Thời gian qua, báo chí phản ánh thông tin về việc một số doanh nghiệp là thành viên của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam có nguy cơ bị mất các lô hàng xuất khẩu tiêu, quế, hồi, hạt điều sang Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) do gian lận thương mại.

Trước vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các Bộ: Công Thương, Tư pháp, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại UAE tiếp tục khẩn trương làm việc với các cơ quan chức năng của UAE, đề nghị Bạn phối hợp điều tra, làm rõ vụ việc 04 container nông sản đã bị mất để có biện pháp đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam phù hợp với luật pháp quốc tế và luật pháp sở tại, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả xử lý trước ngày 5/8/2023. Trước mắt, đề nghị phía UAE áp dụng các biện pháp khẩn cấp để bảo vệ 01 container hoa hồi của doanh nghiệp Việt Nam tại cảng Jebel Ali (UAE).

Thủ tướng cũng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài khuyến cáo các doanh nghiệp trong hoạt động xuất khẩu. 

Theo đó, doanh nghiệp cần thường xuyên thông tin cho các cơ quan chức năng để xác minh, thẩm định kỹ các đối tác nước ngoài trước khi ký kết các thỏa thuận giao dịch. Mục tiêu là để phòng ngừa rủi ro khi có vấn đề liên quan đến tranh chấp, nghi lừa đảo. 

Các doanh nghiệp cần thông báo đầy đủ, kịp thời đến các cơ quan chức năng khi xảy ra các vụ việc để được hỗ trợ giải quyết tránh những thiệt hại phát sinh.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được giao chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan thúc đẩy xây dựng, sớm thành lập các tổ chức hiệp hội liên kết giữa doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam với các doanh nghiệp nhập khẩu phân phối của UAE nhằm tạo cơ chế hợp tác trao đổi thông tin ngăn chặn những hoạt động lừa đảo, giải quyết tranh chấp thương mại.

Trước đó, theo thông tin từ các Hiệp hội ngành hàng và Thương vụ Việt Nam tại UAE, một số doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu 5 container hàng gồm 2 container hồ tiêu, 1 container điều, 1 container quế và 1 container hoa hồi với tổng trị giá là 516.761 USD sang Dubai. Lô hàng này đi từ cảng tại Việt Nam tới cảng Jebel Ali Dubai (UAE), cập cảng trong tháng 6 và 7/2023.

Khách hàng đặt mua 5 container trên là công ty có tên Bab Al Rehab Foodstuff Trading LLC (BARFT). Các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã ký với khách hàng này tại Dubai theo hình thức nhờ thu hộ D/P, trong đó ngân hàng đứng ra thu hộ là Ajman Bank.

Doanh nghiệp Việt Nam sẽ gửi chứng từ gốc từ ngân hàng Việt Nam sang ngân hàng thu hộ (Ajman Bank) để người mua trả phần tiền hàng còn lại cho Ajman Bank rồi lấy chứng từ gốc để nhận hàng.

Tuy nhiên, 4/5 container hàng đã được đưa ra khỏi cảng Jebel Ali trong khi người bán chưa nhận được phần tiền hàng còn lại và ngân hàng Ajman Bank có sự trì hoãn trong việc thanh toán đơn hàng.

Do đó, chiều 17/7, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) cảnh báo về các giao dịch xuất hiện hành vi có dấu hiệu lừa đảo này.

Theo VPA, giao dịch lừa đảo xảy ra ngay tại chính ngân hàng bên mua nơi các doanh nghiệp này gửi bộ chứng từ nhờ thu, liên quan đến nhân sự và nghiệp vụ giao dịch của ngân hàng, có dấu hiệu bắt tay hợp tác lừa đảo giữa ngân hàng và người mua.

Vì vậy, người mua đã tiếp cận được bộ chứng từ gốc của lô hàng mà không cần thanh toán, đồng thời cắt đứt liên lạc với các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.

Để tránh những thiệt hại đáng tiếc xảy ra, Bộ Công Thương khuyến cáo doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với doanh nghiệp nước ngoài phải thận trọng và đàm phán kỹ điều khoản thanh toán để đảm bảo an toàn nhất.

Cụ thể, các phương thức thanh toán như mở thư tín dụng do ngân hàng lập ra theo yêu cầu của đối tác (LC) hoặc đại diện doanh nghiệp sang tận nơi giao chứng từ và nhận tiền. Ngoài ra, phương thức thanh toán D/P (nhờ thu kèm chứng từ) có mức độ an toàn hơn so với thanh toán TT và séc.

Bộ Công Thương cũng lưu ý các ngân hàng bên bán khi chuyển giao chứng từ cho ngân hàng bên mua phải đảm bảo an toàn, tránh trường hợp xảy ra như các vụ việc nêu trên do khâu giao chứng từ và nhận chứng từ (nhân viên an ninh ngân hàng) không có ký nhận. Theo đó dẫn đến việc nhân viên an ninh ngân hàng giao chứng từ cho bên mua để đi nhận hàng mà bên mua không thanh toán tiền với ngân hàng để trả cho ngân hàng bên bán.

Minh Anh