Sau Bitcoin, cơn sốt tiền ảo tiếp tục tăng mạnh ở Việt Nam. Mới đây nhất, nhiều người truyền nhau thông tin về đào đồng Pi (Pi Network), vậy là hàng nghìn người lại “lao” vào loại tiền ảo mới, với hy vọng sẽ trở thành triệu phú trong tương lai. 

Trên các diễn đàn hiện đang xôn xao về việc anh Hoàng Cương - 29 tuổi quê Thanh Hóa đã bị mất tài khoản Facebook sau khi bán đồng tiền ảo Pi. Cụ thể, anh Cương cho biết đã "đào" Pi hơn nửa năm nay và đang có khoảng 1.000 đồng.

Vì vậy anh nhận được lời đề nghị từ một thành viên trong cộng đồng đào Pi, mua lại 1.000 Pi của anh với giá 100 triệu đồng. Vốn tin tưởng người này, lại đúng lúc đang cần tiền, anh Cương làm theo hướng dẫn để giao dịch toàn bộ số Pi trong tài khoản.

Với tiền điện tử, việc mua bán thường được thực hiện bằng cách chuyển tiền theo địa chỉ "ví", hoặc thông qua các sàn giao dịch. Tuy nhiên, dự án Pi Network chưa có ví và cũng chưa lên sàn, người dùng muốn bán Pi, chỉ có cách duy nhất là bán toàn bộ tài khoản cho người mua.

Vì vậy anh đã đưa tài khoản Facebook cho người đó đăng nhập với lời hứa hẹn sẽ được trả tiền qua tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, sau khi đưa thông tin tài khoản Facebook cho người kia, anh không nhận được tiền, còn tài khoản Facebook lại bị đổi mật khẩu. Do đăng ký bằng số điện thoại cũ, không thể tìm lại, anh Cương xác định mất luôn tài khoản Facebook này cũng đồng nghĩa với mất tài khoản Pi. 

Sự việc của anh nhanh chóng nhận được sự chú ý của các thành viên khác trong cộng đồng tiền ảo. Nhiều người cũng từng trong tình cảnh như anh.

Kẻ lừa đảo thường mời chào mua đồng Pi với giá cao, từ 100.000 đến 200.000 đồng. Lấy cớ đồng Pi chưa thể IAT (In App Transfer - giao dịch nội bộ), kẻ xấu gạ mua toàn bộ tài khoản của người dùng và yêu cầu người bán đưa thông tin tài khoản trước khi chuyển tiền. Với các tài khoản Pi đăng ký bằng Facebook, người bán phải đưa thông tin đăng nhập Facebook cho người mua.

Chia sẻ về vấn đề này, quản trị viên một nhóm đào Pi tại Việt Nam cho biết giao dịch Pi hiện tại tiềm ẩn rủi ro cho cả người bán và người mua. "Người bán có thể bị kẻ xấu lừa mất tài khoản. Còn người mua mất tiền mà không thể sử dụng Pi, do sau này hệ thống sẽ yêu cầu xác thực danh tính KYC (Know Your Customer) và mỗi người sẽ chỉ được dùng một tài khoản Pi duy nhất", người này nói.

Trong khi đó, theo phân tích của chuyên gia bảo mật Võ Đỗ Thắng – Giám đốc Trung tâm an ninh mạng Athena, sức lôi cuốn của Pi chính là những thông tin lan truyền có tính thông điệp: Kiếm tiền quá dễ.

Người dùng smartphone chỉ tải ứng dụng về, sử dụng số điện thoại hoặc tài khoản Facebook cá nhân để đăng kí tài khoản Pi, sau đó tài khoản được kích hoạt và người “đào” (tất nhiên là người sử dụng điện thoại) chẳng cần phải làm gì ngoài việc cứ 24 giờ vào bấm nút một lần như “điểm danh”, còn lại đã có hệ thống của Pi Network lo.

Từ tháng 2.2021, khi đồng tiền ảo mạnh nhất thị trường và cũng nổi tiếng nhất thị trường đang làm mưa làm gió về sự tăng giá vũ bão liên quan đến phát ngôn của các nhân vật nổi tiếng là tỉ phú công nghệ Elon Musk, thì Pi (không biết cố tình hay vô tình) cũng bắt đầu có chính sách trả công cho người dùng là 0,1 đồng Pi (Pi coin) mỗi giờ.

Việc kiếm tiền này dễ như là từ trên trời rơi xuống dù rằng không ít người dùng di động cũng biết rằng mạng lưới, hệ thống của Pi đã sử dụng tài nguyên từ thiết bị của họ (điện thoại, băng thông Internet).

Nhưng sự thật là, nói là kiếm tiền nhưng chưa có tiền. Vì dự án Pi Network tới thời điểm này cũng mới chỉ là dự án, đồng Pi coin chưa được giao dịch, thành ra cũng chưa có giá trị gì, và tương lai của nó thì… mù mờ.

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), đồng Pi không có nguồn gốc rõ ràng nên không định giá được, người chơi vì thế không nên tin tưởng. Mô hình hoạt động của Pi đang giống mô hình của hoạt động đa cấp, lấy của người sau trả cho người trước.

Mặc dù ở thời điểm hiện tại, người dùng không phải đầu tư bất kỳ khoản tiền nào vào Pi Network, nhưng đến một thời điểm, cùng với việc nắm trong tay dữ liệu cá nhân quan trọng, ứng dụng này sẽ buộc người dùng phải nạp tiền vào để tiếp tục đầu tư. Bởi thực tế, đồng Pi chưa có lịch sử, chưa có thị trường. Thị trường mà những thành viên Pi Network quảng cáo chỉ là thị trường ảo, chưa có cơ quan nào kiểm chứng. 

Ngoài ra, việc người chơi phải cung cấp thông tin cá nhân dễ dẫn đến nguy cơ người dùng bị mất tài khoản cá nhân như Facebook, từ đó dẫn đến nhiều hệ lụy khác. 

Hạ Vân