"Tôi lo rằng con đường mà chúng ta đang đi không thành công", ông Mitt Romney, đại diện của đảng Cộng hòa, người đang hy vọng cuộc tranh luận hôm nay sẽ giúp ông lật ngược tình thế bị dẫn điễm hiện nay. Chỉ còn hơn một tháng nữa là đến ngày bầu cử tổng thống, và theo kết quả các thăm dò dư luận, Romney đang bị thua Obama về ước tính số phiếu đại cử tri cũng như phổ thông ở một số bang quan trọng. Sự chênh lệch, theo các thăm dò khác nhau về phiếu phổ thông, dao động từ 3 đến 7 điểm.  

"Tổng thống có quan điểm gần giống như những gì ông đã đưa ra cách đây 4 năm, đó là một chính phủ to hơn, tiêu nhiều tiền hơn, thu nhiều thuế, và điều tiết nhiều hơn sẽ là tốt", Romney nói.

"Đó không phải là câu trả lời đúng đắn cho nước Mỹ. Tôi sẽ lấy lại sinh khí để nước Mỹ lại làm việc tốt trở lại", ứng viên Cộng hòa cam kết. "Các hộ gia đình trung lưu đang bị vắt kiệt, và vấn đề bây giờ là làm thế nào để họ phục hồi trở lại".

Obama phản pháo bằng cách chỉ ra rằng hơn 54 nghìn tỷ tiền thuế mà đảng Cộng hòa dự định giảm sẽ chỉ dành cho nhà giàu, và nói rằng chính Romney không hiểu rõ về những lỗ hổng trong hệ thống thuế mà ông này định thực thi.

"Thống đốc Romney nói rằng nếu chúng ta cắt giảm thuế cho nhà giàu và giảm bớt sự điều tiết của chính phủ, chúng ta sẽ giàu có hơn. Nhưng tôi có quan điểm khác".

Romney phản đối lại một cách quyết liệt. "Hiển hiên là mọi thứ ông ấy nói về kế hoạch thuế của tôi đều không chính xác. Tôi không tìm kiếm một kế hoạch cắt giảm 55 nghìn tỷ USD thuế".

Cuộc tranh luận đầu tiên giữa hai ứng viên bắt đầu tối ngày 3/10 tại Denver, Colorado (sáng 4/10 giờ Hà Nội). Obama, với lợi thế dẫn trước, chỉ cần duy trì thế thắng của mình bằng cách không mắc phải sai lầm, theo các nhà phân tích. Trong khi đó, Romney cần phải tỏ ra mạnh mẽ để giành một chiến thắng trong cuộc tranh luận này, để có cơ hội lội ngược dòng trong cuộc đua giành Nhà Trắng.

Tranh luận lần một diễn ra sau khi hai bên đã thực hiện hàng trăm cuộc vận động bầu cử trên khắp nước Mỹ, với số tiền chi ra cho quảng cáo - hầu hết có nội dung chỉ trích đối phương - lên đến 500 triệu USD, và vô số lời công kích chính sách của nhau.

Người điều khiển cuộc tranh luận này là biên tập viên tin tức đầy kinh nghiệm Jim Lehrer của chương trình News Hours đài PBS. Hầu hết các kênh truyền hình lớn của Mỹ đều phát trực tiếp buổi tranh luận, một số phát cả trên kênh riêng ở YouTube. Hàng chục triệu người Mỹ được cho là sẽ theo dõi sự kiện chính trị quan trọng này.

Trước khi cuộc tranh luận diễn ra, đệ nhất phu nhân Michelle Obama trong chiếc áo khoác màu xanh tím, và phu nhân của ứng viên Romney, bà Ann, đã lịch thiệp ôm hôn nhau giữa khán phòng chật ních của đại học Denver.

Chủ đề chính của cuộc tranh luận hôm nay là kinh tế và công ăn việc làm. Obama, 51 tuổi, thường bị phe Cộng hòa tố phải chịu trách nhiệm cho nền kinh tế ì ạch và mất công ăn việc làm vào tay nước ngoài. Romney, 65 tuổi, thường bị phe Dân chủ tố là chỉ đưa ra các chính sách có lợi cho người giàu mà bỏ quên đời sống của tầng lớp trung lưu - bộ phận quan trọng trong cử tri Mỹ.

Ngoài kinh tế, Lehrer cũng có thể nêu câu hỏi về các vấn đề khác như bảo hiểm y tế hay những câu hỏi khó cho Obama liên quan đến vụ tấn công lãnh sự quán Mỹ ở Libya dẫn đến cái chết của đại sứ Mỹ. Trong khi đó thì Romney có thể bị hỏi về vấn đề thuế má liên quan đến các tài sản ở nước ngoài của ông.

Sau tranh luận hai, hai ứng viên tổng thống sẽ có hai cuộc tranh luận truyền hình trực tiếp nữa trong tháng 10, trước khi cuộc bỏ phiếu ngày 6/11 diễn ra. Theo hệ thống bầu cử của Mỹ, phiếu phổ thông của các bang sau đó được quy về phiếu "đại cử tri" hay cử tri đoàn. Cử tri đoàn của bang bỏ phiếu để bầu ra tổng thống. Số phiếu đại cử tri phụ thuộc dân số các đơn vị bầu cử, chẳng hạn bang đông dân California có tới 55 phiếu đại cử tri. Tổng số có 538 phiếu này, và một ứng viên muốn giành chiến thắng phải có tối thiểu 270 phiếu.

Hiện nhiều bang hầu như đã có kết quả rõ ràng sẽ ủng hộ cho ứng viên nào. Vì thế các nỗ lực của hai ứng viên chủ chốt Obama và Romney chủ yếu nhằm thuyết phục cử tri của các bang còn chưa "chốt", như Ohio hoặc Florida.