Lâu nay luôn xuất hiện một định kiến là nghiên cứu khoa học công nghệ chỉ phù hợp với nam giới. Tuy nhiên, điều này đã dần được thay đổi với sự xuất hiện của nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu nữ, đặc biệt là các nữ sinh viên với hàng loạt công trình nghiên cứu đang được đưa vào thực tiễn.

Từ bỏ học y để trở thành một nhà nghiên cứu

Huỳnh Quí Nguyệt (sinh năm 2001, quê Tiền Giang) là sinh viên năm 4 ngành công nghệ sinh học Trường Đại học Nguyễn Tất Thành.

Từ bé, Nguyệt đã có ước mơ trở thành một bác sĩ chữa bệnh cứu người nhưng qua một cơ duyên tình cờ, Nguyệt chuyển hướng sang học ngành công nghệ sinh học, tiếp cận với những đề tài nghiên cứu dù bị gia đình ngăn cản.

Ban đầu theo học ngành công nghệ sinh học, Nguyệt không thích tham gia nghiên cứu nhưng vì từ nhỏ sống ở vùng quê, gắn bó với đồng ruộng, Nguyệt thấy được khó khăn vất vả của người nông dân khi sâu bệnh hại phá hoại mùa màng, tác hại của việc sử dụng thuốc hoá học ảnh hưởng đến sức khỏe. Điều đó đã thôi thúc Nguyệt tìm ra một giải pháp để giúp những nông dân canh tác tốt mà vẫn an toàn.

Từ năm 2019, Nguyệt đã bắt đầu từ những nghiên cứu nhỏ, đơn giản. Dần dần, cô tiếp cận với những nghiên cứu có tính chuyên sâu, thực tiễn hơn. Càng làm, nữ sinh viên càng bị cuốn vào công việc này.

Năm 2020, Nguyệt và nhóm bạn bắt đầu nghiên cứu dự án dép xơ dừa và mang đi dự cuộc thi khởi nghiệp do Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức. Dự án này chỉ dừng lại ở vòng bán kết.

Sau cuộc thi đó, Nguyệt không ngừng tìm tòi, nghiên cứu và phát triển ra nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao trong cuộc sống.

Năm 2021, Nguyệt cùng các bạn tiếp tục nghiên cứu và phát triển 4 đề tài gồm dự án nuôi lươn, cà phê tảo spirulina, ứng dụng aquaponic vào nuôi lươn, trồng nấm tại nhà. Dự án trồng nấm tại nhà đạt giải khuyến khích tại cuộc thi Sinh viên với Ý tưởng khởi nghiệp, sáng tạo của Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức.

Trước thành công bước đầu này, năm 2022, Nguyệt cùng nhóm bạn tiếp tục tham gia cuộc thi với dự án “Chế phẩm sinh học tách chiết từ hạt mãng cầu” và đạt giải nhì, đồng thời đạt top 20 chương trình phát triển dự án khởi nghiệp quốc gia 2022. Song song đó, Nguyệt còn tham gia cuộc thi Design Thinking Camps với dự án “Ruồi lính đen trong nền kinh tế tuần hoàn” và đạt giải Quý quân.

“Những dự án nghiên cứu của em gần gũi với tất cả mọi người, dễ dàng vận dụng vào cuộc sống. Đặc biệt, những dự án được tụi em phát triển dựa trên nguyên vật liệu dễ tìm, có sẵn và những nguyên liệu này có thể mang lại kinh tế cho người dân”, Nguyệt chia sẻ.

Ngoài những thành tích nghiên cứu đạt tại các cuộc thi do trường tổ chức, hiện Nguyệt là Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp hữu cơ bền vững Sofa.

Doanh nghiệp được thành lập từ tháng 10/2022 và đang ở những bước đầu phát triển với bộ 5 sản phẩm là thuốc bảo vệ thực vật hữu cơ. Đây cũng là sản phẩm được thương mại hóa từ đề tài nghiên cứu về chế phẩm vi sinh do Nguyệt cùng nhóm bạn nghiên cứu, đạt giải nhì tại cuộc thi "Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp" năm 2023 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.

“Bộ 5 sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật hữu cơ là dự án nghiên cứu với mong muốn đưa vào sử dụng cho nền nông nghiệp Việt Nam, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả cho cây trồng và giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường”, Nguyệt chia sẻ.

Để có thành quả như hiện tại, Nguyệt đã không ngừng nỗ lực, cố gắng từng ngày. Vừa học vừa nghiên cứu và điều hành công ty ở tuổi 22 là điều rất khó khăn và vất vả, tuy nhiên với niềm đam mê nghiên cứu, sự tin tưởng của gia đình, thầy cô và bạn bè là động lực giúp Nguyệt vượt qua, quyết tâm chinh phục những mục tiêu.

Đặc biệt, với những định kiến cho rằng nam giới chiếm ưu thế hơn trong nghiên cứu khoa học công nghệ và có nhiều điều kiện để phát triển, làm tốt hơn nữ đã thôi thúc Nguyệt cố gắng hơn gấp nhiều lần. Bởi với Nguyệt, giới tính không phải là rào cản của nghiên cứu khoa học, quan trọng là suy nghĩ và quyết tâm của người nghiên cứu.

Nữ sinh khoa học công nghệ đam mê kỹ thuật chuyên sâu

Cùng quan điểm với Nguyệt, Trương Trần Mai Anh (sinh năm 2000, quê Khánh Hòa) - thủ khoa ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp tại Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP.HCM - cho rằng quan điểm nam giới có thể làm tốt hơn phụ nữ về nghiên cứu khoa học công nghệ hay những ngành thiên về kỹ thuật đang theo hơi hướng định kiến giới.

“Khả năng học tập, nghiên cứu và làm việc của mỗi người không phụ thuộc vào giới tính. Tôi nghĩ nữ hay nam đều có khả năng và niềm yêu thích khác nhau với các môn về khoa học kỹ thuật hay là khoa học xã hội. Nếu ai có đủ đam mê, đủ nỗ lực để theo đuổi thì đều có thể thành công”, Mai Anh chia sẻ.

Minh chứng cho câu nói trên là hàng loạt thành tích của Mai Anh về học tập và tham gia nghiên cứu khoa học. Xuyên suốt quá trình học đại học, Mai Anh từng nhận được học bổng toàn phần tại Trường Đại học Quốc tế và một số học bổng doanh nghiệp, học bổng trao đổi tại các trường ở Đức, Tây Ban Nha và Canada…

Sớm có niềm đam mê với những ngành thiên về kỹ thuật, Mai Anh tập trung nghiên cứu liên quan đến quản lý chuỗi cung ứng, đặc biệt là các nghiên cứu để giải các bài toán tối ưu trong thực tế.

Điển hình, cô và cộng sự từng có các đề tài nghiên cứu vấn đề lên lịch tại cảng với mục tiêu tối thiểu hóa thời gian để dỡ và vận chuyển tất cả container cần thiết. Nghiên cứu này đề xuất một mô hình toán mới nhằm đáp ứng những điều kiện thực tế tại cảng. Ngoài ra, cô còn có bài nghiên cứu tập trung vào vấn đề lập lịch trong sản xuất, đề xuất một nguyên tắc để xử lý những máy bị hỏng và lên lịch để những máy bị hỏng không tác động lớn đến các dây chuyền khác. Đồng thời, nghiên cứu cũng đề xuất một thuật toán để có thể tìm nghiệm gần tối ưu.

Năm 2022, Mai Anh ghi dấu ấn khi vinh dự là 1 trong 20 nữ sinh xuất sắc nhận được giải thưởng Nữ sinh Khoa học công nghệ năm 2022. Đây là giải thưởng nhằm tôn vinh nữ sinh viên có thành tích xuất sắc trong lĩnh vực khoa học công nghệ, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

“Tôi mong muốn sẽ đưa những nghiên cứu của mình vào thực tiễn trong thời gian tới để có thể nâng cao được hiệu suất cũng như giảm thiểu chi phí cho các doanh nghiệp”, Mai Anh nói.

Hiện, Mai Anh đang tiếp tục việc học thạc sĩ khoa học máy tính (chuyên ngành tối ưu trong ra quyết định) tại Trường Paris Dauphine, PSL University và nghiên cứu về bài toán thiết kế mạng. Đặc biệt, kỳ thi năm 2023 tới, Mai Anh sẽ bắt đầu chương trình tiến sĩ ở Mỹ với ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp tại University of Florida. Đáng nói, các chương trình Mai Anh đang và chuẩn bị học toàn bộ theo diện học bổng toàn phần.

Thanh Thảo