Chương trình MTQG giảm nghèo giai đoạn 2021-2025, nội dung về đào tạo nghề và giải quyết việc làm được thiết kế thành một dự án riêng là dự án số 4 và có mục tiêu, lộ trình và các chỉ tiêu cụ thể. Theo đó, mục tiêu của chương trình là phát triển giáo dục nghề nghiệp cả về quy mô và chất lượng đào tạo, hỗ trợ đào tạo nghề cho người nghèo, người dân sinh sống trên địa bàn tỉnh có huyện nghèo, gắn kết chặt chẽ giáo dục nghề nghiệp với tạo việc làm, sinh kế bền vững, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đối tượng là người học nghề, lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; người lao động có thu nhập thấp; các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh có huyện nghèo; các doanh nghiệp, HTX, tổ chức và cá nhân có liên quan...

Đây là một trong những thay đổi trong cách tiếp cận để giải quyết vấn đề giảm nghèo bền vững, tiếp cận ở góc độ người lao động có kỹ năng, có việc làm một cách thỏa đáng, bền vững. Đó chính là căn cứ để giải quyết các vấn đề khác như thiếu hụt về thu nhập, thiếu hụt về tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản...

Để thực hiện có hiệu quả các tiểu dự án phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn 2021-2023, ngay khi có kế hoạch giao vốn của UBND huyện, các phòng, ban chuyên môn đã tổ chức các lớp dạy nghề cho lao động nông thôn. Theo kế hoạch, giai đoạn 2021-2023 huyện Như Thanh đã được phân bổ 11,159 tỷ để thực hiện Tiểu dự án 3, Dự án 5: Phát triển giáo dục và giải quyết việc làm bền vững cho người lao động vùng DTTS&MN; 3,859 tỷ để thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Như Thanh, bao gồm: Dự án 2 (Đa dạng hóa sinh kế); Tiểu dự án 1, Dự án 3 (Hỗ trợ sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp); Tiểu dự án 2, Dự án 3 (Cải thiện dinh dưỡng); Tiểu dự án 1, Dự án 4 (Phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, khó khăn); Tiểu dự án 3, Dự án 5 (Hỗ trợ việc làm bền vững); Tiểu dự án 1, Dự án 6 (giảm nghèo về thông tin); Tiểu dự án 2, Dự án 6 (Truyền thông về giảm nghèo đa chiều); Tiểu dự án 1, Dự án 7 (Nâng cao năng lực thực hiện chương trình); Tiểu dự án 2, Dự án 7 (Giám sát đánh giá).

Trong tháng 12/2023, huyện đã mở 17 lớp học nghề tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX) huyện và trung tâm học tập cộng đồng ở các xã, thị trấn, thu hút 595 người tham gia; tổ chức hội nghị tuyên truyền, tư vấn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cho người lao động và thân nhân người lao động tại 14 xã, thị trấn. Tổ chức 3 hội nghị cho 780 người hoạt động không chuyên trách cấp xã, khu phố, thôn. Năm 2023, đã giải quyết việc làm cho 1.829 lao động, đạt 110,8% kế hoạch huyện giao; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 78,14%, vượt kế hoạch huyện giao.

Có được kết quả nêu trên là nhờ các cấp ủy đảng, chính quyền và Nhân dân huyện Như Thanh đã chú trọng công tác tạo việc làm cho hộ nghèo, cận nghèo. Theo đó, hằng năm trên cơ sở số liệu điều tra, Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG huyện đã phân tích dữ liệu hộ nghèo từng xã, thị trấn, thôn, bản để có các giải pháp giảm nghèo phù hợp. Cụ thể, với những hộ thiếu vốn, xác định rõ nhu cầu vay vốn của từng hộ và triển khai kịp thời có hiệu quả các chính sách hỗ trợ của Nhà nước; đồng thời kết hợp vốn tự có trong Nhân dân với vốn vay của các tổ chức tín dụng, để thúc đẩy phát triển sản xuất. Cùng với đó, huyện cũng nghiên cứu xây dựng các mô hình sản xuất có hiệu quả kinh tế để chuyển giao cho nông dân như hỗ trợ trâu, bò, lợn nái sinh sản...

Bên cạnh đó, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện phối hợp với các doanh nghiệp trên địa bàn có nhu cầu tuyển dụng để cung cấp thông tin về thị trường lao động, kết nối cung - cầu lao động nhằm tăng cơ hội, khả năng tìm việc làm và học nghề cho người nghèo...

Nhờ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp giảm nghèo, hộ nghèo toàn huyện giảm còn 896 hộ, chiếm 3,7% (trong năm giảm 728 hộ, giảm 3,1%, vượt kế hoạch); hộ cận nghèo giảm 834 hộ, chiếm 3,7% (trong năm giảm 728 hộ, giảm 3%).

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên việc thực hiện tiểu dự án vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như văn bản hướng dẫn về giáo dục nghề nghiệp trong chương trình ban hành chậm so với kế hoạch, ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, phân bổ và giải ngân vốn. Chưa lồng ghép các nguồn lực thực hiện nội dung giáo dục nghề nghiệp trên cùng một địa bàn của các chương trình. Chưa có hướng dẫn cụ thể về xác định đối tượng người lao động có thu nhập thấp, cơ sở giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, vùng khó khăn; nội dung, hoạt động của tiểu dự án, nội dung thành phần nên việc xây dựng, đề xuất kế hoạch và thực hiện hàng năm và cả giai đoạn còn chưa sát thực tế, chưa bảo đảm đúng đối tượng, phạm vi thực hiện. Các văn bản hướng dẫn cũng như việc phân bổ vốn còn chậm, dẫn đến khó khăn trong thực hiện các hoạt động có liên quan, nhất là đối với các địa phương trong việc phân bổ kinh phí, xây dựng kế hoạch thực hiện hàng năm và cả giai đoạn...

Bảo Bình