Những ý kiến trái chiều

Theo văn bản vừa ký, đối với khách Việt Nam sẽ thu 25.000 đồng/người/ngày. Mức thu với khách nước ngoài là 4 USD/người/ngày, thời gian áp dụng từ ngày 15/5.

Sau khi văn bản này được thông báo công khai trên mạng xã hội, nhiều ý kiến trái chiều đã được đưa ra. Không ít người nhận xét việc bắt du khách trả tiền "tip" sẽ tạo hình ảnh xấu đến du lịch Phú Quốc.

Ông Nguyễn Bá Luân - Giám đốc công ty du lịch Long An Tourist chia sẻ, thường thì du khách đi tour sẽ chủ động bồi dưỡng cho hướng dẫn viên nhưng không phải tất cả, và hướng dẫn viên không thể nỗ lực bằng sự "tùy tâm". Vì vậy, theo ông Luân, ngành du lịch Việt Nam cần có quy định rõ ràng về tiền "tip" theo xu hướng của thế giới, để tránh việc có khách cho, có khách không cho tiền "tip", dễ dẫn đến chuyện hướng dẫn viên gây khó dễ hoặc chủ động gợi ý.

Ông L.H.T, Giám đốc của một đơn vị lữ hành ở TPHCM thì cho rằng, việc ký văn bản về các mức tiền "tip" du khách cần trả ở giai đoạn này là không nên, bởi ngành du lịch vừa trở lại, cần tạo điều kiện tối đa để thu hút du khách.

Ngoài ra, ông T. cũng nêu quan điểm, việc quy định cụ thể số tiền "tip" đối với khách Việt cũng như khách nước ngoài là không hợp lý. Với số lượng đoàn khách đông thì khoản tiền tip từ du khách là đáng kể, nhưng đối với đoàn khách nhỏ (private tour) chỉ 1 hay 2 thành viên, thì khoản tiền tip lại quá thấp.

Ông Huỳnh Phước Ninh - Giám đốc công ty du lịch Apollotourist chia sẻ, tiền "tip" là một khoản thanh toán thêm bằng tiền mặt, như một phần thưởng cá nhân từ người được phục vụ tặng cho người phục vụ với chất lượng bổ sung cho các dịch vụ đạt được trên mức chất lượng “bình thường” mong đợi.

Theo ông Ninh, xét về phương diện người nhận tiền tip, đây cũng là một cách để có được niềm vui trong công việc vì họ đã được khách hàng khen ngợi. Lời khen này có tác dụng giúp họ thoải mái hơn và có động lực làm việc tốt hơn. Chính vì thế, chuyện có đưa tiền tip hay không cần phụ thuộc vào mức độ hài lòng của khách du lịch.

Văn hóa tiền "tip" ở mỗi nước là khác nhau

Thực tế, từ trước đến nay, luật pháp Việt Nam không có quy định về tiền "tip". Chính đại diện của Hiệp hội hướng dẫn viên chuyên nghiệp Phú Quốc cũng thừa nhận, đơn vị này đã trình văn bản tới cấp chính quyền nhưng không được phê duyệt với lý do như trên.

Hiện nay, đối với tour du lịch quốc tế (outbound), hầu hết các hãng lữ hành đều thu trước tiền "tip" khi đóng tiền tour trước khi đi. Mức phí "tip" thường từ 3 đến 6 hay 10 USD/người/ngày tùy đi châu Á hay châu Âu, Mỹ.

Trong trường hợp không thu tiền "tip" trước thì trên tờ chương trình tham quan của công ty cũng nhắc khéo, tiền tour không bao gồm tiền "tip" và đến ngày về nước, bao giờ hướng dẫn viên đoàn cũng thu công khai của khách.

Ở các quốc gia trên thế giới, văn hóa "tip" cũng rất khác nhau. Ở Mỹ, khi lưu trú tại khách sạn, du khách thường "tip" cho nhân viên buồng phòng khoảng 2 - 5 USD/đêm, tùy vào thái độ phục vụ và hạng sao của khách sạn. Với nhân viên hành lý, khách Mỹ sẽ chi 1 - 5 USD cho mỗi vali hành lý, túi xách lớn hay số tầng khách sạn.

Người Mỹ thường thưởng tiền "tip" từ 15 - 20% trên tổng giá trị hóa đơn khi ăn uống tại nhà hàng. Tuy nhiên, nếu hóa đơn đã ghi sẵn "service charge" hoặc "gratuity" thì họ sẽ không trả "tip" thêm nữa.

Tại Brazil, thông thường có khoảng 10% phí dịch vụ được thêm vào hóa đơn. Nhưng nếu không có, 15% giá trị hóa đơn là một khoản tiền "tip" hợp lý.

Trong khi đó, ở Pháp, tiền "tip" dành cho những người làm dịch vụ lại khá cao. Người dân nơi đây vốn nổi tiếng lịch thiệp nên họ không bao giờ quên thưởng tiền cho nhân viên phục vụ. Khoản tiền "tip" tại đây khá hậu hĩnh, ngang ngửa với người Mỹ, thậm chí còn nhiều hơn.

Nhiều nơi ở Xứ sở hình lục lăng, phí phục vụ được cộng vào hóa đơn 15%. Tuy nhiên, khách vẫn đưa thêm một khoản tiền nhỏ thay cho lời cảm ơn. Có những trường hợp, du khách chỉ uống một tách cà phê hay một lon nước ngọt, nhưng họ vẫn sẵn sàng "tip" cho phục vụ tới 5 euro.

Trên thế giới, hiện có rất nhiều quốc gia “rộng rãi” với văn hóa gửi tiền "tip" nhưng vẫn có không ít những quốc gia nói “không” trong vấn đề này. Đơn cử như tại Nhật Bản, nơi đây coi việc tặng tiền "tip" cho phục vụ là một hành động thô lỗ. Người Nhật quan niệm rằng, phục vụ là trách nhiệm của nhân viên và họ đã được trả mức lương xứng đáng cho công việc đó. Vì vậy, khách hàng vẫn sẽ nhận được chất lượng dịch vụ tốt nhất mà không cần phải tốn thêm khoản tiền nào.

Ở Trung Quốc, đưa tiền "tip" cho nhân viên phục vụ cũng bị coi là hành động xúc phạm. Hầu hết các nhà hàng, khách sạn nhà nước ở quốc gia đông dân nhất thế giới đều bị cấm nhận tiền "tip" từ khách du lịch.

Tiền "tip" là một vấn đề khá tế nhị, theo một số chuyên gia du lịch, các đơn vị hữu quan nên tìm ra giải pháp nhẹ nhàng, không gây sốc hoặc "phản cảm" đối với các “thượng đế”, có thể tạo thói quen theo lộ trình dần dần để nhận được cả sự ủng hộ của công ty du lịch và du khách.

Trở lại với trường hợp liên quan đến văn bản về các mức tiền "tip" du khách cần trả của Hiệp hội hướng dẫn viên chuyên nghiệp Phú Quốc, ngày 21/3, ông Phạm Văn Nghiệp - Phó Chủ tịch UBND TP Phú Quốc xác nhận, sau khi UBND thành phố mời lên làm việc, đại diện Hiệp hội hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp Phú Quốc hứa sẽ thu hồi lại thông báo.

Đinh Nam