Bộ Giao thông Vận tải đang lấy ý kiến các bộ, ngành về "định hướng xã hội hoá đầu tư xây dựng cảng hàng không" để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét.

"Bật đèn xanh" cho ACV tiếp tục quản lý, khai thác “độc quyền”?

Mặc dù tiêu đề của báo cáo là "Định hướng xã hội hoá đầu tư xây dựng cảng hàng không" song, tuy nhiên, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất chỉ xã hội hoá tại các cảng hàng không nhỏ, sản lượng khai thác và hiệu quả sản xuất kinh doanh có khả năng thu hồi vốn chậm.

Cụ thể, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất chỉ xã hội hoá tại 3 cảng hàng không nhỏ, sản lượng khai thác và hiệu quả sản xuất kinh doanh có khả năng thu hồi vốn chậm. Đồng thời, đề xuất không thực hiện xã hội hoá đầu tư toàn cảng với 22 cảng đang được ACV quản lý khai thác và Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Bộ Giao thông Vận tải đề xuất chỉ xã hội hoá tại 3 cảng hàng không nhỏ, sản lượng khai thác và hiệu quả sản xuất kinh doanh có khả năng thu hồi vốn chậm.

Danh mục 22 cảng này gồm: Nội Bài, Vinh, Cát Bi, Đồng Hới, Thọ Xuân, Điện Biên, Đà Nẵng, Cam Ranh, Phú Bài, Phù Cát, Tuy Hoà, Pleiku, Chu Lai, Tân Sơn Nhất, Cần Thơ, Phú Quốc, Liên Khương, Buôn Ma Thuột, Côn Đảo, Rạch Giá, Cà Mau và Nà Sản.

Còn 3 cảng hàng không được đề xuất sẽ kêu gọi xã hội hóa đầu tư hạ tầng toàn cảng, bao gồm: Sa Pa, Lai Châu, Quảng Trị. Đây hầu hết là các cảng hàng không nhỏ, địa bàn khó khăn, tiềm năng về lượng khách không cao.

Như vậy, Bộ GTVT đề xuất chỉ xã hội hoá đầu tư tại các Cảng hàng không nhỏ, sản lượng khai thác và hiệu quả sản xuất kinh doanh có khả năng thu hồi vốn chậm. Trong khi những Cảng hàng không sinh lợi nhuận cao lại "bật đèn xanh" giao cho Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) quản lý, khai thác “độc quyền”, điều này đang gây ra nhiều cãi.

Lý giải việc tiếp tục duy trì vị thế "độc quyền" cho ACV, Bộ Giao thông Vận tải cho rằng do ACV là công ty cổ phần, nhà nước chi phối giữ đến 95,4% vốn điều lệ. ACV có năng lực, kinh nghiệm, tiềm lực tài chính, bộ máy trong quản lý đầu tư, khai thác, kinh doanh cảng hàng không, đặc biệt là quản lý khai thác khu bay.

Trước đó, Bộ GTVT có báo cáo đề xuất Chính phủ giao Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư nhà ga T3 Tân Sơn Nhất, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) cũng đồng thuận với đề xuất này.

Trong khi đó, nếu xét trên nhiều khía cạnh về năng lực cạnh tranh, năng lực tài chính thì hiện này có nhiều nhà đầu tư tư nhân vẫn có thể đảm nhiệm được vai trò làm nhà đầu tư dự án chứ không chỉ riêng ACV.

Bộ Tư Pháp “tuýt còi” và đề nghị xem xét lại kiến nghị của Bộ GTVT

Quay trở lại với đề xuất không thực hiện xã hội hoá đầu tư toàn cảng với 22 cảng đang được ACV quản lý khai thác và Cảng hàng không quốc tế Long Thành của Bộ GTVT, văn bản của Văn phòng Chính phủ nêu rõ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và các đơn vị liên quan nghiên cứu việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước quản lý.

Trên cơ sở đó, lấy kiến các Bộ, cơ quan liên quan trước khi trình Thủ tướng Chính phủ theo đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại thông báo số 349/TB-VPCP ngày 2/10/2019 của Văn phòng Chính phủ.

Đặc biệt, trong thời gian đề án giao quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước đầu tư, quản lý chưa được phê duyệt, Bộ GTVT chịu trách nhiệm toàn diện về việc quản lý, sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng hàng không do Nhà nước đầu tư, quản lý.

Góp ý về đề xuất của Bộ GTVT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) đề nghị không giới hạn danh mục cảng hàng không có thể kêu gọi xã hội hóa. Việc xác định một cảng hàng không, công trình kết cấu hạ tầng cảng kêu gọi xã hội hóa đầu tư cần dựa trên nhu cầu theo quy hoạch được duyệt và khả năng cân đối nguồn vốn.

Bộ Tư Pháp cũng đã có văn bản gửi tới Bộ GTVT để trả lời về nội dung “Định hướng xã hội hoá đầu tư xây dựng cảng hàng không”, trong đó nêu rõ, Bộ GTVT cần đánh giá tổng thể về năng lực và hiệu quả quản lý của ACV đối với 22 cảng hàng không nêu trên (trừ cảng hàng không Long Thành đang trình Quốc hội cho ý kiến) đề làm cơ sở xem xét, quyết định việc thực hiện xã hội đầu tư toàn bộ cảng hàng không này hay tiếp tục giao ACV quản lý và chỉ thực hiện xã hội hoá đầu tư một số hạng mục công trình.

Phân tích về đề nghị này, văn bản của Bộ Tư pháp trích dẫn Nghị quyết cố 13-NQQ/TW đã chủ trương chỉ huy động mạnh mẽ mọi nguồn lực của xã hội vào phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, “tiếp tục dành vốn nhà nước tập trung đầu tư vào các công trình thiết yếu, quan trọng, khó huy động nguồn lực xã hội”.

Đối với việc Bộ GTVT đề nghị giao cho ACV chủ trì thực hiện, trên cơ sở kế hoạch đầu tư phát triển, cải tạo, mở rộng cảng hàng không, sân bay, được Bộ GTVT phê duyệt và quy trình lựa chọn nhà đầu tư được cơ quan có thẩm quyền ban hành, Bộ Tư Pháp “tuýt còi” và đề nghị xem xét lại kiến nghị này.

Đáng chú ý, Bộ Tư pháp đề nghị Bộ GTVT làm rõ cơ sở pháp lý của kiến nghị này vì ACV là một Công ty Cổ phần, không phải là cơ quan Nhà nước để thay mặt Nhà nước thực hiện lựa chọn nhà đầu tư để đầu tư, xây dựng, nâng cấp các cảng hàng không.

Mai Hương(T/H)/Sở hữu Trí tuệ