Vào năm 2022, trong một vài thử nghiệm thú vị, các nhà báo đã yêu cầu trợ lý ảo ChatGPT giúp họ thực hiện công việc viết báo. Sau đó, hầu hết đều đưa đến kết luận rằng Chatbot này chưa đủ tiêu chuẩn để thay thế công việc của họ. Tuy nhiên, trong tương lai gần, có thể trợ lý ảo này sẽ có đủ khả năng để thay thế nhà báo thực hiện công việc này.

Nhiều nhà phê bình tin rằng báo chí sắp bước vào một thời kỳ cách mạng, trong đó việc sử dụng các thuật toán và công cụ trí tuệ nhân tạo để sáng tạo nội dung sẽ trở thành một trận địa chính trong cuộc cạnh tranh.

Năm 2022, trang tin tức công nghệ CNET đã sử dụng một chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động soạn thảo một số bài viết. Tuy nhiên, một trang tin tức khác phát hiện ra rằng AI đã mắc phải nhiều sai sót, trong đó có những sai sót nghiêm trọng, và CNET đã phải phát hành nhiều bản sửa lỗi. 

Bất ngờ là sau đó công ty mẹ của CNET đã thông báo cắt giảm nhân sự, bao gồm cả vị trí biên tập viên - mặc dù các lãnh đạo phủ nhận trí tuệ nhân tạo là nguyên nhân của lần sa thải này.

Trong một bức thư nội bộ gửi nhân viên hôm 28/2, Giám đốc điều hành tập đoàn truyền thông Axel Springer của Đức, ông Mathias Doepfner chia sẻ, trí tuệ nhân tạo có thể giúp cho báo chí độc lập hơn bao giờ hết bằng cách cải thiện quy trình sản xuất nội dung, tuy nhiên chính nó cũng có thể thay thế hoàn toàn nhà báo bằng cách sử dụng trí tuệ nhân tạo để tự tạo ra nội dung mà không cần đến bộ óc sáng tạo của nhà báo và biên tập viên.

Ông cũng đã tuyên bố về một kế hoạch tái cơ cấu, có thể bao gồm các biện pháp như giảm chi phí, cắt giảm nhân viên hoặc thay đổi phương thức hoạt động để đạt được mục tiêu giảm sản xuất và chứng thực.

Cả hai công ty nói trên đang đẩy mạnh sử dụng trí tuệ nhân tạo như một công cụ để hỗ trợ cho nhà báo, và ngành báo chí thực sự đã có những tiến bộ. 

Bộ xử lý từ vựng được tôn vinh

Trong thập kỷ qua, các tổ chức truyền thông ngày càng có xu hướng ứng dụng tự động hóa vào các tác vụ phổ thông như tìm kiếm dữ liệu kinh tế hoặc báo cáo về kết quả của các công ty. 

Các trang web tin tức thường sử dụng những công nghệ kỹ thuật 'cập nhật nhất' để tối ưu hóa công cụ tìm kiếm và thu hút số lượng lượt truy cập nhiều nhất. Các công cụ này sử dụng các từ khóa phù hợp với nội dung bài viết trong tiêu đề để các công cụ tìm kiếm như Google và Facebook dễ dàng tìm thấy và đưa tin tức đó tới người đọc.

Một số tổ chức đã phát triển các thuật toán riêng để lọc các tin tức phù hợp nhất với khán giả nhằm phục vụ mục đích quảng cáo và đề xuất nội dung tốt hơn - những công cụ tương tự đã biến Google và Facebook trở thành những "ông lớn" toàn cầu.

Alex Connock, tác giả của "Quản lý truyền thông và Trí tuệ Nhân tạo", cho biết việc tinh thông các công cụ AI này sẽ giúp quyết định sự tồn tại của các công ty truyền thông trong những năm tới. 

Việc sử dụng các công cụ tạo nội dung sẽ khiến một số người mất việc, nhưng sẽ không gây ảnh hưởng tới thị trường lao động thuộc lĩnh vực phân tích hoặc nghiên cứu chuyên sâu.

Các công cụ AI đang thay thế công việc cập nhật tin tức từ con người với hiệu suất ngày càng cao hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả các chuyên gia đều đồng ý với quan điểm đó. Nhà báo Mike Wooldridge của Đại học Oxford cho rằng ChatGPT, ví dụ, chỉ giống như một "bộ xử lý từ vựng được tôn vinh" và các nhà báo không nên lo lắng.

Ông nói: "Công nghệ này sẽ thay thế các nhà báo thực hiện các tác vụ như bảng tính đã thay thế các nhà toán học - nghĩa là tôi không nghĩ nó sẽ thay thế". Tuy nhiên, ông cũng đồng ý với ý kiến của Connock và đề xuất nên sử dụng các công cụ AI để thực hiện các công việc 'vô vị'.

Thử nghiệm “Trí tuệ nhân tạo”

Nhà báo Jean Rognetta và Maurice de Rambuteau từ Pháp đang nghiên cứu sâu hơn về vấn đề liệu trí tuệ nhân tạo có thể thay thế cho các nhà báo hay không. Họ xuất bản một bản tin với chủ đề là "Qant" được viết và minh họa bằng trí tuệ nhân tạo. Tháng trước, họ đã giới thiệu một bản báo cáo dày 250 trang được viết bởi AI miêu tả các xu hướng chính của triển lãm công nghệ CES tại Las Vegas.

Rognetta cho biết họ muốn "kiểm tra khả năng của robot, và tìm kiếm giới hạn của chúng". Các thử nghiệm của 2 nhà báo sau đó đã nhanh chóng phát hiện ra giới hạn đó.

Theo Rognetta , trí tuệ nhân tạo gặp khó khăn trong việc xác định các xu hướng chính tại CES và không thể tạo ra một bản tóm tắt 'đáng giá' như một nhà báo. Các nội dung được đưa vào văn bản do AI tạo ra cũng chỉ được sao chép nguyên văn từ Wikipedia.

Các tác giả của nghiên cứu đã chia sẻ rằng họ vẫn cần có sự can thiệp liên tục để đảm bảo quá trình thử nghiệm đi đúng hướng. Họ phát hiện ra rằng dù cho việc sử dụng AI có thể giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, nhưng nó không thể thay thế được khả năng tư duy, tâm hồn và sự sáng tạo của con người.

Khánh Linh