Theo GS Nguyễn Cửu Khoa, trưởng nhóm nghiên cứu, hiện có nhiều phương pháp điều trị ung thư, tuy nhiên, các biện pháp này đều khiến bệnh nhân phải chịu những tác dụng phụ như rụng tóc, rụng móng tay chân, suy giảm hoạt động của các cơ quan nội tạng... 

Nhằm hướng tới mục tiêu mang đến cho người bệnh một phương pháp điều trị ung thư hiệu quả và thân thiện hơn, nhóm các nhà nghiên cứu tại Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã bắt đầu nghiên cứu và phát triển loại vật liệu nano liposome với cơ chế thông minh nhằm tìm kiếm giải pháp tự tìm diệt tế bào ung thư mà không hại tế bào lành. Nghiên cứu này được kỳ vọng sẽ mở ra hướng điều trị các bệnh ung thư bằng thuốc với hiệu quả cao nhưng ít tác dụng phụ.

Theo thông tin được đăng tải trên VNExpress, từ năm 2009, GS Khoa cùng với nhóm 15 nhà khoa học thuộc Viện Khoa học Vật liệu ứng dụng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam  đã bắt đầu nghiên cứu phát triển loại vật liệu nano liposome làm chất dẫn truyền.

Với hơn 20 năm nghiên cứu về công nghệ nano, GS Khoa cho rằng nano liposome là phù hợp. Vật liệu này có dạng hình cầu có lớp vỏ tổng hợp từ dầu đậu nành xếp lên nhau, giúp thẩm thấu nhanh qua ruột. Các hạt nano liposome chứa thuốc bên trong khi thẩm thấu qua ruột để vào mạch máu, đi vào tế bào ung thư.

Theo GS Khoa, các mô ung thư có đặc điểm phát triển nhanh hơn các mô lành nên các kẽ (dùng để lấy dinh dưỡng và oxy từ máu) kích thước lớn, từ 200 - 600 nanomet. Còn với các mô lành, có kích thước nhỏ hơn từ 2,5 - 3 nanomet. Vì thế khi các hạt nano liposome (100 - 150 nanomet) vào sẽ đến các mô ung thư theo cơ chế thụ động, các mô lành sẽ không bị ảnh hưởng. Với sự thay đổi nồng độ pH, các hạt nano liposome vỡ ra, giải phóng thuốc điều trị tại mô ung thư với hiệu quả cao hơn.

Kết quả nghiên cứu được nhóm thí nghiệm trên 100 chuột đã cấy tế bào ung thư vú của người và loại bỏ hệ miễn dịch. Nhóm sử dụng thuốc 5-Fluorouracil (5-FU) đối với 3 lô chuột thực nghiệm.

Kết quả sau 2 tuần, lô chuột dùng làm đối chứng trắng (cho uống nước muối sinh lý) khối u tăng kích thước. Chuột sử dụng 5-FU làm đối chứng dương kích thước khối u giảm 42%. Lô chuột sử dụng F-5U được dẫn truyền bằng hạt nano liposome kích thước khối u giảm 74%. Thông qua việc khối u giảm kích thước, nhóm có cơ sở chứng minh khả năng hướng đích, tìm tế bào ung thư thụ động của nano liposome giúp tăng hiệu quả ức chế tế bào ung thư.

Từ kết quả này, năm 2019, nhóm nghiên cứu đã tiếp tục sử dụng nano liposome dẫn truyền một số thuốc đông y sử dụng cao rong nâu biển (fucoidan) điều trị ung thư phổi, cao gừng trị ung thư gan, cao cần tây điều trị ung thư vú.

Hiện, công nghệ điều trị ung thư mới của nhóm nghiên cứu đang được ứng dụng sản xuất dưới dạng thực phẩm chức năng. Theo nhóm khoa học, để có thể tiến tới bước thử nghiệm lâm sàng và được công nhận là thuốc trị ung thư sẽ cần có thêm nhiều thời gian và sự nghiên cứu chuyên sâu hơn nữa.

Hà An