Cơ quan chức năng ghi nhận có tình trạng doanh nghiệp đăng ký tờ khai nhập khẩu tại một chi cục hải quan nhưng xuất khẩu tại một chi cục hải quan khác để tránh việc phát hiện hàng hóa nhập khẩu không trải qua quá trình sản xuất, không đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định hoặc hàng hóa nhập khẩu nguyên chiếc nhưng khi xuất khẩu ghi xuất xứ Việt Nam. 

Hoặc trộn lẫn hàng hóa có nguồn gốc nhập khẩu với hàng hóa được sản xuất trong nước để xuất khẩu nhưng trên tờ khai, bao bì ghi xuất xứ Việt Nam.

Hay xuất khẩu hàng hóa có nguồn gốc nhập khẩu nhưng chỉ thực hiện công đoạn gia công, sản xuất, lắp ráp đơn giản, không đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định.

Có trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu, xuất khẩu hàng hóa có mã số HS đầu vào và đầu ra trùng nhau, hoặc vừa nhập khẩu hàng hóa là nguyên liệu/bán thành phẩm về để sản xuất hàng hóa xuất khẩu vừa nhập khẩu hàng hóa cùng loại với hàng hóa xuất khẩu. 

Thậm chí có doanh nghiệp ngoài việc xuất khẩu sản phẩm may mặc từ nguyên liệu nhập khẩu còn nhập khẩu nguyên liệu sản xuất hàng nội thất (ván ép, mặt đá, chậu rửa...).

 Theo Tổng cục Hải quan, tình trạng nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài nhưng trên hàng hóa không thể hiện nhãn hiệu, xuất xứ hoặc nhãn mác gắn trên bao bì, hàng hóa nhập khẩu và hướng dẫn sử dụng được ghi bằng tiếng Việt vẫn phổ biến.

Để tránh nguy cơ trở thành điểm trung chuyển hàng hóa nhằm hợp pháp hóa hành vi chuyển tải bất hợp pháp, Tổng cục Hải quan yêu cầu cục hải quan trực thuộc kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, kiểm soát chặt chẽ tại khâu làm thủ tục hải quan và xử lý vi phạm theo quy định (nếu có), trong đó quan trọng nhất là phải xác định rõ doanh nghiệp có hoạt động gia công, lắp ráp, sản xuất hàng hóa xuất khẩu đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định hay không. 

Nếu doanh nghiệp chỉ nhập khẩu linh kiện về sản xuất, lắp ráp, gia công công đoạn đơn giản, sau đó xuất khẩu sản phẩm không đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định thì không được khai xuất xứ Việt Nam trên tờ khai xuất khẩu, bao bì, hàng hóa khi xuất khẩu, mà yêu cầu phải thực hiện khai xuất xứ theo đúng nguồn gốc của hàng hóa nhập khẩu.

Đặc biệt, việc hủy tờ khai hải quan phải được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục quy định, kể cả việc xác minh thông tin đối với các lô hàng nhập khẩu đã được phía Trung Quốc cấp C/O nhưng không có hàng hóa nhập khẩu nhằm tránh trường hợp hàng hóa đã xuất khẩu khỏi lãnh thổ Trung Quốc nhưng không biết có nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam hay không.

Cùng với đó, nhằm thu thập, tiếp nhận, xác minh thông tin các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về kinh doanh hàng nhập lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường thương mại điện tử của lực lượng QLTT, ngày 28/2/2020, Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT đã ban hành Quyết định số 368/QĐ-TCQLTT về việc thành lập Tổ công tác về Thương mại điện tử do ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh văn phòng Tổng cục làm Tổ trưởng (Tổ 368).

Tổ 368 có nhiệm vụ tham mưu, giúp Tổng cục trưởng về công tác QLTT trong thương mại điện tử trên phạm vi cả nước để nắm tình hình, công tác kiểm tra, kiểm soát, đôn đốc việc tuân thủ các quy định pháp luật về thương mai điện tử của thương nhân, tổ chức, cá nhân và các mô hình kinh doanh thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, Tổ 368 cũng có nhiệm vụ phối hợp kiểm tra, xử lý các vụ việc hoặc chuyển hồ sơ đến cơ quan, lực lượng chức năng có thẩm quyền xử lý các vụ việc, hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động QLTT trong môi trường thương mại điện tử.

Đồng thời, xây dựng, đề xuất các giải pháp, phương án đấu tranh, phòng, chống và xử lý vi phạm pháp luật có liên quan đến công tác QLTT trong môi trường thương mại điện tử trình Tổng cục trưởng xem xét, phê duyệt. Đôn đốc việc thực thi chỉ đạo của cấp trên, kế hoạch, chương trình công tác có liên quan đến lĩnh vực QLTT trong thương mại điện tử.

Tổ 368 cũng có nhiệm vụ  xây dựng các đề án, chương trình hành động, chuẩn bị các phương tiện cần thiết, tham vấn chuyên gia, sẵn sàng phản ứng nhanh, hỗ trợ chuyên môn cho lực lượng QLTT trong công tác quản lý hoạt động thương mại điện tử.

Cùng với những chuyển biến tích cực trong công tác QLTT từ khi thành lập mô hình Tổng cục hoạt động theo hệ thống dọc, việc thành lập Tổ công tác chuyên trách về thương mại điện tử sẽ tạo ra bước đột phá mới trong cuộc đấu tranh phòng chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử.

Hạ Vi