Tại Hội thảo "Đánh giá hệ thống cơ chế, chính sách của tỉnh Thái Nguyên về đảm bảo thực thi quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm chè đã được bảo hộ" do Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh tổ chức, các đại biểu đã tham luận về một số nội dung như: Đánh giá hệ thống cơ chế, chính sách của tỉnh trong công tác đảm bảo thực thi quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm chè đã được bảo hộ; khó khăn, thách thức trong phát triển sản phẩm chè đã được bảo hộ; giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm chè Thái Nguyên...

Được biết, Thái Nguyên có diện tích chè lớn nhất cả nước với 22.649 ha, giá trị sản phẩm chè qua chế biến đạt trên 10.400 tỷ đồng. Đến nay, ngành chức năng đã cấp 12 nhãn hiệu cho sản phẩm chè, trong đó có một chỉ dẫn địa lý, 2 nhãn hiệu chứng nhận và 9 nhãn hiệu tập thể; đặc biệt, Nhãn hiệu tập thể chè Thái Nguyên được bảo hộ thành công tại Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc); Chỉ dẫn địa lý Tân Cương được công nhận bảo hộ tại Liên minh châu Âu; Tri thức dân gian trồng và chế biến chè Tân Cương được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản Văn hoá phi vật thể quốc gia.

Xác định cây chè là cây trồng thế mạnh, một trong những nông sản chủ lực, tỉnh Thái Nguyên đã tập trung phát triển cây chè theo hướng vừa mở rộng quy mô diện tích, vừa nâng cao chất lượng, giá trị, sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Năm 2022, giá trị sản phẩm chè qua chế biến đạt trên 10.400 tỷ đồng. Cây chè ngày càng khẳng định được vị thế trong phát triển sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là cây trồng làm giàu cho bà con vùng dân tộc thiểu số và miền núi ở Thái Nguyên.

Theo lãnh đạo Sở Khoa học Công nghệ tỉnh Thái Nguyên để tăng năng suất và chất lượng, nhiều năm qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thái Nguyên đã đẩy mạnh trồng mới, trồng thay thế, cải tạo lại những nương chè già cỗi, năng suất, chất lượng thấp bằng các giống chè mới có năng suất, chất lượng cao phục vụ chế biến chè xanh cao cấp, đặc sản. Bình quân mỗi năm, các địa phương chỉ đạo, hướng dẫn triển khai trồng mới và trồng thay thế trên 500 ha chè, tỷ lệ giống mới đạt 18.376 ha, chiếm 82,7% diện tích chè toàn tỉnh.

Cùng với đó, Sở cũng chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến chè an toàn VietGAP, hữu cơ, nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững… Qua đó, nâng cao giá trị, uy tín, sức cạnh tranh của chè Thái Nguyên trên thị trường, gia tăng giá trị kinh tế cho sản phẩm chè từ 1,5- 2 lần so với trước khi được bảo hộ, góp phần mở rộng thị trường trong và ngoài nước, tăng thu nhập cho người trồng chè, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái sản phẩm chè Thái Nguyên.

Tuy nhiên, việc thực hiện cơ chế, chính sách về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm chè Thái Nguyên cũng còn nhiều hạn chế. Tỉnh chưa xây dựng được hệ thống kiểm soát chất lượng đảm bảo cho sản phẩm do chè được trồng và sản xuất với quy mô nhỏ lẻ; nguồn giống cây trồng thiếu kiểm soát; quy trình sản xuất còn dựa chủ yếu vào kinh nghiệm, tập quán, chưa ứng dụng nhiều khoa học công nghệ tiên tiến. Việc xác định chất lượng, đặc thù các sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể chủ yếu được xác định chất lượng bằng màu sắc, hình dáng, mùi vị… và dựa vào cảm quan nên khó định lượng để đề ra tiêu chuẩn chung, gây ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm. Hiện nay, một số thương hiệu cho sản phẩm chè trên địa bàn tỉnh như Chỉ dẫn địa lý Tân Cương, Nhãn hiệu tập thể chè Thái Nguyên… vẫn bị nhái, bày bán sẵn tại các chợ, gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước.

Vì vậy để đảm bảo thực thi quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm nói chung và sản phẩm chè Thái Nguyên nói riêng, các đại biểu cho rằng: Thời gian tới, địa phương cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật về thực thi quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu cơ chế chính sách riêng cho sản phẩm chè nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất, kinh doanh, xuất khẩu sản phẩm chè của Thái Nguyên.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh phổ biến chính sách của nhà nước về phát triển thương hiệu, tổ chức tập huấn về xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm tại cơ sở giúp các hộ gia đình, làng nghề nhằm tăng cường nâng cao nhận thức về giá trị, để sản phẩm có chỗ đứng, sức cạnh tranh trên thị trường.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý các hành vi vi phạm xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt chú trọng công tác kiểm tra nhãn hiệu, kiểm soát chất lượng sản phẩm để phù hợp với chất lượng khi đăng ký bảo hộ đối với tổ chức, cá nhân.

Bản thân các chủ nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể của các sản phẩm tự nâng cao chất lượng sản phẩm, thương hiệu sản phẩm của mình để thương hiệu bay cao, bay xa, có giá trị và đem lại sức cạnh tranh trên thị trường...

Vân Mai