Hạ tầng giao thông đường bộ với vai trò kết nối

Hệ thống giao thông đường bộ nước ta hiện có 570.448km. Trong đó quốc lộ 24.136km, đường cao tốc 816km, đường tỉnh 25.741km, còn lại là đường giao thông nông thôn. Theo đánh giá của Bộ Giao thông vận tải (GTVT), trong năm 2018, kết cấu HTGT đường bộ có những bước phát triển mạnh theo hướng hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm. Nhiều tuyến đường cao tốc, cầu lớn đã và đang được nâng cấp, xây dựng tập trung vào các công trình có tính kết nối, lan tỏa, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Nhu cầu vốn phát triển hạ tầng giao thông giai đoạn 2016-2020, toàn vùng Nam Bộ cần 1 triệu tỷ đồng, trong khi thực tế chỉ đáp ứng 1/5. Riêng TP.Hồ Chí Minh cần khoảng 500 ngàn tỷ đồng nhưng chỉ cân đối được 122 ngàn tỷ đồng.

Trong 122 ngàn tỷ đồng đó, số vốn bố trí thực tế chỉ được có 61 ngàn tỷ đồng.

Việc hình thành đưa vào khai thác đoạn cao tốc Đà Nẳng - Quảng Ngãi vào cuối tháng 6/2018 không chỉ góp phần từng bước hoàn thiện tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam, mà quan trọng hơn là đánh thức tiềm năng, thúc đẩy liên kết giao thương, kết nối các khu công nghiệp, nghỉ dưỡng dọc tuyến và có ý nghĩa đặc biệt đối với sự phát triển khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Ngoài ra còn góp phần phân luồng giao thông một cách hiệu quả kết nối vận chuyển quốc tế trong khu vực tam giác kinh tế Việt Nam - Lào - Campuchia qua Hành lang kinh tế Đông - Tây đến các cảng biển miền Trung Việt Nam.

Cũng trong năm 2018, dự án xây dựng mở rộng hoàn chỉnh đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ giai đoạn 2 thành 6 làn xe và các tuyến cao tốc Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Thái Nguyên, Hà Nội - Lạng Sơn, cầu Bạch Đằng và cao tốc Hải Phòng - Hạ Long … đã tạo thành mạng lưới giao thông liên hoàn, hiện đại của vùng ven biển miền Bắc, rút ngắn thời gian lưu thông giửa các tỉnh phía Bắc tới các khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải và các cảng quốc tế tại Hải Phòng.

Tuyến cao tốc Hải Phòng - Hạ Long được xem là mắc xích quan trọng kết nối 3 cực tăng trưởng của tam giác kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Đó cũng là một trong những cửa ngõ giao thông quan trọng kết nối giao thương giửa ASEAN và Trung Quốc. Điều này đã tạo ra sự kết nối hạ tầng giao thông giửa các tuyến được đồng bộ, tăng lưu lượng hàng hóa vận chuyển, tạo đòn bẩy cho sự phát triển của dịch vụ Logistics tại Việt Nam.

Bất cập giao thông nhìn từ vùng kinh tế trọng điểm phía nam

Vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) phía Nam, gồm 8 tỉnh thành Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh, Bình Phước, Long An, Tiền Giang và TP. HCM. Trong đó TP. HCM được xác định là trung tâm của khu vực và phát triển 4 cực quan trọng gồm Vũng Tàu, Biên Hòa, Thủ Dầu Một Và Mỹ Tho. Đồng thời phát triển 15 đô thị vệ tinh khu vực phía Nam trong đó có Huyện Nhơn Trạch thuộc tỉnh Đồng Nai. Đây là vùng phát triển kinh tế năng động, tốc độ tăng trưởng cao, đi đầu trong một số lĩnh vực quan trọng như xuất nhập khẩu, sản xuất hàng tiêu dùng, thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển công nghiệp tập trung, chế xuất …

Khu vực phía Đông TP. HCM tập trung nhiều cảng Container đầu mối như Cát Lát, Phú Hữu và khu công nghệ cao, nơi có các nhà máy lớn của thế giới đã và đang xây dựng, hoạt động như Sam sung, Intel … Khu vực Nhơn Trạch, Bà Rịa - Vũng Tàu với nhiều cụm cảng và khu công nghiệp, trung tâm kinh tế - văn hóa và khu dân cư, đô thị mới … đã và đang đầu tư xây dựng. Nhu cầu vận chuyển hàng hóa từ các cảng nội địa và các khu công nghệ cao tới các khu vực lân cận, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và ngược lại ngày một tăng cao.

Tuy nhiên, hiện trạng giao thông kết nối trực tiếp giữa TP.HCM với Nhơn Trạch thông qua phà Cát Lát, với đối tượng tham gia chủ yếu là xe máy, ô tô con và xe khách, xe tải nhỏ kết nối giao thông gián tiếp qua QL51 và tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây (chỉ dành cho ô tô). Còn luồng hàng hóa từ các khu vực công nghiệp dọc theo QL51 và Nhơn Trạch phải vận chuyển đi vòng theo tuyến xa lộ Hà Nội về khu vực hệ thống cảng trên sông Sài Gòn và sông Đồng Nai từ Cát Lát đến quận 2, quận 7, quận 9 và đi xuống phía Nam TP.HCM.

Để khắc phục bất cập, dự án xây dựng cầu thay phà Cát Lát đã được UBND TP. HCM và tỉnh Đồng Nai tính đến từ đầu năm 2016, nhưng do một số vướng mắc nên đến nay 2 địa phương mới chỉ “thống nhất báo cáo trình Bộ ngành Trung ương và Thủ tướng xem xét quyết định, triển khai sớm” với tổng mức đầu tư hơn 7.000 tỷ đồng.

Việc xây dựng cầu thay phà Cát Lái sẽ giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông và tạo sự thông thoáng luồng xe container ra vào cảng Cát Lái. Phục vụ vận tải hàng hóa từ các cảng container đầu mối và khu công nghệ cao TP. HCM qua Nhơn Trạch, Bà Rịa - Vũng Tàu và ngược lại cũng như vận chuyển hàng hóa từ hướng Nhơn Trạch, Bà Rịa - Vũng Tàu xuống phía Nam TP. HCM, mang lại lợi ích to lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội và khai thác tiềm năng của vùng KTTĐ phía Nam. Đó là vấn đề mà các cấp, các ngành có liên quan cần khẩn trương xúc tiến.

Trình Lâm Trần