Tối 20/12 tại Nhà hát Hoàn Kiếm Hà Nội, giải thưởng Khoa học công nghệ toàn cầu 2023 (VinFuture 2023) đã chính thức diễn ra với sự tham dự của đông đảo các nhà khoa học, các chuyên gia hàng đầu trên thế giới, trong đó có nhiều nhân vật có tầm ảnh hưởng trong giới nghiên cứu toàn cầu, chủ nhân các giải thưởng danh giá như Nobel, Millennium Technology, Turing,....

Cùng với đó Lễ trao giải cũng có sự hiện diện các vị lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước Việt Nam: Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng; Phó thủ tướng Trần Hồng Hà; lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương và liên đoàn các tỉnh, thành phố.

Về phía quỹ có hai nhà sáng lập Quỹ - ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch tập đoàn Vingroup và phu nhân, bà Phạm Thu Hương - Phó Chủ tịch thường trực tập đoàn Vingroup.

Năm thứ ba tổ chức, giải VinFuture 2023 xoay quanh chủ đề "Chung sức toàn cầu", hướng đến sự đột phá trong khoa học dựa trên tinh thần hợp tác, sáng tạo không biên giới. Ban tổ chức kỳ vọng lan tỏa thông điệp: thế giới cần đoàn kết, chung sức, sau khi đã hồi sinh và tái thiết trong năm 2022, đưa nhân loại cùng phát triển, tiến lên tầm cao mới.

Với thông điệp đó, trong Vinfuture Prize mùa thứ 3 đã trao giải thưởng lớn nhất trị giá 3 triệu USD (73 tỷ đồng) đã thuộc về 4 nhà khoa học đã có nghiên cứu kiến tạo nền tảng bền vững cho năng lượng xanh thông qua sản xuất pin mặt trời và lưu trữ bằng pin Lithium-ion

Theo đó, chủ nhân giải thưởng lớn nhất gồm bốn nhà khoa học: Giáo sư Martin Andrew Green (Australia) - tiên phong phát triển công nghệ bộ phát thụ động và tiếp điểm phía sau - PERC cho pin mặt trời; Giáo sư Stanley Whittingham (người Mỹ gốc Anh) - khởi xướng, khám phá ra nguyên lý hoạt động của pin Lithium-ion; Giáo sư Rachid Yazami (Maroc) - khám phá sự xen kẽ điện hóa thuận nghịch của các ion Lithium với than chì, nhiệt động lực học của quá trình sạc lẫn xả pin; Giáo sư Akira Yoshino (Nhật Bản) - tiên phong dùng muội than ở cực âm của pin Lithium-ion.

Hội đồng giải thưởng đánh giá công trình này mở ra tiềm năng mới, hỗ trợ khai thác năng lượng sạch và vô tận từ bầu trời. "Đó cũng là công nghệ giúp mở ra một kỷ nguyên mới cho lĩnh vực lưu trữ năng lượng và tái tạo năng lượng, giúp mọi người trên thế giới có thể tiếp cận và sử dụng năng lượng xanh, bền vững", người đại diện cho hay.

Cũng trong khuôn khổ lễ trao giải, Giáo sư Nguyễn Thục Quyên và Giáo sư Albert Pisano đã trao giải đặc biệt dành cho nhà khoa học từ các nước đang phát triển trị giá 500 nghìn USD cho Giáo sư Võ Tòng Xuân (Đại học Nam Cần Thơ) và Giáo sư Gurdev Singh Khush (người Mỹ gốc Ấn Độ) cho những đóng góp quan trọng trong phát minh và phổ biến nhiều giống lúa năng suất cao, kháng bệnh tốt, góp phần đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

Tiếp đó, Giải Đặc biệt cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới tại VinFuture 2023 đã được trao cho Giáo sư Daniel Joshua Drucker (người Canada), Giáo sư Joel Francis Habener (người Mỹ), Giáo sư Jens Juul Holst (người Đan Mạch) và Phó Giáo sư Svetlana Mojsov (người Mỹ) với công trình tiên phong khám phá vai trò của peptide giống glucagon -1, là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả, giúp thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh, góp phần kiến tạo một thế giới khỏe mạnh hơn.

Trong khuôn khổ buổi lễ, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã lên sân khấu trao giải thưởng vinh danh nhà khoa học nữ cho Giáo sư Susan Solomon, nhà khoa học người Mỹ đã có công trình nghiên cứu, khám phá cơ chế gây suy giảm tầng ozone ở Nam Cực. 

Được biết, nghiên cứu của bà đã góp phần thúc đẩy Nghị định thư Montreal, một nỗ lực quan trọng giúp giảm lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu. Việc phục hồi tầng ozone còn góp phần duy trì sự sống trên trái đất, bảo tồn đa dạng sinh học trên thế giới...

VinFuture là giải thưởng do Quỹ VinFuture hoạt động phi lợi nhuận được sáng lập bởi Chủ tịch Tập đoàn Vingroup - ông Phạm Nhật Vượng và phu nhân - bà Phạm Thu Hương. Quỹ có sứ mệnh tôn vinh và hỗ trợ các nghiên cứu khoa học, sáng chế, công nghệ đột phá, đã đóng góp hoặc có tiềm năng đóng góp cho cuộc sống của hàng triệu người trên trái đất trở nên tốt đẹp hơn, đồng thời kiến tạo môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai.

 Sau 3 năm thực hiện, Giải thưởng VinFuture đang ngày càng khẳng định được vị thế trong giới khoa học toàn cầu. Đồng thời, giải thưởng cũng được ghi nhận góp phần thúc đẩy các nghiên cứu khoa học quan trọng góp phần thay đổi tương lai của thế giới theo hướng bền vững, an toàn.

Khánh An