Tại Diễn đàn Năng suất quốc gia năm 2023 với chủ đề “Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất”, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Huỳnh Thành Đạt cho biết, sau 35 năm đổi mới, Việt Nam đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình và đang đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 đề ra mục tiêu tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 6,5%/năm. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng xác định quan điểm về đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng “Chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST)”. Đây chính là những định hướng quan trọng và rất thách thức với một nước đang phát triển như Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cũng khẳng định, mô hình tăng trưởng mới phải theo hướng kết hợp giữa chiều rộng và chiều sâu. Trong đó, tăng trưởng kinh tế cần dựa nhiều hơn vào tăng năng suất lao động, năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP), năng suất xanh, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới tổ chức, đổi mới quản lý sản xuất kinh doanh, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững.

Phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực chính để nâng cao năng suất. Đột phá về năng suất cần dựa trên tăng cường nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, hoàn thiện hạ tầng chất lượng quốc gia, đồng bộ hóa các chính sách khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo với các chính sách nâng cao năng suất, cùng với sự tham gia của tất cả các cấp, các ngành, doanh nghiệp và cộng đồng.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, thông qua 04 hội thảo chuyên đề và phiên toàn thể, các sự kiện bên lề và chuỗi sự kiện truyền thông, Diễn đàn Năng suất Quốc gia năm 2023 đã công bố thông điệp về định hướng “Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo”, bao gồm 4 nội hàm sau: Thứ nhất, nâng cao chất lượng các chính sách là yếu tố rất quan trọng để giúp Chính phủ thúc đẩy năng suất của từng ngành kinh tế qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của quốc gia. Thực hành Quy định tốt (Good Regulatory Practice – GRP) và Hiểu biết sâu sắc về Hành vi (Behaviour Insights – BI) là những công cụ quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chính sách, nhằm đảm bảo tính hiệu quả, hiệu lực của quy định, chính sách qua đó góp phần nâng cao năng suất và tăng trưởng kinh tế; chính phủ sẽ đưa ra những giải pháp đột phá cả về thiết chế tổ chức và chính sách thực hiện nhằm thúc đẩy nỗ lực tăng năng suất quốc gia;

Thứ hai, thúc đẩy nâng cao năng suất dựa trên các giải pháp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là bước tiếp theo, sau giai đoạn nâng cao năng suất dựa trên các hệ thống quản lý, quản lý tri thức và chuyển đổi số. Tiếp tục khuyến khích các doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa áp dụng công nghệ mới, thực hành tốt các công cụ năng suất. Tiếp cận năng suất với xu thế quốc tế về kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, đáp ứng các yêu cầu của thị trường quốc tế.

Thứ ba, phát triển nguồn nhân lực, tập trung vào nâng cao năng lực chuyên gia năng suất theo chuẩn mực quốc tế nhằm triển khai có hiệu quả các sáng kiến nâng cao năng suất tại các ngành, địa phương và doanh nghiệp. Bên cạnh đó nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy năng suất, chuẩn bị kiến thức về năng suất cho sinh viên, học sinh như một chiến lược dài hạn thúc đẩy năng suất. Trong kế hoạch sẽ tiến tới xây dựng chương trình đào tạo tiêu chuẩn cho khối các trường đại học, cao đẳng, nhân rộng các mô hình thực hành tốt về năng suất cho học sinh. Từng bước hình thành kỹ năng, tư duy năng suất tiên tiến, hiện đại.

Thứ tư, thúc đẩy nâng cao năng suất lao động quốc gia cần sự tham gia của tất cả các cấp, các ngành, doanh nghiệp và cộng đồng. Các ngành, địa phương và doanh nghiệp xây dựng, triển khai kế hoạch năng suất phù hợp định hướng thúc đẩy nâng cao năng suất quốc gia.

Vân Hà