Hệ thống của Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam hiện có 70 cơ quan báo chí. Trong đó, do Đoàn chủ tịch Hội đồng Trung ương trực tiếp quản lí là 01 cơ quan báo chí (Báo Tri thức và Cuộc sống) và gián tiếp quản lý là 22 cơ quan báo chí thuộc các tổ chức khoa học công nghệ (Viện). 47 cơ quan báo chí còn lại thuộc hội ngành toàn quốc quản lý. Nhiệm vụ của báo chí Liên hiệp Hội Việt Nam thời gian qua đã được khẳng định, không ngừng thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, truyền thông phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ, giới thiệu các thành tựu khoa học, công nghệ mới của Việt Nam và thế giới.

Tuy nhiên vấn đề kinh tế đối với các tạp chí thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam luôn là những thách thức khó khăn cần phải tháo gỡ.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam, cho biết thời gian gần đây, khái niệm kinh tế báo chí được bàn thảo rất nhiều tại các diễn đàn báo chí. Theo ông Linh, kinh tế báo chí là một ngành kinh tế khá đặc biệt. Những sản phẩm báo chí là một sản phẩm hàng hóa rất đặc biệt và nếu đặt trong cơ chế thị trường cũng phải tuân thủ đầy đủ các quy luật của thị trường… Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí phải cung cấp các sản phẩm, dịch vụ, hoạt động kinh tế đến đối tượng khách hàng.

Kinh tế báo chí, tự chủ tài chính là vấn đề đang rất “nóng”, một yêu cầu, xu thế phát triển nhưng cũng là khó khăn với các cơ quan báo chí trong đó có các tạp chí của Liên hiệp hội Việt Nam. Muốn tự chủ tài chính cần phải thực hiện các hoạt động phát triển kinh tế báo chí. Đây là hoạt động thích ứng với yêu cầu, đòi hỏi để tồn tại phát triển, ông Linh nói.

Bàn về câu chuyện chuyển đổi số báo chí, ông Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: "Trong xu hướng chuyển đổi số, các cơ quan báo chí bên cạnh thực hiện nhiệm vụ chính trị, cần làm tốt và bắt kịp xu thế vận động và phát triển của kỷ nguyên công nghệ số. Nếu cơ quan báo chí chuyển đổi số thành công, cần phải có công nghệ và giải pháp hỗ trợ từ các cơ quan quản lý và sự liên kết giữa các cơ quan báo chí. Do đó, kinh tế báo chí trong xu hướng chuyển đổi số đã tiệm cận dần đến từ khóa "kinh tế báo chí số".

Để phát triển kinh tế báo chí trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay, theo ông Nguyễn Thành Lợi, báo chí cần phải thay đổi tư duy, cần coi trọng công nghệ làm báo hiện đại.

Thực tế cho thấy thị phần quảng cáo và công chúng đang bị phân tán rất mạnh. Thị trường quảng cáo đang chuyển từ quảng cáo trên báo chí truyền thống sang quảng cáo số, gây sụt giảm đáng kể doanh thu của các cơ quan báo, đài.

Nếu như trước đây, báo chí có nội dung tốt sẽ có công chúng nhưng hiện nay có nội dung tốt chưa chắc đã có công chúng. Ông Lợi cho rằng trong bối cảnh hiện nay, nội dung là “vua” nhưng công nghệ là “nữ hoàng”. Điều này cho thấy trong kinh tế báo chí, nội dung là then chốt nhưng phải đồng hành cùng công nghệ. Nếu có nội dung tốt nhưng không có công nghệ, không có các lực đẩy nội dung lên đa nền tảng thì cũng không có công chúng.

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí truyền thông cần xây dựng bộ phận và đội ngũ những người làm truyền thông, quảng cáo chuyên nghiệp. Tăng cường tổ chức sự kiện, tham gia các hoạt động từ thiện, vì cộng đồng. Những hoạt động trách nhiệm xã hội đó, làm tăng uy tín và thương hiệu của các cơ quan báo chí, đây là 1 trong 4 trụ cột trong chiến lược phát triển dài lâu của cơ quan báo chí trong tương lai.

Theo kết quả khảo sát năm 2022, 63 báo Đảng địa phương, có tới 91% số cơ quan báo chí được hỏi có nguồn thu từ quảng cáo; 78% báo có nguồn thu từ phát hành. Trong khi đó, chỉ có 9% báo có nguồn thu từ tổ chức sự kiện và 7% báo có nguồn thu từ nội dung số.

Về vấn đề “xin và chạy” quảng cáo. Trong nền kinh tế thị trường, quảng cáo không còn bị “nhốt” trong quan niệm “kiếm thêm”, mà là nguồn thu chính để báo chí tồn tại phù hợp với sự phát triển chung của xã hội. Do đó, hơn lúc nào hết các cơ quan báo chí truyền thông cần xây dựng bộ phận và đội ngũ những người làm truyền thông, quảng cáo chuyên nghiệp, tránh hiện tượng núp bóng nhà báo để “xin” quảng cáo. Trong bối chuyển đổi số, các cơ quan báo chí nên thay đổi chiến lược, xây dựng các bộ phận truyền thông – quảng cáo một cách bài bản và chuyên nghiệp, mới có thể phát triển kinh tế báo chí ổn định và bền vững lâu dài, tránh gặp những rủi ro không đáng có. PGS.TS, Nhà báo Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị, Ủy viên BCH Hội Nhà báo Việt Nam cho biết thêm.

Tú Linh