Theo bài viết của tác giả Blake Brittain trên tở Reuters, sự bùng nổ của AI tổng hợp và sự phổ biến của các sản phẩm từ OpenAI, Meta Platforms (META.O), Midjourney và các sản phẩm khác do Microsoft hậu thuẫn (MSFT.O), đã và đang dẫn đến một loạt vụ kiện về bản quyền của các nhà văn, nghệ sĩ và chủ sở hữu bản quyền khác cho rằng AI chỉ thành công dựa trên các sản phẩm mồ hôi công sức của họ.

Các thẩm phán cho đến nay vẫn hoài nghi về các khiếu nại vi phạm của nguyên đơn dựa trên nội dung do AI tạo ra. Nhưng cơ quan hành pháp cũng chưa thể giải quyết được các vấn đề phức tạp đó là liệu các công ty AI có vi phạm trên quy mô lớn hay không bằng cách huấn luyện hệ thống của họ bằng hàng loạt hình ảnh, bài viết và dữ liệu khác lấy từ internet.

Hiện, một số nhóm tác giả đã đệ đơn kiện tập thể được đề xuất trong năm nay về việc sử dụng văn bản của họ trong đào tạo AI. Họ bao gồm các nhà văn từ John Grisham và tác giả "Game of Thrones" George RR Martin cho đến diễn viên hài Sarah Silverman và cựu thống đốc bang Arkansas Mike Huckabee.

Các vụ kiện tương tự cũng đã được các chủ sở hữu bản quyền bao gồm các nghệ sĩ thị giác, nhà xuất bản âm nhạc, nhà cung cấp ảnh stock Getty Images và New York Times đệ trình.

Tất cả họ đều cho rằng các công ty công nghệ vi phạm bản quyền của họ bằng cách lấy và sao chép tài liệu của họ mà không được phép đào tạo AI. Các nguyên đơn đang yêu cầu bồi thường thiệt hại bằng tiền và yêu cầu tòa án ra lệnh ngăn chặn việc lạm dụng tác phẩm của họ.

Về phía các công ty công nghệ, họ đã cảnh báo rằng các vụ kiện có thể tạo ra những rào cản lớn cho ngành công nghiệp AI đang phát triển. Các nguyên đơn nói rằng các công ty nợ họ vì đã sử dụng tác phẩm của họ mà không được phép hoặc bồi thường. Ai cũng có lý lẽ riêng cho mình, nhưng những thay đổi có thể xuất hiện trong năm 2024 của Luật Bản quyền Hoa Kỳ có thể tạo nên sự thay đổi lớn đối với lĩnh vực phát triển công nghệ AI.

Để chuẩn bị cho những diễn biến tiếp theo, các công ty công nghệ đã tìm tới nhiều luật sư uy tín từ các công ty luật lớn nhất để chống lại các vụ kiện.

Họ đã liên tục đưa ra các luận điệu nhằm bảo vệ việc đào tạo AI của mình trong các bình luận gửi tới Văn phòng Bản quyền Hoa Kỳ, so sánh nó với cách con người học các khái niệm mới và lập luận rằng việc sử dụng tài liệu của họ đủ điều kiện là "sử dụng hợp pháp" theo luật bản quyền.

Những người ủng hộ AI cũng lập luận rằng các phán quyết bất lợi sẽ là thảm họa đối với ngành mà họ cho rằng đã dựa trên giả định hợp lý rằng luật bản quyền bảo vệ việc sử dụng dữ liệu của họ.

Công ty đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz ở Thung lũng Silicon cho biết, việc áp đặt chi phí trách nhiệm pháp lý liên quan tới vấn đề bản quyền thực tế với các công ty tạo ra các mô hình AI sẽ giết chết hoặc tạo nên cản trở lớn sự phát triển của họ nói riêng và ngành công nghệ AI nói chung trong tương lai.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Một vụ kiện đang diễn ra liên quan đến Thomson Reuters (TRI.TO) - công ty mẹ của Reuters News - có thể là một trong những nguyên nhân chính đầu tiên liên quan đến vấn đề bản quyền AI.

Công ty dịch vụ thông tin đã cáo buộc Ross Intelligence vào năm 2020 có hành vi sao chép trái phép hàng nghìn “chú thích” từ nền tảng nghiên cứu pháp lý Westlaw của Thomson Reuters, nền tảng này tóm tắt các điểm luật theo ý kiến của tòa án, để đào tạo một công cụ tìm kiếm pháp lý dựa trên AI.

Một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết vào tháng 9 rằng vụ án Delaware phải được đưa ra xét xử để xác định xem Ross có vi phạm pháp luật hay không. Vụ việc có thể sớm đặt ra tiền lệ quan trọng về sử dụng hợp pháp và các câu hỏi khác về kiện tụng bản quyền AI.

Bồi thẩm đoàn có thể bắt đầu xét xử vụ án sớm nhất là vào tháng 8/2024.

Thái An