Ở Việt Nam có rất nhiều giống bưởi ngon không những nổi tiếng chỉ ở trong nước mà còn được nhiều nơi trên thế giới biết đến và ưa dùng. Đó là bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh), bưởi Năm Roi (Đồng Nai), bưởi Diễn (Hà Nội), bưởi Da xanh miền đông Nam Bộ và bưởi Đoan Hùng (bưởi Chi Đám và Bằng Luân - Phú Thọ). Còn một vùng bưởi nằm ngay ven sông Chảy: bưởi Khả Lĩnh (Đại Minh - Yên Bái) thì ít người biết đến.

Khi tìm lại nguồn gốc cây bưởi Tổ ở Đoan Hùng mới biết rằng chính Khả Lĩnh là một trong hai địa danh lịch sử có giống bưởi ngon nổi tiếng tạo nên thương hiệu bưởi Đoan Hùng từ trong lịch sử. Chẳng thế mà ca dao cũ đã có câu:“Bưởi Đoan Hùng lừng danh chí tiếng. Là hai nơi Chi Đám - Đại Minh". 

Bưởi Khả Lĩnh có lá nhỏ; quả dạng dẹt hình bánh rán, khi chín vỏ có màu vàng rơm. Khi gọt vỏ, màu thịt quả trắng, trục đặc, múi dễ tách, vỏ múi dóc, tép mọng nước, mềm, ăn dòn và thơm; có vị ngọt đậm và mát. Trọng lượng trung bình mỗi quả bưởi nặng từ 700 đến 850 gam. vỏ quả mỏng, nhẵn, ít cùi; tỷ lệ ăn được tới 70 - 75% quả; hàm lượng Vitamin cao, đa dạng nhiều Vitamin A, B, C, D, E... Theo tiến sĩ Lữ Văn Quý (Viện rau quả Trung ương), lượng Vitamin có trong 100 gam quả bưởi là 32,6 mg; độ BriX là 13°; tỷ lệ Axít là 0,32%.

Bưởi Khả Lĩnh hiện được nhân giống và phát triển nhiều nhất ở vùng hạ huyện Yên Bình (Yên Bái) như các xã: Hán Đà, Đại Minh, Vĩnh Kiên, Yên Bình ...

Cây bưởi gắn với đời sống của bà con nơi đây, ngày nay bưởi Khả Lĩnh góp một vai trò hết sức quan trọng trong đời sống kinh tế của xã Đại Minh nói chung và thôn Khả Lĩnh nói riêng. Hiệu quả kinh tế do bưởi Khả Lĩnh đem lại cao gấp 1,5 đến 2 lần so với các loại trái cây khác, thu nhập bình quân đạt 250 đến 300 triệu đồng/ha/năm, từ đó giúp cho người dân nơi đây yên tâm sản xuất, nâng cao đời sống và phát triển kinh tế địa phương.

Để bảo vệ giá trị của loại quả này, Cục Sở hữu trí tuệ đã ban hành Quyết định số 4473/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00088 cho sản phẩm bưởi “Khả Lĩnh”. Ủy ban nhân dân huyện Yên Bình (Yên Bái) là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý.

Với kinh nghiệm hơn 300 năm trồng bưởi, người dân địa phương đã đúc kết nhiều kinh nghiệm trong việc trồng, chăm sóc và thu hoạch phù hợp với đặc tính cây trồng và điều kiện đất đai để tạo ra sản phẩm có chất lượng. Đồng thời người dân cũng biết áp dụng khoa học kỹ thuật để đưa ra các biện pháp kỹ thuật như thụ phấn chéo với cây bưởi chua, bón phân hữu cơ một cách khoa học, chọn lọc giống từ cây mẹ có chất lượng để nâng cao năng suất, bảo vệ và khai thác nguồn gen giống bưởi Khả Lĩnh. Nhờ đó mà danh tiếng của bưởi Khả Lĩnh được giữ gìn và ngày càng được người tiêu dùng lựa chọn.

Minh Anh