PV Sở hữu trí tuệ đã có buổi làm việc với PGS.TS. Mai Hà - Chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam, Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách Khoa học Công nghệ để lắng nghe những chia sẻ về lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT) tại Việt Nam. 

Theo ông, Sở hữu trí tuệ ngày càng đóng vai trò hết sức quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong xu thế hội nhập sâu rộng và toàn diện như hiện nay. Việc xây dựng và phát triển một hệ thống bảo hộ SHTT mạnh và hoàn thiện là một trong những nhân tố không thể thiếu trong chiến lược phát triển kinh tế dài hạn của bất kỳ quốc gia nào.

Thậm chí việc thực hiện nghiêm túc bảo hộ sở hữu trí tuệ được coi là điều kiện cần thiết, tối thiểu mỗi khi hợp tác với quốc gia khác hoặc hội nhập quốc tế. Không có điều khoản về bảo hộ sở hữu trí tuệ hoặc thực thi kém sẽ dẫn đến việc bị loại bỏ khỏi cuộc chơi trong hội nhập quốc tế.

Hiện nay, Việt Nam đã và đang nỗ lực cố gắng thúc đẩy và phát triển hoạt động sở hữu trí tuệ từ trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, sở hữu trí tuệ ở Việt Nam vẫn còn tồn tại những hạn chế cần khắc phục như sau:

Hệ thống pháp luật về SHTT của Việt Nam chưa đầy đủ và thiếu đồng nhất;

Hệ thống thực thi quyền SHTT bị chồng chéo, không hiệu quả;

Thiếu vắng hệ thống tòa án chuyên trách về SHTT;

Lực lượng cán bộ xác lập quyền và thực thi quyền SHTT còn mỏng và tồn tại nhiều điểm yếu về chuyên môn và nhận thức;

Thông tin sở hữu công nghiệp chưa hình thành hệ thống có tính chất mạng lưới thông tin và khai thác dữ liệu thống nhất trong cả nước; cơ sở dữ liệu quốc gia về sở hữu công nghiệp chưa đầy đủ, chưa được số hóa hoàn toàn;

Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực về SHTT chưa được thực hiện một cách chuyên nghiệp và dài hạn;

Nhận thức của người dân, các tổ chức, doanh nghiệp về hệ thống SHTT chưa cao, ý thức chủ động tự bảo vệ quyền của mình cũng như tôn trọng quyền SHTT của người khác còn hạn chế. 

Được biết, trong năm 2020, Chính phủ ký Quyết định phê duyệt Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030. Theo PGS. TS Mai Hà, chương trình này phù hợp với chiến lược phát triển tài sản trí tuệ chung của quốc gia, các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, cũng như tình hình phát triển kinh tế và xã hội của đất nước hiện nay.

Chương trình đã tập trung vào việc phát triển đối tượng sở hữu trí tuệ, trong đó chú trọng phát triển quyền đối với các đối tượng này (tức là quyền sở hữu trí tuệ) thông qua việc khuyến khích các hoạt động tạo ra các đối tượng sở hữu trí tuệ cụ thể, đẩy mạnh thực hiện hoạt động bảo hộ và quản trị quyền sở hữu trí tuệ, song song với hoạt động đào tạo và nâng cao nhận thức của chủ thể quyền cũng như công chúng nói chung về quyền sở hữu trí tuệ.

"Tôi hy vọng, thông qua Chương trình này, Việt Nam sẽ dần xóa bỏ được những hạn chế vừa nêu trên, hoàn thiện hệ thống pháp lý về sở hữu trí tuệ, tránh hình thức và luôn cầu thị. Cần đặt quyền lợi của các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ, của các doanh nghiệp Việt Nam lên trên hết để họ có thể cạnh tranh bình đẳng trên chính sân nhà của mình và trên trường quốc tế", PGS. TS Mai Hà chia sẻ.

Minh Vân