Mới đây, tại Bệnh viện Hải Phòng, bệnh nhi N.M.T (20 tháng tuổi) nhập viện tối 25/11 trong tình trạng li bì, mệt mỏi, vã mồ hôi, hạ thân nhiệt, nhịp tim chậm. Gia đình cho biết, trước khi vào viện, gia đình đã rửa mũi cho trẻ bằng thuốc nhỏ mũi mua tại hiệu thuốc. Sau khoảng nửa giờ, trẻ xuất hiện các triệu chứng nêu trên, gia đình đưa trẻ tới Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng cấp cứu ngay.

Qua thăm khám, bệnh nhi được chẩn đoán “ngộ độc thuốc nhỏ mũi Naphazolin”, được xử trí ủ ấm, truyền dịch, lợi tiểu, theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn. 6 giờ sau khi nhập viện, tình trạng bệnh nhi ổn định và không còn các triệu chứng nguy hiểm.

Đây không phải là trường hợp đầu tiên trẻ nguy kịch do sử dụng thuốc nhỏ mũi Naphazolin. Trước đó, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi Đồng TP Cần Thơ tiếp nhận bé H.P.M (6 tuổi) nhập viện vì mệt, rối loạn nhịp tim.

Chia sẻ về vấn đề này, các bác sĩ cho biết, thời tiết thay đổi, trẻ em dễ mắc các bệnh lý đường hô hấp trên như viêm mũi họng cấp, viêm thanh quản cấp, biểu hiện phổ biến là ho, sổ mũi… Do đó, một số gia đình tự mua thuốc nhỏ mũi về sử dụng cho trẻ. Nhiều phụ huynh đã lựa chọn nhiều loại thuốc được bán sẵn trên thị trường, trong đó có thuốc được dùng phổ biến là Naphazolin với khá nhiều tên thương mại như Rhinex, Rhinazin, Nasoline..., có hàm lượng 0,025%, 0,05%, 0,1%. Thuốc có giá thành rẻ, dễ mua ở hầu hết các nhà thuốc và nhanh chóng làm giảm triệu chứng nghẹt mũi khi mới sử dụng. Tuy nhiên việc sử dụng nhiều lần trong ngày hoặc dùng liên tục trên 1 tuần có thể gây ra tình trạng quen thuốc. Tình trạng đó khiến thuốc không còn tác dụng chống sung huyết, mà còn làm cho nghẹt mũi nhiều hơn.

Mặt khác, hình ảnh lọ thuốc nhỏ mũi Naphazolin 0,05% có bao bì gần giống với lọ nước muối sinh lý Natriclorid 0,9%. Vì vậy, nếu không để ý kĩ có thể nhầm lẫn, và sử dụng sai cách, điều đó rất nguy hiểm.

Bởi, Naphazolin là loại thuốc nhỏ mũi được dùng phổ biến hiện nay, có tác dụng làm giảm ngay tình trạng nghẹt mũi nhờ cơ chế co mạch tại chỗ, giảm sưng và xung huyết khi nhỏ hoặc xịt mũi. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng chỉ định hoặc quá liều sẽ gây nên tình trạng ngộ độc. 

Biểu hiện ngộ độc thuốc nhỏ mũi Naphazolin thường xuất hiện sớm trong vòng 2 giờ, bao gồm các triệu chứng: li bì, ngủ gà, hôn mê; xanh tái, tay chân lạnh, nhịp tim chậm, tăng huyết áp; thở chậm, thở không đều, có cơn ngừng thở; hạ thân nhiệt.

Bác sĩ Nguyễn Thị Minh - Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM) cho biết: “Về cơ chế, Naphazolin có tác dụng làm co mạch tại chỗ nhanh và kéo dài, giảm sưng và sung huyết niêm mạc. Sau khi nhỏ dung dịch Naphazolin tác dụng co mạch đạt trong vòng 10 phút và kéo dài khoảng 2 - 6 giờ. Khi sử dụng, không được dùng Naphazolin liên tục quá 3 ngày”.

Trong một số trường hợp, chỉ cần nhỏ mũi với một lượng nhỏ (khoảng 2 giọt) là đã đủ gây nguy hiểm cho trẻ. Sau khi nhỏ mũi thì chỉ với một khoảng thời gian ngắn (30 phút – 2 giờ) sẽ xuất hiện các biểu hiện như tay chân lạnh, vã mồ hôi, trẻ lừ đừ, thở yếu thậm chí có thể dẩn đến hôn mê. Những dấu hiệu nặng của tình trạng này là nhịp tim không đều, ngưng thở từng cơn.

Do đó, theo bác sĩ Minh, nếu trẻ bị nghẹt mũi, cha mẹ cần tiến hành làm thông mũi cho bé. Nếu trẻ nghẹt nhiều, khó thở, phụ huynh nên cho con sử dụng nước muối sinh lý NaCl 0,9% làm loãng dịch mũi để dễ dàng làm sạch mũi.

Minh Tú