Hai nữ sinh được nhắc đến là em Phan Bùi Hà Phương và Trần Thị Hồng Trâm, học sinh lớp 11C1, Trường THPT Trường Chinh xã Đăk Wer, huyện Đăk R’lấp (Đăk Nông). 

 Trước diễn biến phức tại của dịch bệnh Covid-19 khiến nhiều trang thiết bị y tế trở nên khan hiếm, 2 em luôn mang ý tưởng tự chế ra một loại dung dịch sát khuẩn mới. 

Ngoài kiến thức hóa học đã được học trên lớp, Phương và Trâm tham khảo thêm nhiều nguồn tài liệu, video hướng dẫn làm dung dịch rửa tay trên mạng. Các em nhận thấy sả chanh là loại cây mọc hoang ngoài tự nhiên, có mùi thơm như chanh, thân màu tím và không sử dụng làm gia vị như sả thường được. Tinh dầu sả chanh có màu vàng nhạt, thơm nhưng không nồng và có những thành phần kháng một số chủng khuẩn, kìm hãm và diệt một số chủng nấm.

Dưới sự hướng dẫn của cô Nghiêm Thị Mai Trang, giáo viên Hóa học của trường, hai em đã kết hợp tinh dầu sả chanh, bạc hà pha với cồn 700, nước cất, laurin (laurin là một hợp chất có tác dụng làm mềm mịn da) để chế dung dịch. Trong quá trình thử nghiệm, cả ba cô trò tiến hành pha chế dung dịch xịt rửa tay khô hoàn toàn theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Y tế để an toàn cho người sử dụng. 

Cô Nghiêm Thị Mai Trang, giáo viên hướng dẫn đề tài, cho biết: Để phòng chống dịch bệnh Covid-19, Bộ Y tế khuyến cáo thường xuyên rửa tay bằng cồn 700 để tiêu diệt virus này. Cồn 700 kết hợp với tinh dầu sả chanh và bạc hà để sản phẩm xịt rửa tay có tác dụng lâu hơn. Trong tinh dầu sả chanh có hai hợp chất hóa học là Citral A và Citral B, tinh dầu bạc hà có Methol, có khả năng sát khuẩn lại có mùi thơm đặc trưng, dễ chịu.

Ba cô trò thu gom sả chanh mọc xung quanh trường và trồng thêm tại một địa điểm nữa, sau đó gửi xuống một công ty tại Đồng Nai, chiết xuất được hơn 20 lít tinh dầu nguyên chất, đồng thời bắt tay vào chế dung dịch sát khuẩn từ loại cây này.

Hà Phương cho biết, sả chanh có mùi thơm hương chanh, thân màu tím. Loài cây này chỉ mọc hoang chứ không được ai trồng trong vườn vì không ăn được. Sau khi cắt sả chanh về, nhóm sẽ rửa sạch, cắt nhỏ, để héo khoảng 2 ngày rồi mới đem đi chưng cất. Tinh dầu sả chanh có màu vàng nhạt, thơm nhưng không nồng và có tính sát khuẩn cao.

Được biết, Ban Giám hiệu Trường THPT Trường Chinh đã đồng ý cho nhóm pha chế dung dịch sát khuẩn với số lượng lớn, đồng thời đóng chai 200ml, sử dụng dưới dạng bình xịt, vừa có độ phân tán, vừa tiết kiệm. Khi học sinh đi học trở lại, nhóm sẽ phát miễn phí mỗi lớp học 4 bình để sử dụng.

Trước đó, trường Đại học An Giang đã tiến hành pha chế dung dịch rửa tay khô để cấp phát cho cán bộ giảng viên và sinh viên. Đây là sản phẩm nghiên cứu của Bộ môn Hóa – Khoa Sư phạm và Khu thí nghiệm thực hành - Phòng Quản trị thiết bị.

Sản phẩm dung dịch rửa tay khô được điều chế từ các thành phần như: Alcohol 70%, Glycerin, Hydrogen peroxide, Vitamin E và tinh dầu. Đặc biệt, thành phần tinh dầu được chiết xuất từ thiên nhiên do đội ngũ giảng viên của Trường nghiên cứu. Loại tinh dầu được ưu tiên sử dụng là tinh dầu sả, ngoài ra còn có tinh dầu từ lá chúc, quế, tràm,… vừa có khả năng kháng khuẩn, vừa tốt cho đường hô hấp. Quy trình pha chế được thực hiện trong phòng thí nghiệm với sự kiểm soát chặt chẽ về thành phần và các công đoạn thực hiện.

TS Lâm Thị Mỹ Linh - Trưởng bộ môn Hóa cho biết: sản phẩm này có khả năng sát khuẩn lên đến 90%, đồng thời tạo lớp màng ẩm bảo vệ da nhờ thành phần Vitamin E và tinh dầu. 

Mai An