Cây Cà gai leo được trồng trên địa bàn huyện Yên Thủy là cây thảo dược chữa bệnh dân gian. Từ xưa cây cà gai leo còn có tên gọi khác là: Cà gai dây, cà quýnh, cà vạnh, cà lù, gai cườm. Cây này có tác dụng rất mạnh trong bảo vệ gan, tái tạo tế bào gan.

Cây Cà gai leo có đặc điểm cây nhỏ, sống nhiều năm, mọc leo hay bò dài. Thân cây cà gai leo hóa gỗ, nhẵn, phân nhiều cành. Cành phủ lông hình sao và có rất nhiều gai màu vàng. Lá mọc so le, hình bầu dục thuôn, xẻ thùy không đề, mặt trên lá có gai, mặt dưới có lông mềm hình sao màu trắng. Cụm hoa hình xim ở nách lá (gồm 2-5-7-9) hoa màu tím nhạt. Quả của cây cà gai leo hình cầu, mọng, khi chính thì màu đỏ. Hạt hình thận dẹt, màu vàng. Ra hoa tháng 4-5, quả chín vào tháng 7-9.

Cà gai leo có tính ẩm, hơi có độc. Có tác dụng tán phong thấp, tiêu độc, tiêu đờm, trừ ho, giảm đau, cầm máu. Về khả năng giải độc gan Cà gai leo được đánh giá tốt nhất hiện nay. Trong cây cà gai leo có chứa chất Glycoalcaloid, chất này có tác dụng ức chế sự nhân bản và làm âm tính Virus Viêm gan B. Bên cạnh đó, Cà gai leo còn có tác dụng giải rượu, giải độc gan mạnh mẽ. Hiện có 2 sản phẩm được sản xuất từ cây cà gai leo trên địa bàn huyện Yên Thủy là Cao Cà gai leo và Trà cà gai leo.

Nhằm quản lý tốt hơn chất lượng sản phẩm, tăng khả năng sản xuất, tiêu thụ sản phẩm Cà gai leo Yên Thủy, nâng cao hiệu quả kinh tế và thu nhập cho người chăn nuôi và góp phẩn chuyển đổi cơ cấu sản xuất trong ngành nông nghiệp và khai thác thế mạnh của địa phương. Tháng 4 năm 2019, Sở Khoa học Công nghệ tỉnh Hòa Bình ký hợp đồng với Công ty Cổ phần Sở hữu công nghiệp Investip giao chủ trì thực hiện đề tài “Xây dựng, quản lý và phát triển Nhãn hiệu chứng nhận Cà gai leo Yên Thủy cho sản phẩm Cà gai leo của huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình”.  Ngày 29/07/2020 nhãn hiệu “Cà gai leo Yên Thủy” đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 357861, theo Quyết định số 57367/QĐ-SHTT của Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Việc sản phẩm Cà gai leo Yên Thủy được cấp nhãn hiệu chứng nhận là sự khẳng định đối với uy tín, chất lượng, danh tiếng và giá trị thương hiệu sản phẩm của huyện Yên Thủy. Đây là điều kiện thuận lợi để đưa sản phẩm đến với thị trường trong và ngoài nước. Góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện, thực hiện các mục tiêu phát triển KT-XH của huyện, tỉnh.

Phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2018 – 2020:

Năm 2018, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1132/QĐ-UBND về việc phê duyệt Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Hòa Bình, giai đoạn 2018 - 2020. Quyết định nhằm nâng cao nhận thức về xây dựng, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ, cho các tổ chức, cá nhân ở tỉnh Hòa Bình.

Trong danh mục các sản phẩm ưu tiên của chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2018 - 2020 có 35 sản phẩm thuộc nhóm chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể như: Khoai sọ Phúc Sạn, Cá sông Đà, Tôm sông Đà, Mật ong Hòa Bình, Gà đồi Lạc Sơn, Gà Lạc Thủy, Cam, bưởi Mường Động, Quýt Nam Sơn, Dệt thổ cẩm Tân Lạc, Chổi chít...; 30 sản phẩm thuộc nhóm nhãn hiệu như: Bưởi da xanh, Nấm Linh Chi, thuốc nam, Chè xanh sông Bôi, Trà cà gai leo Yên Thủy, Du lịch cộng đồng homestay Đà Bắc, Du lịch suối khoáng Kim Bôi, Nước khoáng thiên nhiên Vĩnh Tiến....

Phúc Huy