Mới đây, Bộ Công thương và Bộ KH-CN tổ chức hội nghị giới thiệu về Hiệp định thương mại tự do giữa VN và Liên minh Châu Âu (EVFTA) với vấn đề “các cam kết quan trọng về sở hữu trí tuệ và những điều cần lưu ý”.

Theo Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, với EVFTA, ngay khi Hiệp định có hiệu lực, 85,6% số mặt hàng, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được hưởng thuế 0%. Sau 7 năm, 99,2% số mặt hàng sẽ được hưởng thuế 0%, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Điều này sẽ giúp Việt Nam tận dụng mạnh hơn nữa cơ hội xuất khẩu vào thị trường EU.

Ngoài ra, theo Bộ trưởng Công Thương, những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới thì phạm vi không chỉ dừng ở các cam kết mở của thị trường hàng hóa, ngoài ra còn có vấn đề sở hữu trí tuệ. Đây được coi là một nội dung mới chỉ xuất hiện trong một số ít FTA mà Việt Nam tham gia, trong đó có Hiệp định EVFTA.

Theo người đứng đầu Bộ Công Thương, với mức độ cam kết khá cao về lĩnh vực sở hữu trí tuệ, dự kiến Hiệp định EVFTA sẽ tạo ra những thách thức không nhỏ về sửa đổi pháp luật trong nước. Trong khi đó, nhận thức chung về xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam vẫn còn thấp.

Trong khi đó, phát biểu tại hội nghị, ông Trần Hữu Linh – Tổng cục trưởng Tổng cục quản lý thị trường cũng cho biết, việc thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ chưa thực sự thiệu quả. Hầu như chỉ có biện pháp hành chính là được áp dụng chủ yếu.

Đáng lưu ý, hiệu quả biện pháp hành chính cũng còn hạn chế do có nhiều lực lượng tham gia như hải quan, thanh tra chuyên ngành, quản lý thị trường và công an kinh tế, nhưng không xác địn rõ ràng cơ quan nào làm đầu mối và chưa có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan với nhau.

Một trong những nguyên nhân khiến vấn nạn hàng giả, hàng nhái ngày càng phức tạp theo ông Trần Hữu Linh – Tổng cục trưởng Tổng cục quản lý thị trường, đó là xuất phát từ ý thức của cả người mua lẫn người bán hàng.

“Chúng tôi đã từng đi đến từng hộ, vận động từ chủ hộ tham gia ký cam kết không mua, không kinh doanh hàng hoá vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Họ vẫn ký đấy, nhưng sau một thời gian đâu lại vào đó”, ông Linh nói.

“Nhiều vụ việc nếu cứ xử lý vi phạm hành chính mãi sẽ không đủ sức răn đe. Xử xong sau đó lại bán lại. Chúng tôi kiến nghị cần phải gia tăng xử lý hình sự để tăng tính răn đe đối với những vụ việc vi phạm lớn”, ông Linh đưa ra giải pháp.

Một nguyên nhân khác được ông Linh đề cập tới đó là xuất phát từ chính ý thức của doanh nghiệp chủ thể quyền.

Cụ thể những doanh nghiệp này rất chủ động trong việc phối hợp với các cơ quan chức năng của Việt Nam trong việc xử lý hàng nhái, hàng giả thương hiệu của họ.

“Cán bộ quản lý thị trường khi đi kiểm tra dù biết là giả, là nhái nhưng khó kết luận ngay được. Còn khi có người của hãng đi cùng, sẽ có những bằng chứng xác đáng để đi đến xử lý vi phạm luôn”, ông Linh cho biết.

Ngoài ra theo quan điểm của ông Linh, để giảm thiểu những vụ vi phạm sở hữu trí tuệ thì không thể thiếu sự hợp tác từ chính phía người tiêu dùng.

“Nhiều người mức thu nhập thấp nhưng lại thích dùng hàng hiệu nên biết hàng giả, hàng nhái vẫn mua vì giá rẻ”, ông Linh cho rằng muốn khắc phục được vấn đề này cần đẩy mạnh tuyên truyền vận động, dù sẽ mất một thời gian rất dài để có thể thay đổi được tâm lý này .

“Phải đẩy mạnh làm sao để thay đổi nhận thức người dân tẩy chay hàng giả, hàng nhái”, ông Linh nhấn mạnh.

Loan Hoàng