Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL), trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 52.000 lao động trong lĩnh vực du lịch. Trong đó, số lao động lĩnh vực khách sạn, nhà hàng chiếm khoảng 65-70%. Đến cuối năm 2023, tổng số lao động được đào tạo, bồi dưỡng là 42.600 lao động, đạt trên 80%, trong đó có hơn 5.400 lao động có trình độ đại học trở lên.

Mặc dù tỷ lệ lao động qua đào tạo khá cao, tuy nhiên do ảnh hưởng của dịch COVID-19, đến nay nguồn nhân lực du lịch trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa không chỉ thiếu về số lượng mà chất lượng chưa thực sự đáp ứng trước yêu cầu phát triển trong tình hình mới. Thực tế, hiện nay số nhân lực thành thạo ngoại ngữ chỉ chiếm khoảng 5% tổng số nhân lực toàn ngành, trong khi đó chủ yếu là tiếng Anh.

Nhận thức rõ được tầm quan trọng của nhân lực du lịch trước yêu cầu phát triển, kể từ khi du lịch mở cửa trở lại hoàn toàn (ngày 15/3/2022) đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã, đang tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách về phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch. Cùng với đó, chú trọng đổi mới chương trình đào tạo thông qua việc tăng cường mối liên kết giữa đào tạo và sử dụng lao động du lịch, kết hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp. Đối với các chương trình đào tạo của một số trường có chuyên ngành về du lịch trên địa bàn tỉnh ngày càng chú trọng đến kỹ năng và cập nhật các xu hướng phát triển mới.

Tại Trường Đại học VHTT&DL hiện có hơn 300 sinh viên đang theo học 3 chuyên ngành khoa du lịch, gồm: Du lịch, Quản trị khách sạn, Quản trị dịch vụ du lịch và Lữ hành. Bên cạnh đó, nhà trường còn tổ chức các chương trình đào tạo ngắn hạn, liên thông, liên kết, cấp chứng chỉ, với số lượng khoảng 800 - 1.000 học viên mỗi năm. Trong những năm gần đây, chương trình giảng dạy của nhà trường đã, đang được triển khai thực hiện theo hướng tiệm cận với các xu hướng phát triển mới. Theo đó, nhà trường đã ký kết với doanh nghiệp cùng tham gia đào tạo, đảm bảo 100% sinh viên được thực hành tại các doanh nghiệp dịch vụ du lịch theo ngành học của mình.

PGS.TS Nguyễn Thị Thục, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học VHTT&DL cho biết: “Để chương trình đào tạo bám sát với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, việc xây dựng nội dung đào tạo của nhà trường có sự tham gia đóng góp ý kiến của các bên liên quan, trong đó có các doanh nghiệp du lịch. Cùng với đó, nhà trường đã ký kết hợp tác với nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn như Tập đoàn Sao Mai, FLC, VinGroup... và một số đối tác tại Đài Loan, Singapore... để sinh viên có cơ hội thực hành ở những môi trường tốt nhất; mặt khác đào tạo nguồn nhân lực chuẩn đầu ra với yêu cầu của doanh nghiệp”.

Nhận diện về một số vấn đề đặt ra trong tình hình mới đối với phát triển nguồn nhân lực du lịch, PGS.TS Nguyễn Thị Thục cho rằng, đại dịch COVID-19 đã khiến nguồn nhân lực du lịch giảm sút trầm trọng, trong khi đó du lịch Thanh Hóa đến nay vẫn còn ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ. Mặt khác, đội ngũ giảng viên tại Trường Đại học VHTT&DL nói riêng, các trường đào tạo du lịch trên địa bàn tỉnh nói chung đang trong tình trạng thiếu hụt và nhu cầu học trên chuẩn rất ít. Do đó, việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực hiện nay gặp không ít khó khăn. Trong thời gian tới, mối liên kết giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp cần được tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa. Đồng thời các nhà trường cần tiếp tục rà soát nguồn nhân lực, đánh giá cụ thể chất lượng cũng như nhu cầu thị trường, qua đó tăng cường chất lượng đào tạo theo hướng bám sát thực tiễn.

Cùng với các trường đào tạo, trong thời gian qua hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ du lịch do Sở VHTT&DL tổ chức đã có nhiều đổi mới cả về nội dung và hình thức. Cụ thể, 100% chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ, học viên đều được hướng dẫn thực hành theo hướng “cầm tay chỉ việc” và cấp chứng chỉ nếu đạt yêu cầu. Ngoài ra, Sở VHTT&DL còn phối hợp với các chuyên gia lĩnh vực du lịch, trường đào tạo và Hiệp hội Du lịch tỉnh tổ chức các hội thi nghiệp vụ du lịch cho lao động trong các doanh nghiệp, sinh viên khoa du lịch của các trường trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, cử các doanh nghiệp tham gia một số hội thi do Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức. Nhờ đó, chất lượng lao động trong lĩnh vực du lịch trên địa bàn tỉnh từng bước được cải thiện, tỷ lệ lao động qua đào tạo và đào tạo tại chỗ ngày càng tăng, góp phần khôi phục lại một phần lao động thiếu hụt do ảnh hưởng của dịch bệnh.

Dự báo nhu cầu lao động du lịch trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025 cần khoảng 62.000 người, tăng thêm khoảng 10.000 lao động so với hiện nay. Do đó, cùng với sự vào cuộc của các cấp, sở, ngành, việc triển khai các giải pháp thu hút nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng đào tạo cần có sự chủ động, linh hoạt hơn nữa của chính các doanh nghiệp. Với sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của cả Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp, nguồn nhân lực du lịch của tỉnh mới có thể phát triển nhanh hơn nữa, mạnh hơn nữa để đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch trong tình hình mới.

Bảo Bình