Khi nhắc đến vấn đề bản quyền, đặc biệt là trong hơn một thập kỷ gần đây, không gian nhiếp ảnh tràn ngập các vụ kiện tụng và bê bối pháp lý có liên quan tới vi phạm bản quyền.

Bắt đầu từ những năm 2000, Getty Images cùng với một số công ty nhiếp ảnh khác, đã tham gia vào một chiến dịch bảo vệ bản quyền lớn. Sau đó, nhiều người nổi tiếng liên tục bị kiện vì đăng tải hình ảnh lên Instagram cá nhân mà chưa có sự đồng ý từ tác giả. Gần đây nhất là vụ việc Justin Bieber bị một nhiếp ảnh gia kiện vào cuối tháng 3.

Các nhiếp ảnh gia bày tỏ sự thất vọng và bất lực với việc hình ảnh của họ bị lạm dụng tràn lan, thường là vì mục đích thương mại hoàn toàn. Mặt khác, người dùng và các trang web liên tục nhận được thông báo bất ngờ về hành vi vi phạm và yêu cầu phải trả 1.000 đô la trở lên cho vi phạm bị cáo buộc.

Tuy nhiên, nhà cung cấp microstock trực tuyến miễn phí bản quyền Dreamstime hy vọng sẽ thay đổi được điều đó thông qua công cụ theo dõi vi phạm bản quyền mới có tên là LicenseGuard. 

Được hỗ trợ bởi công nghệ AI, công cụ miễn phí này phát hiện khả năng sử dụng trái phép hình ảnh của Dreamstime trên web và cung cấp các tùy chọn khác nhau để giải quyết các khiếu nại một cách nhanh chóng và công bằng, bao gồm cả cách để cộng tác viên kiếm tiền từ việc sử dụng trái phép trước đó.

Cách hoạt động của LicenseGuard

Từ quan điểm kỹ thuật, LicenseGuard có nguyên lý hoạt động khá đơn giản. Theo thông cáo báo chí của Dreamstime, LicenseGuard sử dụng công nghệ quét dựa trên AI, thuật toán nhận dạng hình ảnh hiện đại và đánh giá của con người để kiểm tra tất cả các hình ảnh của Dreamtime trên Internet, tìm các kết quả phù hợp và gắn cờ các trường hợp sử dụng không được cấp phép.

Sau khi hình ảnh không có giấy phép được xác định, hệ thống sẽ gửi cho người vi phạm một số lựa chọn khác nhau như thông báo ngừng và hủy đăng hay yêu cầu cấp phép cho hình ảnh bị sử dụng trái phép trước đó. 

Điểm khác biệt của công cụ này chính là thay vì gửi thông báo giải quyết pháp lý ngay lập tức, LicenseGuard đưa ra các tùy chọn cấp phép cho người vi phạm dưới dạng giấy phép cụ thể.

Dịch vụ này được cung cấp miễn phí cho tất cả người dùng của Dreamstime tương tự với khoảng 875.000 người đóng góp và 185 triệu hình ảnh trong hệ thống.

Nhìn chung, mục tiêu của LicenseGuard không phải là đe dọa người dùng kiện tụng mà là đưa họ trở thành khách hàng hợp pháp và cung cấp giáo dục về các phương pháp hay nhất.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là kiện tụng là hoàn toàn khỏi bàn. Trong một cuộc trao đổi qua email, đại diện của công ty, Corina Dan, nói rằng công ty sẽ xem xét theo đuổi hành động pháp lý đối với những người vi phạm nhiều lần hoặc những người chỉ đơn giản là phớt lờ cảnh báo của họ.

Trong thông cáo báo chí của mình, họ nhấn mạnh thêm rằng tòa án khiếu nại nhỏ về bản quyền như một công cụ tiềm năng trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, trong cả hai trường hợp, đó là bước cuối cùng, không phải là bước sơ bộ và sẽ chỉ được sử dụng khi hoàn toàn cần thiết.

Một cách tiếp cận “nhẹ nhàng” hơn

Mục tiêu của phương pháp này là tránh tạo ra mối quan hệ căng thẳng với những người bị nghi ngờ vi phạm mà thay vào đó, giáo dục về cách cấp phép phù hợp và đưa họ trở thành khách hàng hợp pháp.

Giải thích cho cách tiếp cận này, theo Dreamstime, là vì hầu hết các vi phạm mà họ phát hiện là do vô tình. Trong trường hợp này, đối tượng vi phạm có thể bao gồm những người đã mua chủ đề (theme) có sẵn chứa hình ảnh chưa được cấp phép hay những cá nhân không hiểu luật bản quyền.

Ý tưởng ban đầu của Dreamstime là cung cấp cho các nhiếp ảnh gia một công cụ giám sát việc sử dụng tác phẩm của mình trên web, đồng thời gợi ý cho họ cách đòi bồi thường công bằng dễ dàng và ít gây hấn hơn - trái ngược với yêu cầu giải quyết bằng tiền của khiếu nại vi phạm bản quyền truyền thống. 

Về phía những người vi phạm do không biết hoặc vô tình, LicenseGuard sẽ giúp giải quyết vấn đề mà không gặp quá nhiều rắc rối về mặt pháp lý và tiếp tục sử dụng hình ảnh sau khi đã được cấp phép hợp pháp.

Được biết, trước đây cách tiếp cận này đã được nhiều nhiếp ảnh gia thử sử dụng song không mấy hiệu quả. Lý do là số tiền nhận được không phù hợp với thời gian dành cho dự án. Các nhiếp ảnh gia cho biết họ đã từng dành hàng chục giờ để giải quyết một trường hợp, nhưng cuối cùng chỉ nhận được một khoản phí cấp giấy phép nhỏ.

Bất chấp những tiền lệ không mấy lạc quan, cuối cùng, Dreamstime hy vọng LicenseGuard sẽ giúp giáo dục người dùng Internet và người dân nói chung về cách thức hoạt động của tài sản trí tuệ cũng như cách sử dụng hợp pháp và công bằng những tài sản ấy.

Ngọc Đỗ