Lê Đông Khê luôn là niềm tự hào của người dân Cao Bằng, nổi tiếng với vị ngọt thơm đặc trưng. Loại quả này được coi là sản vật quý nơi núi rừng tây bắc. Năm 2012, lê Đông Khê lọt vào top 50 trái cây nổi tiếng của Việt Nam do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam bình chọn.

Ở Cao Bằng, cây lê được trồng nhiều tại các huyện Thạch An, Trà Lĩnh, Bảo Lạc, Nguyên Bình, Hà Quảng… Vùng nổi tiếng nhất và cho ra loại quả thơm ngon nhất là ở huyện Thạch An. 

Huyện Thạch An có gần 90 ha lê giống địa phương, với khoảng 3,6 vạn cây được trồng chủ yếu ở các xã Lê Lai, Lê Lợi, Đức Long, Vân Trình và thị trấn Đông Khê; riêng vùng trồng tập trung 40 ha tại 2 xã Đức Long, Lê Lợi. Đến nay đã mở rộng diện tích trồng tại 11 xã, thị trấn.

Dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận (NHCN) “Đông Khê” cho sản phẩm quả lê Đông Khê, huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng” được triển khai từ năm 2018, do Trung tâm Phát triển nông thôn, Viện Chính sách và Phát triển chiến lược nông nghiệp nông thôn chủ trì thực hiện từ nguồn vốn sự nghiệp Khoa học và Công nghệ của tỉnh.

Dự án xây dựng hồ sơ đăng ký NHCN gồm các nội dung: Khảo sát, đánh giá hiện trạng về sản xuất, kinh doanh, quy trình sản xuất, chăm sóc, thu hoạch; phân tích, đánh giá, xác định tính chất, chất lượng sản phẩm, xây dựng Bộ tiêu chí chứng nhận; xây dựng bản đồ địa lý tương ứng với NHCN và xin giấy phép sử dụng địa danh; xây dựng Quy chế quản lý và sử dụng NHCN... Dự án được Cục Sở hữu trí tuệ xem xét, thẩm định và cấp Giấy chứng nhận NHCN cho sản phẩm Lê Đông Khê theo Quyết định số 33177/QĐ/SHTT ngày 15/5/2020.

Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu lê Đông Khê số 350644 được trao cho Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. Danh mục hàng hóa mang nhãn hiệu thuộc nhóm 31: Quả lê tươi (quả lê được sản xuất từ giống lê vàng Đông Khê)…

Theo mô tả, nhãn hiệu chứng nhận có nguồn gốc địa lý là giống lê vàng Đông Khê được trồng tại 10 xã (gồm xã Đức Long, Đức Xuân, Lê Lai, Lê Lợi, Danh Sỹ, Vân Trình, Thái Cường, Trọng Con, Thị Ngân, Thị Hùng) và  thị trấn Đông Khê, huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng.

Nhãn hiệu chứng nhận có quả hình cầu, tròn đều, một số ít hơi dẹt hoặc cao thành; vỏ quả khi chín có những đốm nâu sẫm trên nền nâu vàng hoặc nâu phớt xanh; chiều cao quả từ 65 - 72 mm; khối lượng quả trung bình 280 - 400g, tối đa không quá 1,2 kg. Quả có vị ngọt, chát, chua và có hương thơm tự nhiên…

Việc đăng ký bảo hộ NHCN lê Đông Khê là giải pháp quan trọng nhằm bảo tồn nguồn giống bản địa, nâng cao giá trị, quảng bá sản phẩm, từ đó thay đổi nhận thức quản lý, trồng, chăm sóc, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm lê Đông Khê; đưa cây lê trở thành cây chủ lực, tạo sinh kế bền vững cho người dân, duy trì cây đặc sản của địa phương, góp phần giảm nghèo và từng bước phát triển bền vững. Qua đó, thúc đẩy hiệu quả Chương trình tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới của huyện, Đề án nông nghiệp thông minh của tỉnh.

Minh Thư