Trung tâm Nghiên cứu Y sinh thuộc Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch vừa tổ chức hội thảo khoa học “Sở hữu trí tuệ trong định hướng nghiên cứu và công bố khoa học”.

Theo ông Nguyễn Hồng Hiếu - Trưởng phòng Sở hữu trí tuệ, Công ty Cổ phần Tư vấn Chuyển giao Sở hữu trí tuệ quốc tế (SIPC), mọi kết quả nghiên cứu khoa học không nhất thiết phải đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ. Vì việc đăng ký bảo hộ chỉ thật sự có giá trị khi có thể ứng dụng vào thực tế và thương mại hóa.

Cũng theo ông Hiếu, cần có định hướng nghiên cứu khoa học phù hợp, trong quá trình nghiên cứu, các giảng viên tại trường đại học, viện nghiên cứu đều có định hướng đi theo ngành, đi theo chiến lược quốc gia. Tuy nhiên, định hướng này phải phù hợp với nguồn lực, thị trường, và nên tập trung vào nghiên cứu những gì thị trường cần, xã hội đòi hỏi, con người mong muốn. 

“Khi nghiên cứu phù hợp với thị trường, kết quả nghiên cứu khoa học mới có khả năng đi vào thị trường để tìm kiếm lại nguồn thu nhằm tái bổ sung nguồn lực để làm mới”, ông Hiếu nói.

Ông hiếu cũng cho rằng để có định hướng nghiên cứu khoa học phù hợp, sở hữu trí tuệ là công cụ và là “chìa khóa” giúp các giảng viên làm được điều đó. Vì sở hữu trí tuệ mang lại công cụ về mặt thông tin nên khi giảng viên đăng ký xác lập quyền sở hữu trí tuệ thì trong quá trình tra cứu, đánh giá thông tin, tìm kiếm, các giảng viên sẽ có thông tin về mặt kỹ thuật, xác định được thị trường như người thụ hưởng là ai, đối thủ cạnh tranh là ai,...

Hiện số lượng đơn đăng ký sáng chế, bằng giải pháp hữu ích nộp tại Cục Sở hữu trí tuệ từ 2008-2022 đều cho thấy người Việt nộp đơn ít hơn chủ thể nước ngoài trên chính lãnh thổ Việt Nam.

Giải thích lí do trên, theo ông Hiếu, khi nghiên cứu khoa học, các nhà nghiên cứu tại nhiều quốc gia khác luôn đánh giá thị trường, đánh giá những mong muốn khách hàng, đồng thời có chiến lược đưa bằng độc quyền, đơn đăng ký để bao vây.

Tại hội thảo, bà Ngô Phương Trà – Nguyên trưởng Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại miền Trung – Tây Nguyên đánh giá cao tầm quan trọng về quyền tác giả trong cơ sở giáo dục đào tạo.

Bà Trà cho rằng đối với cơ sở giáo dục đào tạo, quyền tác giả đối với tác phẩm viết và quyền tác giả đối với bài giảng, bài phát biểu chiếm con số lớn. Tác phẩm viết có thể là giáo trình, bài báo, các công trình nghiên cứu, thậm chí khi nghiên cứu, các giảng viên sẽ có nhật kí nghiên cứu, bản thân nhật kí nghiên cứu đó cũng là một tác phẩm, và có giá trị khoa học trong trường hợp thất bại.

“Một nghiên cứu thất bại cũng là một nghiên cứu có kết quả. Đối với các công ty lớn trong ngành dược, nghiên cứu thất bại cũng được họ bảo vệ như bí mật kinh doanh”, bà Trà nói.

Theo bà Trà, một công trình nghiên cứu có thể có nhiều trường hợp xảy ra, ngay cả ban đầu định hướng tìm ra thứ này nhưng kết quả nghiên cứu lại tìm ra điểm mới khác, đó có thể là thông tin bảo mật. Thông tin bảo mật này mang lại lợi thế như tránh mắc phải sai lầm, hoặc có hướng nghiên cứu mới. 

Cũng tại hội thảo, TS.BS Ngô Minh Vinh – Phó Phòng Nghiên cứu Khoa học, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch - nhận định để có được sản phẩm về sở hữu trí tuệ, về sáng chế và giải pháp hữu ích phải có sự phối hợp giữa nhà quản lý, nhà nghiên cứu và doanh nghiệp. 

TS.BS Vinh cho biết hiện nay nhà trường đã tạo cơ chế cho giảng viên trong nghiên cứu khoa học, sẽ lập nhóm nghiên cứu mạnh. Với nhóm nghiên cứu này, nhà trường đã “bật đèn xanh” tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu, tuy nhiên việc nghiên cứu phải có sản phẩm đầu ra như bằng sáng chế, giải pháp hữu ích nhằm nâng tầm trường đại học, song song đó sẽ phối hợp với doanh nghiệp để chuyển giao mang lại nguồn thu.

Võ Liên