Câu chuyện 'đánh gậy' bản quyền vẫn đang nóng trong thời gian vừa qua, chủ yếu là tình trạng các nhạc sĩ đang gặp vấn đề về bản quyền khi đăng tải chính những đứa con mình sáng tác lên Youtube. Thế nhưng, không chỉ có những sản phẩm âm nhạc của các tác giả bị sở hữu trái phép mà còn rất nhiều sản phẩm nghệ thuật dân gian hoặc của nhà nước cũng đang âm thầm bị khai thác trên nền tảng số. 

Điển hình nhất là ca khúc Giấc Mơ Trưa của nhạc sĩ Giáng Son đã bị nhận thông báo khiếu nại liên quan đến bản quyền ca khúc do chính cô sáng tác. Cụ thể, ca khúc này đã bị đánh gậy bản quyền với lý do đoạn âm thanh nữ nhạc sĩ đăng tải giống với đoạn âm thanh màn trình diễn Giấc Mơ Trưa của nghệ sĩ đàn nhị Dương Thùy Anh được sở hữu bởi BH Media và Hồ Gươm Audio. 

Xử lý lùm xùm việc nhạc sĩ Giáng Son tố bị gắn “gậy” ngược, BH Media đã tổ chức một cuộc họp báo. Nội dung thông tin hướng tới việc các nhạc sĩ, chủ sở hữu chưa hiểu rõ về quyền bản quyền trên mạng nên dẫn tới hiểu nhầm. Và chính thông tin này như một mồi lửa, thổi bùng thêm sự bức xúc của chính tác giả cũng như giới nhạc sĩ, nghệ sĩ những ngày qua.

Và mới đây nhất, ca khúc "Tiến quân ca" - Quốc ca đã được gia đình nhạc sĩ Văn Cao hiến tặng cho nhân dân và Tổ quốc nhưng lại bị BH Media "đánh gậy" bản quyền. Vở cải lương như "Tiếng trống Mê Linh", "Nửa đời hương phấn" do dòng tộc của diễn viên Gia Bảo đặt hàng sáng tác và hiện cho phát miễn phí trên Youtube nhưng sau nhiều năm đột nhiên bị BH Media báo cáo vi phạm bản quyền.

Cách đây không lâu, ca sĩ Lan Anh cũng bị Công ty BH Media gắn “gậy” bản quyền với bài hát mà chị là người đầu tư sản xuất 100% và đã hoàn thành phần thanh toán tác quyền khi xuất bản album truyền thống, nữ nghệ sĩ quyết định xây dựng và phát triển kênh YouTube cho riêng mình. Có một điều lạ, toàn bộ album của Lan Anh đã phát hành trước đó nhiều năm khi đẩy lên hạ tầng số thì bị tranh chấp tác quyền. Lúc ấy Lan Anh cũng rất bức xúc và chọn cách giải quyết theo hướng tự thỏa thuận với Công ty BH Media. Nhưng sự việc không như mong muốn của ca sĩ Lan Anh, bởi sau đó sản phẩm của chị còn bị đính thêm nhiều “gậy” nữa.

Có thể nói, thời gian qua, BH Media đã bị nhiều Youtuber tố là nhận vơ các tác phẩm, tự ý đăng ký quyền sở hữu trên Youtube rồi từ đó báo cáo vi phạm các bên khác, thậm chí với chính người đã sáng tác ra tác phẩm ấy. BH Media am hiểu về công nghệ nên đã đi trước 1 bước, đăng ký sở hữu nhiều tác phẩm qua hệ thống Content ID - một hệ thống tự động có thể mở rộng của YouTube. Hệ thống này cho phép chủ sở hữu bản quyền phát hiện ra những video trên YouTube có chứa nội dung thuộc quyền sở hữu của họ.

Chia sẻ về vấn đề này, nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường cho biết: "Khi có bất kỳ bản ghi nào đó ra đời thì người chủ sở hữu sẽ đăng ký với công ty chủ của Facebook và Youtube rằng tôi đang sở hữu 1 bài hát này và tôi muốn đăng ký content ID là 1 dãy số để tôi có thể dựa vào dãy số này dùng những thuật toán, tool để truy quét những sai phạm về vấn đề bản quyền".

"Tuy nhiên chính sách này cũng nêu rõ: Bạn chỉ được tạo tài sản cho những mục mà bạn sở hữu quyền, chẳng hạn như hãng nhạc không được tạo tài sản Phần sở hữu trong bản sáng tác khi không có hợp đồng thích hợp và nhà xuất bản âm nhạc không được tạo tài sản Bản ghi âm thanh".

Theo luật sư Phan Vũ Tuấn - Văn phòng Luật sư Phan Law VietNam, những đơn vị như BH Media có quan hệ trực tiếp với các nền tảng xuyên biên giới Youtube hay Facebook sẽ có rất nhiều lợi thế, nhưng các sản phẩm mà họ đăng ký Content ID thực chất không thuộc quyền sở hữu của họ thì lại là hành vi vi phạm pháp luật.

Luật sư Phan Vũ Tuấn cho biết thêm: "Khi họ sử dụng lợi thế đó thì họ vượt quá giới hạn bảo vệ bản quyền, chuyển qua 1 giới hạn khác là lạm dụng các thủ tục bảo vệ quyền gây thiệt hại cho người khác. Đôi khi anh còn không có quyền đó mà bảo vệ, anh đang khai thác nó chứ không phải bảo vệ nó. Dẫn đến việc những đơn vị kia có thể bị ảnh hưởng, bị gỡ content, thậm chí trong 1 số trường hợp còn bị thất thu khoản thu mà đáng ra mình được hưởng".

Đến hiện tại, không rõ BH Media đã đăng ký quyền sở hữu bao nhiêu tác phẩm và khai thác chúng từ bao giờ nhưng có rất nhiều tác phẩm mà đơn vị này không hề có quyền sở hữu nhưng lại đang âm thầm thu về dòng tiền bất chính.

Hà Vân