Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Mai Sinh - Tổng giám đốc Detech Coffee chia sẻ: "Chúng tôi nhận thấy mô hình nông lâm kết hợp là giải pháp tối ưu để phát triển bền vững ngành cà phê. Bằng cách trồng xen cây nông nghiệp với cây lâm nghiệp, chúng tôi tạo ra một hệ sinh thái cân bằng, cải thiện sức khỏe đất, tăng khả năng hấp thụ carbon và bảo tồn đa dạng sinh học. Đồng thời, mô hình này cũng giúp đa dạng hóa thu nhập cho nông dân, giảm rủi ro và nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu".

Sáng kiến nông lâm kết hợp của Detech Coffee tập trung vào việc trồng xen cây cà phê với các loại cây lâm nghiệp như mắc ca, keo dậu và trong 1-2 năm đầu có thể trồng xen thêm đậu nành. Mô hình canh tác đa dạng này mang lại nhiều lợi ích môi trường quan trọng như cải thiện độ phì nhiêu của đất, giảm xói mòn, tạo ra môi trường sống phong phú cho các loài động vật hoang dã và cung cấp nguồn thu nhập đa dạng cho nông dân.

Một số giống cà phê mới tiêu biểu mà Detech Coffee đã đưa vào sản xuất bao gồm:

- Starmaya: Đây là giống cà phê chịu hạn và chịu nhiệt tốt, có khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Starmaya được phát triển bởi Viện Nghiên cứu CIRAD và Công ty Ecom, đã được chứng minh có khả năng chịu đựng tốt với điều kiện hạn hán và nhiệt độ cao.

- H1: Đây là giống cà phê kháng bệnh tốt, có năng suất cao và chất lượng ổn định trong điều kiện khí hậu thất thường. H1 là giống cà phê lai giữa cà phê Arabica và Robusta, kết hợp khả năng kháng bệnh của Robusta với hương vị đặc trưng của Arabica.

- THA1: Giống cà phê này có khả năng chịu hạn tốt, cho năng suất ổn định và chất lượng cao. THA1 được chọn lọc từ các dòng cà phê bản địa của Việt Nam và đã được khảo nghiệm trong nhiều năm để đánh giá khả năng thích ứng với điều kiện khí hậu địa phương.

- Marsellesa: Đây là giống cà phê kháng rỉ sắt, một trong những bệnh phổ biến và gây thiệt hại nặng nề cho cây cà phê. Marsellesa cũng có khả năng chịu hạn tốt và cho năng suất cao, đồng thời đảm bảo chất lượng cà phê đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Việc áp dụng các giống cà phê mới này đã giúp Detech Coffee tăng cường khả năng chống chịu với hạn hán, nhiệt độ cao và các hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu gây ra, qua đó nâng cao độ bền vững của vùng trồng cà phê. Nông dân tham gia vào chuỗi giá trị của Detech Coffee cũng được hưởng lợi từ việc tiếp cận với các giống cà phê chất lượng cao, có khả năng thích ứng tốt với điều kiện khí hậu địa phương, giúp ổn định năng suất và thu nhập.

Song song với sáng kiến nông lâm kết hợp, Detech Coffee cũng đặc biệt chú trọng đến việc đạt được các chứng nhận quốc tế về sản xuất bền vững. Hơn 350 hộ sản xuất nhỏ trong mạng lưới nông dân của công ty đã đạt chứng nhận 4C, đảm bảo cà phê được sản xuất theo các tiêu chuẩn về môi trường và phúc lợi xã hội. Đặc biệt, doanh nghiệp đã thành công vượt qua những bài kiểm tra khắt khe để đạt được chứng nhận Rainforest Alliance (RA) - tiêu chuẩn vàng trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững.

"Vào tháng 3/2023, chúng tôi đã đạt được cột mốc quan trọng khi chứng nhận Rainforest Alliance được cấp cho 500 hộ sản xuất nhỏ trong mạng lưới nông dân của Detech Coffee. Đây là thành quả của quá trình nỗ lực không ngừng và sự hợp tác chặt chẽ giữa công ty và các nông hộ.” Ông Nguyễn Mai Sinh chia sẻ thêm “Chúng tôi đang lên kế hoạch mở rộng mô hình nông lâm kết hợp tại xã Nong Vai với diện tích khoảng 25 ha. Đặc biệt, công ty cũng đang tiếp tục hướng tới mục tiêu đưa 600 hộ sản xuất nhỏ còn lại tại xã Chiềng Mai và Phổng Lái vào chương trình chứng nhận Rainforest Alliance trong năm 2024.”

Doanh nghiệp này cũng đang cố gắng giảm thiểu lượng khí nhà kính thông qua việc chuyển đổi sang canh tác hữu cơ, loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng các loại phân bón hóa học, thuốc trừ sâu và các hóa chất độc hại khác trong quá trình sản xuất cà phê. Đồng thời, công ty cũng triển khai dự án bù đắp carbon với đối tác Carbon Block, nhằm xác minh lượng khí thải carbon từ hoạt động sản xuất và bù đắp bằng cách tham gia vào các hoạt động trồng rừng và bảo tồn rừng

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mai Sinh cũng thẳng thắn chia sẻ về những khó khăn mà Detech Coffee đang gặp phải trong quá trình hợp tác với bà con nông dân: "Hiện tại, chúng tôi có mạng lưới thu mua cà phê với hơn 800 hộ nông dân. Thách thức lớn nhất là thay đổi tập quán canh tác lâu đời và nâng cao nhận thức về sản xuất bền vững cho bà con. Đây là một quá trình không hề đơn giản." 

Để khắc phục những khó khăn trên, Detech Coffee đang tích cực phối hợp với chính quyền địa phương và các tổ chức nhằm tăng cường tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ vốn và đầu ra cho nông dân. Đồng thời, công ty cũng kêu gọi sự chung tay của các cơ quan quản lý trong việc quy hoạch vùng nguyên liệu, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và quảng bá sản phẩm cà phê đặc sản Sơn La ra thị trường trong và ngoài nước.

Với những nỗ lực không ngừng, Detech Coffee đang từng bước hiện thực hóa tầm nhìn về một nền nông nghiệp cà phê xanh, sạch, bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho môi trường và cộng đồng. Sáng kiến nông lâm kết hợp của công ty hứa hẹn sẽ trở thành một mô hình điển hình, truyền cảm hứng cho nhiều doanh nghiệp khác cùng chung tay vì một tương lai tươi sáng hơn.

PV