Mô hình vận hành sàn giao dịch công nghệ: Nhà nước nên đóng vai trò kiến tạo
Hiện TP.HCM được giao nhiệm vụ xây dựng Đề án kết nối các sàn giao dịch công nghệ quốc gia tại TP.HCM với các trung tâm ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ ở các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, sau đó mở rộng ra các tỉnh thành trên cả nước.
Theo ông Nguyễn Việt Dũng – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, hoạt động sàn giao dịch công nghệ không đơn thuần chỉ giới thiệu về những trang thiết bị công nghệ mới mà còn là nơi kết nối lực lượng chuyên gia, các tổ chức trung gian của thị trường khoa học công nghệ. Ngoài ra cũng tạo sự kết nối cho các nghiên cứu khoa học của trường, viện với các doanh nghiệp để thúc đẩy việc thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, chuyển giao công nghệ mới.
Ở góc độ quản lý Nhà nước, ông Phan Quốc Tuấn - Phó trưởng phòng Quản lý công nghệ và Thị trường công nghệ - cho rằng thị trường khoa học công nghệ trên địa bàn TP.HCM thiếu đồng bộ giữa các quy định pháp lý. Hiện có nhiều luật, mỗi luật có một nội dung về phát triển thị trường công nghệ, trong đó có phát triển về sàn giao dịch công nghệ. Bên cạnh đó, mỗi luật cập nhật tiến độ khác nhau nên thiếu đồng bộ.
Theo ông Tuấn nhận thức các cấp, các ngành về vị trí, vai trò của khoa học và công nghệ còn chưa đầy đủ, toàn diện. "Chúng ta có rất nhiều hoạt động của các thị trường khác nhau, với thị trường hoạt động công nghệ dù hình thành từ lâu tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa được quan tâm. Việc truyền thông cho doanh nghiệp tiếp cận các hoạt động công nghệ vẫn còn thiếu", ông Tuấn nói.
Ở góc độ doanh nghiệp tìm công nghệ, Bà Đinh Thị Hồng Sương – Đại diện công ty D&H Retek USA – chia sẻ khi tham gia một số sàn giao dịch bà chưa thấy được hiệu quả.
Khi tìm hiểu công nghệ, doanh nghiệp chưa thật sự đặt niềm tin vào các sản phẩm công nghệ. Bà Sương cho biết khi sàn giao dịch đưa ra một công nghệ để chào bán, doanh nghiệp chưa biết rõ công nghệ này cụ thể ứng dụng được đến đâu cho người tiêu dùng, cho nông dân, cho doanh nghiệp? Thứ hai, ai sẽ là người bảo trợ cho công nghệ này có thể ứng dụng được, ứng dụng xong thì sản phẩm có thiết thực đi vào thị trường hay không?
Tại tọa đàm, PGS.TS Phạm Ngọc Tuấn cũng đã đề xuất một mô hình sàn giao dịch gồm 5 công đoạn. Thứ nhất là phải tạo ra nguồn cung công nghệ từ nhà nghiên cứu ở trường đại học, các công ty, một số chuyên gia, cá nhân. Thứ hai, cần “đóng gói” công nghệ để chuyển giao đồng thời sàn giao dịch phải xác định được khả năng cạnh tranh, sự khác biệt của công nghệ đó. Thứ ba, cần sở hữu trí tuệ hóa bằng các bằng sáng chế, giải pháp hữu ích để tăng thêm giá trị cho sàn giao dịch. Thứ tư, tổ chức sàn giao dịch phải tiến hành chào bán, đàm phán tiến tới hợp đồng chuyển giao công nghệ. Cuối cùng, sàn giao dịch cần ký hợp đồng chuyển giao công nghệ, cấp quyền li-xăng để tạo nên doanh thu và lợi nhuận.
Theo ông Tuấn cần phải đặt ra mục tiêu doanh thu, lợi nhuận rõ ràng để hoạt động tốt mô hình sàn giao dịch. Bên cạnh đó, cần có các chỉ số năng suất đánh giá về sàn giao dịch vì về lâu dài thì năng suất được xem là tất cả. "Các chỉ số này gồm số công nghệ được đóng gói mỗi năm, số công nghệ được sở hữu trí tuệ hóa vì các công ty hiện nay phát triển tốt đều đầu tư vào tải sản vô hình,... ", ông Tuấn nói.
Phát biểu tổng kết tọa đàm, ông Nguyễn Việt Dũng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM - cho rằng mô hình sàn giao dịch có thể dựa trên nền tảng có sẵn là Techport. Về mô hình vận hành, Nhà nước chỉ nên kiến tạo. Điều này có nghĩa là Nhà nước sẽ không lo hết mọi thứ, từ việc định giá, đánh giá công nghệ trên sàn giao dịch.
Võ Liên