiên cứu sản phẩm, Hằng vừa nỗ lực để tuổi trẻ có nhiều trải nghiệm. Cô gái trẻ giúp nhiều nhà hàng tổ chức các mô hình nhà hàng Hàn Quốc, đồ ăn nhanh KFC, bán tinh dầu tràm Huế cho các nhà thuốc ở phía Bắc, mở công ty xuất nhập khẩu… Từng chút có vẻ không liên quan gì với bún bò Huế lại trở thành thời gian tích lũy kinh nghiệm về quá trình lưu thông một sản phẩm ăn nhanh ra với thị trường để Hằng đi bước dài hơn về sau.

Trở về Huế, Hằng nghiên cứu thành công việc đóng gói gia vị truyền thống Huế như nấu một nồi bún tươi với đặc điểm không dùng chất tạo màu, tạo mùi, cô đặc các nguyên liệu sả Huế, ruốc Huế, đường phèn và tương ớt.

Các nhà hàng, người nội trợ được giản lược đáng kể công sơ chế khi dùng YesHue tiết kiệm chi phí, thời gian và nhiều thứ khác.

Khát vọng đưa “Kinh đô ẩm thực” ra thế giới

Từ làm nhà hàng chuyển qua sản xuất chế biến thực phẩm là một bước trưởng thành lớn của của Kim Hằng. Khi sản xuất, Hằng phải học nhiều kiến thức khác từ quản lý, vận hành nhà xưởng đến phát triển thị trường.

Ban đầu, Hằng phát triển kênh phân phối truyền thống đưa sản phẩm vào chợ từ Bắc vào Nam. Nhưng vấn đề quản lý nhân sự luôn khiến cô đau đầu bởi nhân viên SEO có thể sẽ có báo cáo ảo khiến cô khó đánh giá được sản phẩm có thực sự “sống” trên thị trường.

Hơn một năm đầu đi theo kênh phân phối truyền thống, YesHue có nguy cơ rơi vào bờ vực dừng hoạt động. Khó khăn bủa vây cũng là lúc các cổ đông muốn rút vốn. “YesHue là đứa con đẻ của tôi, tôi tâm huyết nên cố vực dậy”, Kim Hằng kiên định.

Hồi mới làm sản phẩm, Hằng nghĩ phải chỉn chu rồi mới đưa vào siêu thị. Nhưng khi bán kênh truyền thống thất bại Hằng mới hiểu được việc đợi sản phẩm đẹp đẽ, hoàn hảo rồi mới tìm thị trường là sai lầm.

Những lần đầu chào hàng ở siêu thị họ nói không có nhu cầu, sản phẩm chưa đa dạng, giá bán cao hơn những nhà sản xuất công nghiệp. Sau 4 lần kiên trì chào hàng, cải tiến để thuyết phục và nhờ chiến dịch xúc tiến thương mại hàng địa phương sau 2 năm khởi nghiệp YesHue đã bước vào siêu thị Big C, Vinmart, Bách Hóa Xanh không chỉ ở Huế mà vào hệ thống các siêu thị này trên toàn quốc.

“Trong sản xuất sản phẩm, quan trọng nhất là nghiên cứu và thực hành. Đưa sản phẩm cho nhiều người trải nghiệm, học hỏi từ chính những người buôn gánh bán bưng để đúc rút kinh nghiệm, áp dụng công nghệ hiện đại. Nghe hướng dẫn xong mà để đó thì cũng không thể có sản phẩm. Còn trong phát triển thị trường, nếu lúc đó cứng nhắc không xoay chuyển thì chúng tôi sẽ gặp thất bại ”, Kim Hằng chiêm nghiệm.

Món nổi tiếng nên gia vị bún bò Huế không phải lần đầu tiên xuất hiện trên thị trường trong nước song Hằng là người Huế đầu tiên chuẩn hóa vị bún bò Huế với các nguyên liệu Huế và đóng gói để phân phối.

Từ sản xuất gia vị, YesHue còn chủ động nguồn nguyên liệu sả ở vùng cao xã Hồng Thủy, huyện A Lưới với hình thức trồng xen canh, liên kết với những hộ làm ruốc tại các làng biển của Huế.

Hiện nhãn hiệu YesHue được bảo hộ sở hữu trí tuệ độc quyền trong nước và tại Mỹ. Cuối năm 2018, YesHue xuất khẩu đi Úc lô hàng đầu tiên. Đầu năm 2019, YesHue đưa gia vị chuẩn bún bò Huế xuất khẩu tại thị trường Mỹ. Một năm sau đó, hương vị bún bò Huế đã đến đất nước mặt trời mọc Nhật Bản.

Năm 2020 - 2021, đại dịch bùng phát lại là cơ hội phát triển đơn hàng trong nước, công ty tăng trưởng tốt. Thế nhưng, giá cước vận tải biển tăng hơn 10 lần so với bình thường khiến việc xuất khẩu chững lại. Năm 2022 – 2023 khủng hoảng kinh tế, cước vận tải biển tiếp tục tăng trở lại ảnh hưởng sức mua của thế giới giảm sút, công ty khởi nghiệp chưa có đơn hàng bùng nổ nhưng vẫn sống tốt.

Dù bán siêu thị nhiều nhưng kênh phân phối hiệu quả nhất hiện nay YesHue vẫn xác định là xuất khẩu. YesHue tham gia giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ ẩm thực ở Mỹ, bán hàng trên Amazon US, Ebay. Bí quyết tìm khách hàng xuất khẩu của nữ sáng lập YesHue chính là hướng tới những doanh nhân Việt kiều yêu ẩm thực Huế.

Sau khi đạt giải Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên Huế hỗ trợ về tinh thần, truyền thông, kết nối giao thương trong và ngoài tỉnh. Thực khách, các chủ nhà hàng biết đến YesHue từ các kênh truyền thông tìm tới hợp tác ngày một nhiều hơn.

YesHue phát triển 12 loại sản phẩm gia vị đóng hũ phù hợp với nhiều thị trường khác nhau. Sản phẩm tương ớt Huế, dầu điều phi, dầu tỏi phi, dầu hành phi… thích hợp với nhiều món ăn bình dị của Huế và người Việt.

Hiện YesHue đang chuẩn bị máy móc để sản xuất, tung ra thị trường sản phẩm mới bún bò Huế ăn liền với hàm lượng công nghệ cao. Hằng hi vọng trong năm 2024, bún bò Huế ăn liền sẽ là sản phẩm bùng nổ trên thị trường bởi sự khác biệt từ giá trị tiện dụng nhưng vẫn giữ được hương vị hảo hạng của bún, thịt bò lát, rau tươi. Đây là kết quả 4 năm nghiên cứu tìm tòi của cô doanh nhân trẻ tuổi Lê Thị Kim Hằng.

Huế đang định hướng xây dựng thương hiệu thành phố sáng tạo về lĩnh vực ẩm thực, phát triển công nghiệp văn hóa. Những sản phẩm của thương hiệu YesHue sẽ tiên phong góp phần đưa văn hóa ẩm thực Huế vươn xa trên bản đồ văn hóa ẩm thực thế giới một cách tiện lợi: Thực khách có thể ăn món Huế chuẩn vị ngay tại nhà.

Dự án Gia vị bún bò – chuẩn vị Huế đạt giải nhất cuộc thi Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo 2017 do UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức và giải nhất cuộc thi Tìm kiếm Tài năng Khởi nghiệp vùng Bắc Trung Bộ 2018 do Bộ Khoa Học Công Nghệ tổ chức. Năm 2023, YesHue được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế trao cúp và bằng khen Doanh nghiệp xuất sắc

.Bảo Hòa