Câu chuyện dạy môn học tự chọn Ngoại ngữ 2 

Trong Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) sẽ được áp dụng trong thời gian tới, ở cấp THPT, bên cạnh những môn học bắt buộc có các môn học tự chọn.

Trong đó, 7 môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc gồm: Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ 1, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng và an ninh, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, Nội dung giáo dục của địa phương.

Hai môn học tự chọn gồm: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2. Đối với môn Tiếng dân tộc thiểu số, số lượng các trường trên toàn quốc áp dụng vào các lớp học không nhiều bằng môn Ngoại ngữ 2. Chính vì lẽ đó, sự quan tâm của các trường đối với môn Ngoại ngữ 2 là rất lớn, nhất là trong bối cảnh quỹ thời gian chuẩn bị cho năm học mới không còn nhiều.

Theo thầy Nguyễn Trần Khánh Bảo, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Marie Curie, quận 3 (TP.HCM), hiện nay, việc tổ chức dạy ngoại ngữ 2 ở các trường THPT chưa phổ biến nhiều, bởi quá trình tổ chức dạy Ngoại ngữ 2 phụ thuộc vào từng điều kiện tổ chức của các trường như: đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, nhu cầu của học sinh…

“Trong thời gian qua, trường THPT Marie Curie và một số trường THPT trên địa bàn TPHCM đã dạy tiếng Pháp là môn Ngoại ngữ 2 cho học sinh. Chương trình dành cho đối tượng học sinh đăng ký học nhưng số lượng vẫn còn khiêm tốn. Các hoạt động kiểm tra, đánh giá đều được thực hiện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo”, thầy Bảo cho biết.

Một trong những vấn đề mà các trường THPT quan tâm là quá trình mời giáo viên về giảng dạy môn Ngoại ngữ 2. “Nếu mời giáo viên thỉnh giảng thì phải đảm bảo yêu cầu về chất lượng, tiêu chí như có bằng đại học, có nghiệp vụ sư phạm. Nếu vậy thì tìm nguồn giáo viên và tiền công chi cho việc mời giáo viên ở đâu?”, Hiệu trưởng một trường THPT tại quận Tân Phú (TPHCM) nêu câu hỏi.

Trong khi đó, thầy Phan Hồ Hải, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Công Trứ, quận Gò Vấp (TP.HCM) lại cho rằng, không chỉ khó khăn trong khâu tìm kiếm giáo viên dạy Ngoại ngữ 2, việc học sinh được chọn các tổ hợp môn trong rất nhiều tổ hợp cũng sẽ là thách thức rất lớn về vấn đề đội ngũ giáo viên.

"Nhân sự sẽ phải tính toán, sắp xếp lại, chắc chắn sẽ có những tổ hợp môn thiếu giáo viên, ngoài môn Ngoại ngữ 2 còn có các môn mỹ thuật, âm nhạc, công nghệ, công nghiệp…", thầy Hải chia sẻ.

Cũng theo thầy Hải, ở các quốc gia phát triển, việc dạy Ngoại ngữ 2 đã được thực hiện từ lâu. Còn ở Việt Nam, tình hình dạy Ngoại ngữ 2 vẫn còn khá mới mẻ. Điều này dẫn đến sự chưa đồng đều trong khâu giảng dạy Ngoại ngữ 2 ở các trường phổ thông. Hệ quả là các em học sinh tiếp thu kiến thức liên quan đến môn học này cũng không đồng đều.

Cô Vũ Thị Ngọc Dung, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân, quận 1 (TP.HCM) chia sẻ, trong thời gian qua, nhà trường có nhận được sự hỗ trợ của một số đối tác trong việc dạy Ngoại ngữ 2 cho học sinh, ví dụ Viện Goethe TP.HCM hỗ trợ giáo viên dạy tiếng Đức, Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại TP.HCM hỗ trợ giáo viên dạy tiếng Hàn…

Theo cô Dung, nhiều học sinh của trường đã đăng ký học Ngoại ngữ 2 và tập trung đầu tư thời gian học cả trong dịp hè, nhất là những em đã có định hướng cho kế hoạch du học trong tương lai. Mặc dù vậy, với số tiết học Ngoại ngữ 2 còn khiêm tốn trong thời khóa biểu, việc tuyển chọn nhân sự cho môn Ngoại ngữ 2 cũng khá phức tạp, liên quan đến việc tuyển giáo viên chính thức hay thông qua hình thức thỉnh giảng hợp đồng.

Ngoài ra, cô Dung còn cho rằng, nhà trường không chỉ gặp khó về vấn đề nhân sự với giáo viên dạy Ngoại ngữ 2 mà cả với giáo viên Nghệ thuật (gồm Âm nhạc và Mỹ thuật), bởi đối với những môn này, hầu hết các cơ sở giáo dục THPT đều không có giáo viên.

Để giải quyết vấn đề này, Trường THPT Bùi Thị Xuân đã phải nghĩ ra “sáng kiến” mời giáo viên dạy tiểu học nhưng có bằng đại học về dạy âm nhạc để có sự bài bản, chuyên nghiệp và năm sau mới thực hiện. Trong năm đầu tiên, trường sẽ chỉ thực hiện dạy mỹ thuật. Khi làm tốt một môn, giáo viên mới có nhiều kinh nghiệm để giảng dạy thêm môn âm nhạc.

Vai trò của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Trong bối cảnh các trường còn có nhiều lúng túng đối với chuyện dạy môn học tự chọn Ngoại ngữ 2, một số trường kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cần sớm có hướng dẫn tổ chức dạy, kiểm tra, đánh giá đối với môn học tự chọn (Ngoại ngữ 2) trong các cơ sở GDPT.

Thầy Nguyễn Trần Khánh Bảo chia sẻ: “Hiện nay, các trường đang chuẩn bị các điều kiện để có thể tổ chức dạy học Ngoại ngữ 2 cho học sinh theo khung chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Với nhiều thay đổi khi tổ chức thực hiện chương trình GDPT 2018, việc hướng dẫn tổ chức dạy, kiểm tra, đánh giá đối với môn Ngoại ngữ 2 nên sớm được thực hiện. Việc này sẽ tạo cơ sở pháp lý và điều kiện cần thiết để các trường vận dụng và tổ chức dạy Ngoại ngữ 2 đạt hiệu quả, phù hợp với mục tiêu và định hướng của chương trình GDPT 2018”.

Trong khi đó, thầy Phan Hồ Hải nêu quan điểm, việc học Ngoại ngữ 2 là cần thiết song cũng sẽ tạo ra áp lực không nhỏ đối với học sinh. Chính vì thế, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần sớm có hướng dẫn tổ chức dạy, kiểm tra, đánh giá đối với môn học này trong các cơ sở giáo dục phổ thông để các trường sớm xây dựng kế hoạch giảng dạy và kiểm tra đánh giá đồng thời thông tin đến phụ huynh học sinh được biết.

Hiện nay, đối với vấn đề dạy các môn học tự chọn nói chung, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quy định sử dụng sách giáo khoa các môn học, tài liệu tự chọn nâng cao do Bộ ban hành, thực hiện theo thời lượng quy định tại kế hoạch giáo dục cấp THPT.

Bộ cũng yêu cầu các trường THCS, THPT chủ động quy định kế hoạch dạy học bám sát cho từng lớp, ổn định trong từng học kỳ để ôn tập, hệ thống hoá, khắc sâu kiến thức, kỹ năng các môn học, bố trí thời lượng cho mỗi môn, chỉ đạo các tổ chuyên môn hỗ trợ giáo viên chuẩn bị kế hoạch bài dạy.

Mặc dù vậy, đối với môn Ngoại ngữ 2, với những đặc thù riêng, Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn cần có những hướng dẫn cụ thể, giúp các trường chủ động hơn trong quá trình đào tạo.

“Theo tôi, không chỉ môn Ngoại ngữ 2 mà môn Nội dung giáo dục của địa phương cũng rất cần những hướng dẫn cụ thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đây là những môn học đặc thù, cần sự phối hợp của nhiều đơn vị, như các cơ sở đào tạo ngoại ngữ, các địa phương, mới giúp học sinh thu hoạch kiến thức một cách hiệu quả”, cô Vũ Thị Ngọc Dung bộc bạch.

 Đinh Nam