Mũ bảo hiểm là vật dụng không thể thiếu khi tham gia giao thông, nó có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tính mạng của con người. Lựa chọn mũ bảo hiểm tốt sẽ giúp người tham gia giao thông hạn chế được rủi ro khi tai nạn bất ngờ ập tới. Hiện nay việc chấp hành quy định đội mũ bảo hiểm đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn có một bộ phận không nhỏ người tham gia giao thông sử dụng mũ bảo hiểm không đạt chuẩn, những kiểu mũ giống mũ bảo hiểm nhưng thực ra không có tác dụng bảo hiểm khi có tai nạn xảy ra.

Thời gian vừa qua, lực lượng chức năng đã triệt phá nhiều vụ buôn bán, kinh doanh mũ bảo hiểm không đảm bảo chất lượng, không rõ nguồn gốc. Cụ thể, theo thông tin từ Cục Quản lý thị trường tỉnh Lai Châu, qua nắm thông tin theo dõi và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, tại thị trấn Pa So, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, Đội QLTT số 1 phối hợp với Phòng PC03 - Công an tỉnh Lai Châu tiến hành khám phương tiện mang BKS: 29H-110.69 do ông Nguyên Văn Điệp điều khiển - kiêm chủ hàng, có địa chỉ tại xã Thanh Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.

Tại thời điểm khám phương tiện, Đoàn kiểm tra phát hiện trên thùng xe có 325 chiếc mũ bảo hiểm thời trang nửa đầu bằng nhựa các loại. Ông Điệp không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa.

Qua kiểm tra trên sản phẩm không có nhãn để căn cứ xác định nguồn gốc nơi sản xuất. Đội QLTT số 1 đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Văn Điệp tổng số tiền 7.500.000 đồng, trong đó phạt hành chính 2.000.000 đồng và tịch thu hàng hoá trị giá 5.500.000 đồng.

Theo nhận định, mũ bảo hiểm kém chất lượng là loại mũ không đáp ứng yêu cầu về đảm bảo an toàn, thiếu những bộ phận quan trọng để bảo vệ an toàn cho người dùng. Ví dụ: lớp xốp là bộ phận rất quan trọng vì có thể hấp thụ lực xung động, giúp giảm tác động va đập giữa hộp sọ và não bộ khi xảy ra va chạm.

Trong một nghiên cứu về chất lượng mũ bảo hiểm do Quỹ AIP phối hợp cùng Trường Đại học Y tế Công cộng thực hiện, nhóm nghiên cứu đã thu thập ngẫu nhiên 540 mũ bảo hiểm đang được sử dụng của người lớn và trẻ em tại TPHCM và Thái Nguyên để tiến hành nghiên cứu.

Trong đó có gần 26% số mũ được chọn khảo sát là mũ lưỡi trai, lớp vỏ nhựa mỏng, không có lớp xốp bảo vệ phần đầu của người sử dụng nên không được xem là mũ bảo hiểm cho người đi mô tô xe máy theo qui định (tại tiêu chuẩn QCVN2: 2008/BKHCN - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy).

Và chỉ có 10,5% trong tổng số 540 mũ mang vào thử nghiệm là đạt tiêu chuẩn đối với thử nghiệm va đập theo quy trình thử nghiệm quy định (tại QCVN2: 2008/BKHCN). Như vậy, có 89,5% tổng số mũ được thử nghiệm không đạt tiêu chuẩn chất lượng, không bảo vệ được người sử dụng khỏi nguy cơ chấn thương sọ não trong trường hợp không may gặp tai nạn giao thông.

Trong khi đó số liệu cung cấp ở hội thảo cho thấy nghiên cứu ở hầu hết các quốc gia trên thế giới đã chứng minh đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn có thể giúp giảm tỷ lệ tử vong từ 42% và giảm tỷ lệ thương tật nặng tới 69% trong trường hợp không may gặp tai nạn.

Ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch Chuyên trách Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, nhận định: “Kết quả của nghiên cứu trên đây phản ánh một phần về thực trạng sử dụng mũ bảo hiểm chưa đạt chuẩn chất lượng dẫn đến sự hạn chế trong nỗ lực giảm thiểu tỷ lệ thương vong khi xảy ra va chạm.

Mặc dù lượng mẫu khảo sát còn ít, nhưng kết quả nghiên cứu cũng phần nào phản ảnh tình trạng chất lượng mũ bảo hiểm trên thị trường. Đây là cơ sở để các cơ quan chức năng tiến hành điều tra, khảo sát kỹ lưỡng, toàn diện hơn nhằm đưa ra những chính sách, giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất lượng mũ bảo hiểm”.

Có thể thấy, hệ lụy khôn lường khi người dân điều khiển phương tiện (xe môtô, xe gắn máy…) tham gia giao thông sử dụng mũ bảo hiểm không đạt chuẩn, không được kiểm định chất lượng, an toàn kỹ thuật bắt nguồn từ chính tâm lý tiện đâu mua đấy, “mua để đội cho có” nhằm đối phó lại việc xử lý của lực lượng chức năng làm nhiệm vụ. Và, như vậy, các sạp kinh doanh MBH dởm di động trên các tuyến phố xuất hiện và có đất tồn tại suốt nhiều năm qua.

Hà Vân