Những hạn chế, bất cập trong chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài của Thủ đô

Thủ đô Hà Nội từ xưa vốn đã nổi tiếng là thành phố có nhiều chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài. Điều 13 Luật Thủ đô 2012 quy định rõ “Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được ban hành chính sách trọng dụng nhân tài”.

Tuy nhiên, qua một quá trình thực hiện, các quy định này đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập như: Nội dung của quy định mới chỉ tập trung vào việc thu hút nhân tài mà chưa quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Phạm vi các đối tượng được áp dụng chính sách trọng dụng còn hạn chế; số lượng người được tuyển dụng nói chung còn khiêm tốn so với số người thực tế thuộc các nhóm đối tượng được thu hút.

Tiêu chí xác định để tuyển dụng, thu hút nhân tài chủ yếu là thông qua bằng cấp như: tốt nghiệp đại học loại xuất sắc; có học vị tiến sĩ ... mà chưa quan tâm đến những người có năng lực, kinh nghiệm thực tiễn. Chất lượng đội ngũ công chức, viên chức được tuyển dụng theo chính sách này, qua đánh giá của các cơ quan, đơn vị sử dụng thì hầu hết chưa có thành tích vượt trội, nổi bật so với những công chức, viên chức được tuyển dụng theo những quy định chung…

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) đã nhận định, do chưa có chế độ, chính sách đãi ngộ, môi trường làm việc thích hợp nên TP cũng chưa thu hút được các nhóm đối tượng như chuyên gia giỏi, nhà khoa học đầu ngành, nghệ nhân… Kết quả trên cho thấy chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài của TP chưa đủ sức hấp dẫn.

Nên có cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội

Để đáp ứng được yêu cầu phục vụ phát triển kinh tế, xã hội Thủ đô, Nghị quyết số 15-NQ/TW định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra nhiệm vụ cần “có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước và quốc tế”.

Cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết 15, Điều 17 dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã quy định: Công dân Việt Nam có phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực vượt trội và kinh nghiệm thực tiễn đang làm việc trong các lĩnh vực, ở trong nước, ở ngoài nước có công trình, sản phẩm, thành tích, công trạng hoặc cống hiến đặc biệt để phát triển một lĩnh vực, một ngành của Thủ đô được xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức, viên chức và được hưởng các chế độ, chính sách do Hội đồng nhân dân Thành phố quy định.

Công dân Việt Nam có đủ tiêu chuẩn nêu trên được ký hợp đồng làm việc hoặc được đảm nhiệm chức vụ quản lý, điều hành tại các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thuộc thành phố Hà Nội.

Người nước ngoài có trình độ chuyên môn cao; nhiều kinh nghiệm thực tiễn; có công trình hoặc sản phẩm đã được nghiệm thu, công nhận, ứng dụng đem lại hiệu quả cao thì được ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, y tế, giáo dục với chế độ đãi ngộ phù hợp do Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định.

Trong bài tham luận gửi đến hội thảo khoa học góp ý xây dựng dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) nhóm tác giả gồm: PGS.TS. Nguyễn Như Pháp, thạc sĩ Nguyễn Thị Thủy Tiên, thạc sĩ Trương Tiến Hùng, trường Đại học Hoà Bình đưa ra một số kiến nghị. Trong đó, thành phố Hà Nội cần ban hành quy định pháp luật về nhân tài và tiêu chí xác định nhân tài, năng lực trình độ, năng lực thực tế.

Tùy theo yêu cầu công việc cụ thể, Hà Nội xây dựng bản mô tả công việc chi tiết, đặc thù với các kiến thức chuyên môn, kỹ năng, phẩm chất, nhất là năng lực đặc biệt, vượt trội; phẩm chất, ý chí thể hiện qua sức sáng tạo, niềm tin, khát vọng được cống hiến, đóng góp cho xã hội. Thậm chí nhân tài phải có đề án khả thi, kế hoạch phát triển bản thân để giải quyết công việc.

Bên cạnh đó, căn cứ vào thực tế và định biên, mỗi cơ quan xác định được vị trí thiếu hụt nhân sự, vị trí và năng lực nào là cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ… để từ đó tuyển dụng, bổ sung nguồn nhân tài. Quy trình tuyển dụng cần xây dựng bản mô tả chi tiết vị trí việc làm cần tuyển dụng, có sự tham khảo ý kiến nhiều chuyên gia, đặc biệt mời những nhà quản lý giỏi tham gia đánh giá nhân sự…

Trong chiến lược phát triển Thủ đô không thể thiếu chiến lược thu hút sử dụng nhân tài như một khâu đột phá bảo đảm cho sự thành công. Đối với một tài năng, việc tuyển dụng đã khó nhưng để giữ chân tài năng đó ở lại làm việc lâu dài là vấn đề lớn, nhất là trong bối cảnh chính sách về tiền lương hạn chế so với khu vực tư nhân.

Việc sử dụng nhân tài phải đảm bảo đúng trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, đam mê, sở thích và đủ độ khó, để nhân tài đó hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Muốn quản lý được nhân tài, trước hết nhà quản lý phải là một người tài, có tầm vượt trội. Chiến lược quản lý tài năng rõ ràng như: Lập kế hoạch, các yếu tố tác động, đánh giá, phát triển, linh hoạt với mục tiêu mới của tổ chức.

Đặc biệt, lợi ích luôn là sức hút mạnh mẽ đối với người lao động. Hiện nay, khu vực tư nhân đang trả lương, thưởng, trợ cấp, các chế độ an sinh rất cao. Một số địa phương khác cũng có mức đãi ngộ đặc biệt cao. Bối cảnh đó, Thủ đô Hà Nội cần có chiến lược, quỹ tài chính và biện pháp bảo đảm lợi ích dành cho nhân viên cao hơn so với khu vực tư nhân, địa phương khác.

Hương Mi