Theo Báo cáo kinh tế vĩ mô quý I/2017 do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) công bố, luồng vốn FDI vào Việt Nam đã có dấu hiệu suy giảm qua lượng FDI giải ngân cũng như dòng vốn đăng ký mới. Trong quý I, không chỉ các ngành công nghiệp lao dốc bất thường, việc xuất khẩu với giá trị gia tăng thấp… cũng đang là nguyên nhân khiến tăng trưởng của Việt Nam bị lệ thuộc vào các “ông lớn” như Samsung.

Luồng vốn FDI có dấu hiệu suy giảm

Tại buổi công bố Báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á năm 2017, các chuyên gia của ADB cho rằng: “Kể cả khi không còn TPP, FDI vào Việt Nam vẫn tăng”. Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Đức Thành - Viện trưởng VEPR, luồng vốn FDI vào Việt Nam đã có dấu hiệu suy giảm, qua lượng FDI giải ngân cũng như dòng vốn đăng kí mới. Việc đầu tư nước ngoài chững lại nhiều khả năng liên quan đến việc hiệp định TPP bị hủy bỏ.

Cụ thể, khu vực có vốn FDI vốn có mức tăng trưởng trung bình 17%/quý và 11%/quý trong hai năm 2015 và 2016, chỉ tăng 5,5% và đạt 80,5 nghìn tỉ đồng trong quý I/2017. Điều này phản ánh thực trạng dòng vốn FDI đăng ký giảm nhẹ trong năm 2016. Bên cạnh đó, lượng vốn FDI giải ngân cũng bắt đầu có những dấu hiệu chững lại trong quý I, đạt 3,62 tỉ USD và chỉ tăng 3,4% so với cùng kỳ năm trước. Lượng vốn đăng ký mới tiếp tục xu hướng suy giảm từ đầu năm 2016. Trong quý I, có 493 dự án đăng ký mới với tổng vốn đăng ký đạt 2,92 tỉ USD. Báo cáo của VEPR chỉ rõ, điều này cho thấy phần nào ảnh hưởng của việc Mỹ rút khỏi TPP trong khi các FTA thế hệ mới vẫn chưa có tiến triển gì mới.

Mặt khác, TS Thành cho biết thêm, các năm 2015-2016, giải ngân vốn FDI vào Việt Nam đạt trung bình khoảng 13 tỉ USD/năm nhưng ngay từ cuối năm ngoái, dòng vốn đầu tư nước ngoài đã có xu hướng chững lại do lo ngại TPP không thành công và điều này được thể hiện rõ hơn trong quý I. Ngoài ra, một nguyên nhân khác chưa bộc lộ rõ và tồn tại ở cấp DN đó là do quá trình hội nhập AEC, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam có xu hướng chuyển dịch sang các nước ASEAN khác như Indonesia, Thái Lan…

Trong bối cảnh luồng vốn FDI có dấu hiệu suy giảm thì đáng chú ý, dòng vốn đầu tư từ Trung Quốc vào Việt Nam lại đang có xu hướng tăng mạnh. Theo VEPR, Trung Quốc hiện đã vượt các nhà đầu tư Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông để trở thành nhà đầu tư lớn thứ 3 tại Việt Nam trong quý I. Chỉ trong 3 tháng, lượng vốn FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam đã xấp xỉ bằng một nửa so với lượng vốn đăng ký của nhà đầu tư nước này trong cả năm 2016 (trị giá 1,88 tỉ USD).

Dự báo trái chiều

Trái ngược với dự báo lạc quan của ADB khi đưa ra con số tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ tăng lên 6,5% trong năm 2017 và 6,7% trong năm 2018, các chuyên gia của VEPR cho rằng, quý II sẽ chỉ tăng trưởng ở mức 5,7% và cả năm sẽ đạt khoảng 6,1% (thấp hơn 0,3 điểm phần trăm so với dự báo của VEPR đưa ra hồi quý trước). Đồng thời, với chính sách tiền tệ được điều hành thận trọng, lạm phát cả năm có thể sẽ thấp hơn 5%. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khả năng lạm phát sẽ cao hơn mức dự báo, do hiệu ứng điều chỉnh giá dịch vụ công trên toàn quốc và sự bất định của mức giá thế giới. Các chuyên gia của VEPR cho rằng: “Với mức tăng trưởng thấp trong quý I, mục tiêu tăng trưởng 6,7% đề ra cho cả năm 2017 sẽ không đạt được”.

Theo VEPR, hầu hết các ngành công nghiệp trong quý I/2017 suy giảm một cách bất thường khiến tình hình tăng trưởng của Việt Nam không đạt được như kỳ vọng. Giá trị GDP ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào sản lượng của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt một số công ty lớn như Samsung. Trong quý I, do tính thời vụ trong hoạt động sản xuất và xuất khẩu của “đại gia” này khiến GDP quý 1 chỉ đạt 5,1% (thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây).

• Bộ Tài chính: Giá xăng ở Việt Nam rẻ hơn 136 nước
• Sau kiểm toán, lợi nhuận PVC bốc hơi 42%, lỗ lũy kế 3.000 tỷ đồng
• Truy thu thuế Habeco, Sabeco: Bộ Công Thương muốn truy trách nhiệm

Theo Lao Động