Mối duyên làm người dẫn đường trong rừng sâu

Ká Tuyền sinh năm 1993, ở ấp 4, xã Tà Lài, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Có ba là người S'tiêng, mẹ là người Châu Mạ, Ká Tuyền lại rất thích học tiếng Anh, cô gái của làng Tà Lài này được mệnh danh là người đa ngôn ngữ, đa văn hóa nơi đây.

Phía bên trái của làng Tà Lài nơi Ká Tuyền sinh sống là cộng đồng người S'tiêng, còn phía bên phải làng chính là cộng đồng người Châu Mạ. Chính vì thế, Ká Tuyền luôn có dịp tìm hiểu văn hóa cũng như thực hành hai ngôn ngữ S'tiêng và Châu Mạ, sau những giờ học tiếng Việt ở trường phổ thông.

Năm 2016, Ká Tuyền bắt đầu gắn bó với ngành du lịch khi trở thành nhân viên lễ tân của Bến Cự Forest Floor Lodge. Tại đây, cô có cơ hội trau dồi ngoại ngữ khi tiếp xúc với khách nước ngoài và được ông chủ người Anh của khu nghỉ dưỡng sinh thái này truyền cho tình yêu với thiên nhiên, núi rừng.

Qua những lần đi phụ tour, trekking xuyên rừng, Ká Tuyền dần hiểu được tầm quan trọng của rừng, sự thi vị của “lối sống chậm”, của cuộc sống gần gũi với thiên nhiên… Từ một cô gái sợ những động vật ở trong rừng, nhất là vắt, Ká Tuyền chuyển sang yêu rừng và yêu luôn nghề hướng dẫn viên.

Trong thời gian đầu đảm trách vai trò cầm míc, diễn giải thông tin cho du khách, Ká Tuyền không tránh khỏi bỡ ngỡ, thậm chí gặp một số sự cố.

Ká Tuyền kể lại, cô nhớ mãi những lần dẫn khách đi lạc ở trong rừng, bị kẹt trong bụi tre gai gần 2 tiếng đồng hồ, dù vị trí cô đứng chỉ cách con đường chính vài trăm mét. Trong rừng sâu, điện thoại không có sóng nên Ká Tuyền không thể liên lạc với đồng nghiệp nhờ giúp đỡ. Rất may là đoàn gặp được người dân địa phương tình cờ đi ngang qua và hỗ trợ các thành viên thoát khỏi sự cố.

Rồi những lần trekking dài hàng chục cây số, mệt bở hơi tai, Ká Tuyền nhìn “gà hóa cuốc”, thấy bò tót lại tưởng là trâu nhà. Nhìn đàn bò nhởn nhơ gặm cỏ, Ká Tuyền “mừng húm” tưởng mình đã gần về đến làng, nhưng quan sát kỹ lại, cô mới chợt nhận ra rằng, những chú bò rừng chân trắng, thân đen kịt này đang ở giữa rừng sâu. Ká Tuyền lại phải hít hơi, thở dài, dành chút thời gian nghỉ ngơi lấy lại sức và tiếp tục… trekking.

Ngay cả khi đã thông thạo các chặng đường dẫn tour, cô vẫn phải đối mặt những thử thách trong quá trình hỗ trợ, phục vụ du khách. Có lần, khách du lịch cười phá lên khi thấy cô đan lá rừng, nén cơm thật chặt, đúng theo phong cách của đồng bào Châu Mạ, ăn no để lấy sức làm việc.

Du khách giải thích cho Ká Tuyền hiểu rằng, các bữa ăn trong các tour du lịch không chỉ để giúp họ ăn no, mà còn là dịp để thưởng thức, trải nghiệm văn hóa. Chính vì thế, Ká Tuyền hiểu mình phải học cách chuẩn bị các món ăn sao cho tinh tế và hấp dẫn hơn. Những va vấp và kinh nghiệm quý báu trong nghề đó đã giúp cô trưởng thành rất nhanh.

Có thuận lợi là sinh ra từ miền sơn cước, cô học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm về núi rừng từ họ hàng, người thân. Ba của Ká Tuyền cũng từng là kiểm lâm dày dạn kinh nghiệm, nên ông cũng giúp con gái rất nhiều về những kiến thức liên quan đến rừng.

Năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khu nghỉ dưỡng sinh thái Bến Cự Forest Floor Lodge vắng khách, Ká Tuyền chuyển sang làm hướng dẫn viên tại Trung tâm Giáo dục môi trường và dịch vụ (Vườn Quốc gia Cát Tiên). Với kinh nghiệm sẵn có, cộng với tình yêu vô bờ bến với rừng, Ká Tuyền luôn hoàn thành tốt công việc được giao và đã nhận được những phản hồi tích cực từ du khách.

Sứ giả tình yêu của rừng núi

Không chỉ là một hướng dẫn viên tài năng ở VQG Cát Tiên, Ká Tuyền còn rất tích cực trong các hoạt động giữ vệ sinh môi trường, lan tỏa tình yêu thiên nhiên.

Cô gái có hai dòng máu S'tiêng, Châu Mạ này cũng rất chăm chỉ tham gia các hoạt động thiện nguyện do Đoàn thanh niên xã Tà Lài phát động, hỗ trợ người dân nơi đây cải thiện cuộc sống, phòng chống Covid-19.

Cùng với các bạn đồng trang lứa ở xã Tà Lài, Ká Tuyền tham gia các buổi thu hoạch rau, củ, quả…, kêu gọi các mạnh thường quân tài trợ nhu yếu phẩm, giúp đỡ bà con vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

Không chỉ chăm chỉ tham gia các hoạt động xã hội, cô cũng rất đảm đang trong việc hỗ trợ gia đình. Nghề hướng dẫn viên vốn dĩ thu nhập không ổn định, có những lúc rất bận rộn khi khách đông, nhưng cũng có những lúc lại rảnh rỗi khi khách vắng.

Trong thời gian qua, dịch bệnh cũng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành du lịch nói chung và hướng dẫn viên nói riêng. Ká Tuyền cũng không phải là ngoại lệ.

Với đặc điểm thời tiết ở VQG Cát Tiên, vào khoảng thời gian tháng 8, tháng 9, lượng mưa rất lớn, số lượng du khách tham quan Vườn giảm mạnh. Trong thời gian không phải đón khách, Ká Tuyền tranh thủ làm việc thêm để cải thiện thu nhập, hỗ trợ gia đình. Cô gái tài hoa này có thể đan gùi kiểu người S'tiêng và làm các sản phẩm thổ cẩm của người Châu Mạ rất giỏi.

Những sản phẩm xinh xắn do Ká Tuyền làm rất đắt khách và giúp cô có thêm nguồn tài chính để trang trải cuộc sống. Ngoài ra, đó cũng là cách hữu ích để Ká Tuyền lan tỏa văn hóa quê hương mình khi những sản phẩm handmade độc đáo này đến tay khách hàng, nhất là những du khách ngoại quốc.

Ká Tuyền chia sẻ ông nội của cô là già làng K’Lư, người nổi tiếng với tinh thần yêu nước chống ngoại xâm, từng được trao tặng huy hiệu 70 năm tuổi Đảng. Chính vì thế, Ká Tuyền luôn coi ông nội của mình là tấm gương sáng để cô học tập, hoàn thiện bản thân trong cuộc sống.

VQG Cát Tiên, tuyến điểm du lịch sinh thái rừng

Ở VQG Cát Tiên, các Hướng dẫn viên sẵn sàng phục vụ du khách với nhiều tour du lịch trải nghiệm hấp dẫn. Hiện nay, VQG Cát Tiên được coi là tuyến điểm du lịch sinh thái rừng, có nhiều “kỉ lục” đặc biệt.

Đó là cây Tung cổ thụ hơn 400 tuổi, thân như trục tung thẳng đứng, cao vút, gốc mấy vòng ôm, rễ như trục hoành dài hàng chục mét, cao hơn 2 mét. Cây Gõ Phạm Văn Đồng (Cây Gõ Bác Đồng) lâu năm, đến tận 700 tuổi. Rừng bằng lăng (còn gọi là săng lẻ, thao lao); nguyên sinh thuần loài, có cây 9 ngọn. Cây đa Lộc Giao (còn gọi là cây đa bóp cổ với sáu ngọn cây giao nhau), cây bằng lăng lục bình, bằng lăng sơn nữ, cây si trăm thân… Sông Đồng Nai qua đây có thác Bền Cự, thác Trời gắn liền với những huyền tích.

Du khách tham quan VQG Cát Tiên có thể xem thú, chim, cá sấu nước ngọt tự nhiên, tham quan bảo tàng thiên nhiên, khu cứu hộ gấu, thú linh trưởng, động vật hoang dã, khu nghiên cứu nấm.

Ở VQG Cát Tiên, du khách sẽ bắt gặp thiên nhiên sinh tồn theo các mùa ve, bướm, vắt, chim sinh sản, mùa gặt, mùa cỏ lau, hoa bằng lăng, hoa muồng đào, hoa vừng (không phải lộc vừng), rừng thay lá, nấm… Du khách thích khám phá rừng sẽ không thể làm ngơ các tuyến đi trekking rừng đặc dụng.

VQG Cát Tiên hiện cho phép lưu trú qua đêm với khoảng 180 chỗ ngủ hoặc lều cho các đoàn khách đông người. VQG Cát Tiên dẫn đầu 34 vườn quốc gia trong cả nước về du lịch với 51.000 lượt khách, trong đó khách nước ngoài chiếm 30%, lượng khách lưu trú qua đêm là 60%.

Đinh Nam