“Chạm Dó" là thương hiệu giấy dó được thành lập từ năm 2021 tại Hà Nội, bởi chị Lê Hồng Kỳ. Trong hơn 2 năm làm và phát triển, chị đã mang giấy dó tiếp cận tới nhiều người, không chỉ những người trong nước mà cả nước ngoài. 

Nơi giấy dó “tái sinh"

 Căn phòng nhỏ rộng chừng khoảng 30m2, khoác lên mình lớp màu vàng be ấm áp nằm trong tòa biệt thự cổ trên con phố Châu Long, đây chính là nơi hồi sinh và sáng tạo ra các sản phẩm nghệ thuật từ giấy dó. Bước vào không gian ấy, chắc hẳn ai cũng sẽ bất ngờ khi nhìn lên trần nhà, đó là những chiếc đèn lồng đủ hình thù làm từ giấy dó. Góc sáng tạo của “Chạm Dó" được đặt ngay trung tâm căn phòng, góc làm việc nhỏ này chính là nơi mang giấy dó tới gần hơn với mọi người. 

Tại nơi đây, giấy dó không còn là cái tên của một loại giấy mà chỉ thấy trên sách, tranh và phim ảnh nữa. Mà thay vào đo, giấy do hiện hữu một cách rất đời thường, thô ráp và sần sùi. Mặc dù nó không láng mịn, trắng tinh như giấy công nghiệp nhưng lại mang vẻ đẹp truyền thống, khắc ghi dấu ấn của thời gian.

 Bên cạnh đó, những sản phẩm của “Chạm Dó" cũng có một góc để trưng bày riêng. Không chỉ tập trung sáng tạo, sản xuất những sản phẩm có giá trị cao mà “Chạm Dó" còn hướng tới những sản phẩm dễ mua, dễ sử dụng như: thiệp, sổ tay, tranh hoa lá khô... để tiếp cận được với nhiều người yêu giấy hơn. 

  Người góp phần “tái sinh" giấy dó

 Và khi nhắc đến Chạm Dó thì không thể không nhắc tới người giúp “hồi sinh” từng lớp giấy thô ráp đó, chính là chị Lê Hồng Kỳ.  Dù đã biết và tiếp xúc với giấy dó từ những năm 2017 nhưng tới năm 2021, chị Lê Hồng Kỳ mới thực sự nghiêm túc bắt tay tìm hiểu sâu hơn về giấy dó truyền thống của Việt Nam. Với chị, giấy dó có sự mộc mạc rất riêng, chạm tới cảm xúc của mỗi người mà không thể tìm thấy ở bất kỳ loại giấy công nghiệp nào.

 Giải thích về cái tên “Chạm Dó", chị chia sẻ: “Đặt tên như vậy là bởi vì trong khoảng thời gian Covid-19, chị cũng bị trầm cảm một thời gian và gặp một số biến cố về sức khoẻ. Khi chị ngồi xuống, làm thủ công và sáng tạo với giấy dó: viết thư pháp, làm các sản phẩm sáng tạo… thực sự giấy dó đã “chạm” vào chị. “Chạm” ở đây vừa mang nghĩa đen, lại vừa mang nghĩa bóng. Nghĩa đen là khi mình sờ chạm vào giấy thì sẽ có cảm giác sờ chạm vào thiên nhiên, cỏ cây hoa lá; cảm giác như đang được kết nối với thiên nhiên vậy. Còn nghĩa bóng thì chị mong những việc chị đang làm sẽ “chạm” tới trái tim của người khác. Nó cũng giúp chữa lành cho những người mà được tiếp xúc với “Chạm Dó" khi tham dự workshop hay sờ chạm những sản phẩm thủ công”.

 Hiện tại, chị Lê Hồng Kỳ tham gia vào quá trình học hỏi và làm giấy dó tại làng nghề. Nói về quá trình làm ra những tờ giấy dó, chị Lê Hồng Kỳ cho biết rằng các công đoạn cũng rất cầu kỳ và phức tạp: “Có 2 loại cây: cây dó – chỉ mọc ở núi cao và cây dướng – một loài cây mọc ở nhiều nơi, dễ tìm thấy. Mình bóc vỏ rồi đập và phơi nó ra ở chỗ nắng. Sau đó, mình luộc, luộc rất lâu như luộc bánh chưng. Rồi phải đập nhuyễn ra thành bột giấy rồi sẽ làm được thành tờ giấy dó. Màu giấy là hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên: cây trà, cẩm tím, củ nâu,... Thành phẩm giấy dó sẽ được mang về “Chạm Dó" để tiếp tục hành trình sáng tạo ra các sản phẩm tới tay mọi người. Đặc biệt, mọi sản phẩm của “Chạm Dó" hoàn toàn được làm thủ công”. 

Nơi giấy dó tới gần hơn với mọi người

Trong suốt hai năm xây dựng thương hiệu và tiếp cận vô số khách hàng, “Chạm Dó" đã mở rất nhiều Workshop lớn nhỏ để mọi người có thể sáng tạo cùng giấy dó. Thông qua các công ty du lịch, hội nhóm người nước ngoài đang sinh sống tại Việt Nam, chị Hồng Kỳ đã có những tệp khách hàng nước ngoài yêu thích giấy dó. Từ đó, chị cũng đã và đang thực hiện mong ước sẽ đem giấy dó tới gần với mọi người, không chỉ người Việt Nam mà còn là bạn bè quốc tế.

 Khi chia sẻ về những kỷ niệm ấn tượng tại Chạm Dó, chị Hồng Kỳ nhớ mãi về workshop làm đèn kéo quân cho khách nước ngoài mới. Chị cho biết, sau khi cùng mọi người hoàn thiện đèn và đến lúc chong chóng quay được thì nhìn ai cũng rất thích thú. “Mình cảm thấy rằng sản phẩm đơn giản như vậy lại chứa rất nhiều trí tuệ của các bậc cha ông ta ngày trước. Mình cũng góp phần khôi phục và lan toả được nét đẹp này”, chị Hồng Kỳ chia sẻ.

 Bên cạnh kỉ niệm đáng nhớ đó, chị Lê Hồng Kỳ cùng “Chạm Dó" cũng đã mang giấy dó tới nhiều người ở mọi độ tuổi. 

 Tuy nhiên giấy dó truyền thống vẫn còn hạn chế như: quy trình sản xuất mất nhiều thời gian, giá thành cao... nên đó cũng là một trở ngại khi tiếp cận với thị trường.

Nhiều người Việt Nam chỉ biết đến giấy dó qua Tranh Đông Hồ, lưu trữ các tài liệu cổ. Vì vậy, chị Lê Hồng Kỳ và Chạm Dó luôn mong muốn, ấp ủ tương lai về việc sáng tạo ra nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao từ giấy dó, để loại giấy truyền thống này tiếp tục phát triển ở đời sống hiện đại.

Mỹ Tâm