Liên minh châu Âu (EU), với tư cách là nhà lãnh đạo toàn cầu về công nghệ xanh và kỹ thuật số, đã và đang thực hiện các biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp vừa và nhỏ của EU tận dụng toàn bộ tiềm năng của SHTT và đưa họ đi đúng hướng nhằm phục hồi kinh tế.

SHTT đã được chứng minh là một công cụ hữu ích để các doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới vì nó mang lại cho họ lợi thế so sánh so với các đối thủ cạnh tranh. Các vấn đề về áp dụng, bảo vệ và sử dụng quyền SHTT không còn dành riêng cho các doanh nghiệp lớn mà rất quan trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ do tính dễ bị tổn thương trước các rủi ro bên ngoài. Tuy nhiên, chưa đến 10% các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở EU sử dụng SHTT để bảo vệ tài sản vô hình của họ. Không bảo vệ tài sản trí tuệ của bạn (bằng sáng chế, bản quyền, nhãn hiệu, thiết kế, bí mật thương mại) có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho nỗ lực thâm nhập thị trường bên ngoài EU như Trung Quốc.

Quan hệ thương mại và SHTT giữa EU-Trung Quốc

EU và Trung Quốc là hai trong số các nền kinh tế toàn cầu lớn nhất và là đối tác thương mại quan trọng. Thương mại hàng hóa và dịch vụ, cũng như đầu tư giữa hai bên, đã ghi nhận sự tăng trưởng ổn định trong những năm qua. EU cam kết cung cấp một sân chơi bình đẳng, dễ dàng tiếp cận thị trường và hỗ trợ hiệu quả về quyền sở hữu trí tuệ (IPR) cho các doanh nghiệp của mình thông qua hợp tác, trao đổi và đối thoại với các đối tác lớn. Mặt khác, Trung Quốc cam kết mở cửa thị trường với thế giới bên ngoài và liên tục tối ưu hóa môi trường kinh doanh, đồng thời tăng cường khung pháp lý về quyền SHTT. Tuy nhiên, mặc dù có những cải thiện đáng chú ý nhất định, vẫn còn một chặng đường dài phía trước và nhiều vấn đề vẫn tiếp tục xảy ra do các doanh nghiệp EU thường gặp phải những rào cản và bất ổn về pháp lý hoặc hành chính.

Mặc dù EU và Trung Quốc là thành viên của WIPO và là các bên của các hiệp định quyền SHTT quốc tế như Công ước Paris, Công ước Berne và Hiệp định TRIPS (Các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ), đảm bảo rằng EU và Trung Quốc phần lớn tuân thủ như nhau Khung IPR, chúng ta không thể bỏ qua sự khác biệt giữa hai bên.

EU đã thực hiện nhiều hành động khác nhau, bao gồm đàm phán thương mại, họp nhóm công tác về IPR và các sáng kiến kỹ thuật về IPR nhằm tham gia tích cực với các bên liên quan về IPR của Trung Quốc. Là một bước tiến lớn trong quan hệ thương mại và IP giữa EU-Trung Quốc, vào ngày 14 tháng 9 năm 2020, EU và Trung Quốc đã ký Thỏa thuận hợp tác và bảo vệ chỉ dẫn địa lý, có hiệu lực vào ngày 1 tháng 3 năm 2021. Thỏa thuận này có thể thúc đẩy thương mại các sản phẩm chỉ dẫn địa lý giữa EU và Trung Quốc mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của cả hai bên đồng thời bảo vệ tài sản vô hình của họ.

Doanh nghiệp EU và bối cảnh SHTT của Trung Quốc

Các doanh nghiệp EU hoạt động tại thị trường Trung Quốc nên lưu ý các điều kiện về quyền sở hữu trí tuệ ở Trung Quốc, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ có khả năng tài chính hạn chế hoặc những người dễ bị vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Do quy mô lớn của Trung Quốc, việc theo dõi các đối thủ cạnh tranh và có thể thực thi các quyền của bạn có thể trở thành một thử thách khá lớn. Để hạn chế cơ hội xảy ra những bất ngờ khó chịu, điều tối quan trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ là phải được cung cấp thông tin đầy đủ, cho phép họ đưa ra các quyết định chiến lược liên quan đến tài sản của mình.

Mặc dù EU và Trung Quốc phần lớn tuân theo cùng một khuôn khổ về SHTT, nhưng có một số khác biệt đáng kể mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần lưu ý. Ví dụ, trong khi các nhãn hiệu và quyền thiết kế chưa đăng ký có thể được hưởng một số bảo hộ ở EU, thì điều này hầu như không xảy ra ở Trung Quốc. Hơn nữa, vì Trung Quốc tuân theo cái gọi là hệ thống nộp đơn đầu tiên, theo đó người đầu tiên nộp đơn đăng ký quyền sở hữu trí tuệ thường sẽ được cấp quyền đối với phần sở hữu trí tuệ đó, điều quan trọng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ có kế hoạch kinh doanh tại / với Trung Quốc đăng ký SHTT của họ ở Trung Quốc càng sớm càng tốt. Bởi vì quyền sở hữu trí tuệ là lãnh thổ, quyền SHTT mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ của EU được hưởng trong nước không tự động mở rộng sang các thị trường khác như Trung Quốc, trừ khi được đăng ký cụ thể ở đó. 

Để cung cấp thông tin và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động ở nước ngoài, EU triển khai các dự án và công cụ hỗ trợ SHTT tại các thị trường thứ ba phức tạp như Trung Quốc, Đông Nam Á và Mỹ Latinh.

Đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động hoặc có kế hoạch kinh doanh ở Trung Quốc, EU điều hành một dự án Bộ phận trợ giúp dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ về sở hữu trí tuệ tại Trung Quốc, cũng như một dự án hợp tác về sở hữu trí tuệ có tên IP Key. 

IP Key China do Ủy ban Châu Âu chỉ đạo và EUIPO (Văn phòng Sở hữu Trí tuệ EU) thực hiện. Sự hợp tác rộng rãi về SHTT giữa EU và Trung Quốc đã thúc đẩy sự ra đời của dự án này từ hơn một thập kỷ trước. Nó nhằm mục đích hỗ trợ và tạo điều kiện tiếp cận thị trường cho các công ty quốc tế và các nhà đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các vấn đề quan tâm của các doanh nghiệp châu Âu. Để đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường, EU hợp tác với các cơ quan chức năng của Trung Quốc để tăng cường tính minh bạch và cải thiện việc thực thi hệ thống thực thi quyền sở hữu trí tuệ. Nó cũng hỗ trợ Cơ chế Đối thoại Sở hữu trí tuệ EU-Trung Quốc và hoạt động để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ ở Trung Quốc.

Qua những nỗ lực trong nhiều năm, IP Key China đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng về hợp tác SHTT EU-Trung Quốc, được nhiều bên có liên quan tham gia, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, học viện, nhà cung cấp dịch vụ, hiệp hội công nghiệp, viện nghiên cứu và có phạm vi địa lý rộng, từ Trường Xuân ở miền Bắc Trung Quốc đến Hải Khẩu ở miền Nam. Các cuộc họp cấp cao bao gồm Hội nghị EU-Trung Quốc về Bảo vệ và Đổi mới quyền SHTT, do IP Key China tổ chức từ năm 2018 và với hơn 450.000 người xem trực tuyến vào năm 2020.

Bộ phận trợ giúp về IP SME của Trung Quốc hỗ trợ các Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) của Liên minh Châu Âu (EU) bảo vệ và thực thi Quyền sở hữu trí tuệ (IPR) của họ tại hoặc liên quan đến Trung Quốc Đại lục, Hồng Kông, Macao và Đài Loan thông qua việc cung cấp miễn phí thông tin và dịch vụ. Đây là những thông tin tư vấn bí mật về sở hữu trí tuệ và các vấn đề liên quan, cùng với các khóa đào tạo, tài liệu và nguồn hỗ trợ trực tuyến. Bộ phận trợ giúp cũng nâng cao nhận thức về các vấn đề quyền sở hữu trí tuệ ở Trung Quốc, sự ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ của EU và giúp họ đưa ra các quyết định sáng suốt về quyền sở hữu trí tuệ cho sự phát triển của doanh nghiệp.

(Đinh Doan,  lược dịch và biên soạn)

Nguồn: https://ipkey.eu/en/china/news/eu-smes-and-ip-taking-your-ideas-chinas-market