Ngày 16/3, phát minh tuyến lệ nhân tạo được công bố trên tạp chí Cell Stem Cell. Phát minh này được đánh giá là bước đột phá mới của y học thế giới. Nó có thể giúp các nhà khoa học nghiên cứu về quá trình sản xuất nước mắt và xác định lý do tại sao một số tuyến lệ không hoạt động.

Các nhà khoa học hy vọng mô hình tuyến lệ hữu cơ sẽ giúp phát triển các phương pháp điều trị rối loạn tuyến lệ, chẳng hạn như bệnh khô mắt. Đồng thời, tuyến lệ được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm có thể sử dụng để cấy ghép cho bệnh nhân.

Đối với đôi mắt, nước mắt đóng vai trò rất quan trọng. Nước mắt được tạo ra từ tuyến lệ có chức năng làm trơn láng bề mặt của mắt và cung cấp dinh dưỡng cho giác mạc. Đặc tính kháng khuẩn trong nước mắt cũng giúp diệt khuẩn, khử độc, tránh tình trạng nhiễm trùng ở vùng mắt.

Nước mắt hình thành từ các tuyến lệ ở góc của hốc mắt. Mắt bao gồm tuyến lệ chính (ở mỗi bên mắt) nằm ở vị trí góc trên ngoài của ổ mắt và một số lượng lớn các tuyến lệ phụ với kích thước rất nhỏ phân bố ở toàn bộ kết mạc mi và kết mạc nhãn cầu.

Tác giả nghiên cứu tuyến lệ nhân tạo, bác sĩ nhãn khoa tại Viện Hubrecht, Trung tâm Y tế Đại học Utrecht (Hà Lan), Rachel Kalmann cho biết: “Rối loạn chức năng tuyến lệ, chẳng hạn hội chứng Sjögren (bệnh viêm tự miễn hệ thống mạn tính với triệu chứng khô miệng, mắt, và các màng nhầy khác) có thể gây ra những hậu quả như khô mắt hoặc thậm chí loét giác mạc. Trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến mù lòa”.

Ông chia sẻ thêm: “Sau khi phát triển các cấu trúc tế bào giống như tuyến lệ trong một chiếc đĩa, phiên bản thu nhỏ của ống dẫn nước mắt của người và chuột, các nhà khoa học đã phải tìm cách khiến chúng sản sinh ra nước mắt”.

Marie Bannier-Hélaouët, đồng nghiên cứu với Kalmann, cho biết: “Chúng tôi đã phát triển organoids (một phiên bản thu nhỏ, đơn giản hóa của một cơ quan được sản xuất trong ống nghiệm ở không gian ba chiều) thông qua cách sử dụng hỗn hợp các yếu tố kích thích tăng trưởng. Chúng tôi đã phải sửa đổi cấu trúc thông thường của các organoids để chúng có khả năng tiết ra nước mắt".

Sau khi thử nghiệm với các yếu tố tăng trưởng khác nhau, các nhà khoa học đã cho tuyến lệ tiếp xúc với hoóc môn noradrenaline (có chức năng chất dẫn truyền thần kinh) để giúp giữ ẩm cho tuyến lệ.

Đồng tác giả Yorick Post, cũng là một nhà nghiên cứu tại Viện Hubrecht chia sẻ: “Các thí nghiệm cho thấy các tế bào khác nhau trong tuyến lệ tạo ra nước mắt có thành phần khác nhau. Những tế bào này cũng phản ứng với các yếu tố kích thích gây chảy nước mắt khác nhau".

Các nhà khoa học hy vọng trong tương lai có thể phát triển một loại tuyến lệ hữu cơ khác. Họ cũng hy vọng trong thời gian sắp tới, loại organoids này có thể được cấy ghép cho những bệnh nhân có tuyến lệ không hoạt động. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng mong muốn mô hình của họ sẽ được áp dụng trong thử nghiệm thuốc để đưa ra các phương pháp trị bệnh tích cực cho bệnh nhân.

Kim Anh