Theo báo cáo của Liên đoàn Giao thông vận tải và Môi trường châu Âu (T&E), khoảng 19,5% xe điện được bán ở Liên minh châu Âu (EU) trong năm 2023 đến từ Trung Quốc, trong đó gần 1/3 doanh số tại Pháp và Tây Ban Nha đến từ xe điện nhập khẩu từ quốc gia châu Á này.

Theo nghiên cứu của T&E, vào năm 2024, dự kiến cứ bốn chiếc xe điện bán ra ở EU thì có một chiếc có xuất xứ từ Trung Quốc, điều này đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong động lực thị trường, khi các thương hiệu Trung Quốc như BYD đang tăng cường mở rộng trên toàn cầu.

Mặc dù hầu hết xe điện được bán ở EU đến từ các thương hiệu phương Tây như Tesla, nhưng chỉ riêng các thương hiệu Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm 11% thị trường khu vực vào năm 2024. T&E cũng dự đoán tỷ lệ này có thể đạt 20% vào năm 2027.

Những phát hiện này được đưa ra trong bối cảnh Ủy ban châu Âu (EC) đang điều tra các khoản trợ cấp dành cho các nhà sản xuất xe điện ở Trung Quốc để xác định liệu họ có cạnh tranh không công bằng với các công ty địa phương hay không. Các thương hiệu không phải của Trung Quốc nhưng sản xuất và vận chuyển từ Trung Quốc như Tesla và BMW, có thể bị đưa vào cuộc điều tra về các khoản trợ cấp đang diễn ra.

Theo Tu Le, người sáng lập Sino Auto Insights, các biện pháp khuyến khích được áp dụng ở Trung Quốc vào đầu những năm 2010 đã dẫn đến sự gia tăng  đáng kể số lượng các công ty khởi nghiệp và tăng cường khả năng sản xuất pin trong nước, mở đường cho việc sản xuất xe điện giá cả phải chăng.

Ông nói thêm: “EU và Mỹ đang tụt lại rất xa vì họ không có xe điện chất lượng với giá cả phải chăng, bởi các hãng sản xuất ô tô truyền thống gần đây chỉ tập trung vào thiết kế và chế tạo chúng”.

T&E đề xuất rằng cần tăng thuế nhập khẩu xe điện lên ít nhất 25%, so với mức 10% hiện tại, để cho các loại xe điện “trung bình” như sedan và SUV từ Trung Quốc có giá đắt hơn so với các loại xe tương đương của EU, mặc dù những chiếc SUV nhỏ gọn và xe lớn hơn vẫn sẽ rẻ hơn một chút. Tuy nhiên, nhóm chính sách cho biết điều này cũng đòi hỏi châu Âu phải tự chủ hơn trong việc sản xuất pin cho ngành công nghiệp xe điện trong khu vực.

Ông Le của Sino Auto Insights cũng cho biết thêm: “Vấn đề khó khăn mà họ đang gặp phải là không thể chế tạo những chiếc xe điện giá cả phải chăng (và có lợi nhuận) nếu không có pin Trung Quốc, vì Trung Quốc đã vượt xa cả EU và Mỹ trong lĩnh vực khai thác, tinh chế và sản xuất khoáng sản”.

Để đối phó với những rủi ro chính sách liên quan đến việc vận chuyển xe điện sản xuất tại Trung Quốc sang châu Âu, các nhà sản xuất có trụ sở tại Trung Quốc như Tesla và BYD đã tăng cường nỗ lực sản xuất ở châu lục này. Tesla đang tìm cách mở rộng nhà máy lắp ráp tại Đức, trong khi BYD đang có kế hoạch xây dựng nhà máy ở Hungary.

T&E cho biết trong báo cáo của họ: “Mục đích của thuế quan nên là địa phương hóa chuỗi cung ứng xe điện tại châu Âu đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi sang điện, nhằm mang lại toàn bộ lợi ích kinh tế và khí hậu của quá trình chuyển đổi”.

Lưu Ly