Chi nhánh Trung tâm Công nghệ chống hàng giả Việt Nam tại TP.HCM vừa phối hợp với Hội Sở hữu Trí tuệ TP.HCM tổ chức hội thảo "Thực trạng và giải pháp chống hàng giả - áp dụng công nghệ số". 

Hàng giả, hàng nhái làm giảm uy tín của nhà sản xuất chân chính

Theo số liệu từ Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), năm 2021, lực lượng này đã xử lý 4.044 vụ hàng giả, hàng nhái với giá trị hàng hóa hơn 110 tỷ đồng và xử phạt hơn 44 tỷ đồng. Tính đến tháng 10/2022, Cục QLTT đã xử lý 2.752 vụ hàng giả, hàng nhái với giá trị hàng hóa hơn 31 tỷ đồng và xử phạt gần 26 tỷ đồng. 

Dưới góc độ cơ quan quản lý Nhà nước, ông Trần Văn Dũng – Phó Cục trưởng Cục quản lý nghiệp vụ, Tổng cục QLTT cho biết đối với tình hình bán hàng giả, đa số các trung tâm có "truyền thống" trước đây bán hàng giả khi bị kiểm tra vẫn tiếp tục tái phạm. Những năm gần đây, môi trường kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử xuất hiện, kéo theo việc mua bán hàng giả cũng diễn ra rất nhiều.

Về việc thực hiện chống hàng giả, Tổng Cục QLTT đã có nhiều kế hoạch chỉ đạo các lực lượng chống hàng giả. Điển hình như trong hai năm gần đây, Tổng Cục QLTT đã ban hành kế hoạch chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Các lực lượng cũng triển khai thực hiện kiểm tra trên các địa bàn trọng điểm. Chẳng hạn những tháng cuối năm, Tổng Cục QLTT và lực lượng QLTT TP.HCM đã tăng cường kiểm tra, đặc biệt là các trung tâm thương mại có bán hàng giả nhiều như Sài Gòn Square và chợ Bến Thành.

Bên cạnh đó, cùng với xu thế chung, Tổng Cục QLTT đã triển khai số hoá, sử dụng công nghệ số để làm dữ liệu kiểm tra chống hàng giả. Qua đó đạt nhiều kết quả rất khả quan trong những tháng cuối năm 2022.

Ông Phạm Văn Thọ - Phó giám đốc Trung tâm công nghệ chống hàng giả Việt Nam nêu lên vấn đề hàng giả xuất hiện ở khắp mọi nơi, từ chợ nông thôn cho đến các siêu thị lớn và đặc biệt là hàng bán trên nền tảng trực tuyến. Điều này gây xáo trộn thị trường và là thách thức không nhỏ đối với các cơ quan quản lý Nhà nước, làm giảm uy tín của nhà sản xuất chân chính. 

Theo ông Thọ, các cơ quan chức năng cũng đã có nhiều biện pháp tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý nhưng hàng giả vẫn tồn tại và ngày càng phát triển bởi nhiều bất cập.

Thứ nhất là về phía các cơ quan quản lý Nhà nước, mặc dù đã có sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ nhưng chưa có sự đồng bộ giữa các ban, ngành trong công tác chống hàng giả. Việc xử phạt hiện nay chỉ là xử phạt hành chính và mức xử phạt cũng rất nhẹ, không đủ sức răn đe. 

Thứ hai là do tâm lý của người tiêu dùng vẫn thích mua hàng giá rẻ và chưa quan tâm đến chất lượng, nguồn gốc hàng hóa, xuất xứ. Tình trạng này cũng là một sự tiếp tay cho hàng giả, hàng nhái. 

Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp hiện nay cũng chưa quan tâm đúng mức đến việc bảo vệ thương hiệu của mình, chưa thực sự là tìm tòi và áp dụng các giải pháp để bảo vệ sản phẩm trước vấn nạn hàng giả. 

Chú trọng vấn đề đăng ký quyền sở hữu trí tuệ

Để giảm thiểu vấn đề hàng giả, hàng nhái, ông Phạm Văn Thọ - Phó Giám đốc Trung tâm công nghệ chống hàng giả Việt Nam cho rằng cần có sự đồng bộ giữa các cấp, các ngành như: nâng cao mức xử phạt, người tiêu dùng hãy là người tiêu dùng thông minh. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp chú trọng đăng ký sở hữu trí tuệ cho sản phẩm và áp dụng các giải pháp chống giả cho sản phẩm. 

Về vấn đề hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp của doanh nghiệp hiện nay là bài toán khó, ông Nguyễn Công Tĩnh - Phó Chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ TP.HCM cho rằng cần lưu ý đến vấn đề đăng ký sở hữu trí tuệ để giảm thiểu hàng giả, hàng nhái trên thị trường hiện nay. 

"Tôi mong muốn khi các anh chị nghiên cứu tạo ra sản phẩm thì chúng ta phải đặt ra bài toán về việc đăng ký với các cơ quan chuyên môn để cấp được bằng sáng chế hoặc bản quyền. Từ đó, các cơ quan quản lý sẽ dễ dàng bảo vệ các sản phẩm trong quá trình phát hiện hàng giả hàng nhái" ông Tĩnh nhấn mạnh.

Theo đó, ông Tĩnh cũng đưa ra khuyến cáo cho người tiêu dùng khi sử dụng dịch vụ, sản phẩm thì ưu tiên chọn những sản phẩm đảm bảo chất lượng. Việc trở thành người tiêu dùng thông minh sẽ giúp cho doanh nghiệp khi có những sản phẩm, hàng hóa, thương hiệu được ưa chuộng, doanh nghiệp sẽ càng đổi mới. Điều này thúc đẩy cách doanh nghiệp tiếp tục đầu tư nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Minh - Giám đốc Marketing Tập đoàn Quốc tế Á Châu đưa ra một số giải pháp giảm thiểu hàng giả, hàng nhái như cần đăng ký thương hiệu, logo, nhãn hiệu; hợp tác với các cơ quan thẩm định về hàng giả, hàng nhái để xử lý triệt để các cơ sở sản xuất hàng giả, hàng nhái; luôn dán tem, bao gồm tem về chất lượng và tem chống hàng giả để khách hàng mua sản phẩm có thể kiểm định ngay tại chỗ; chú trọng công tác truyền thông về vấn đề hàng giả, hàng nhái trên các kênh thông tin chính thống để khách hàng có thể phân biệt. 

Tại hội thảo, một số giải pháp về chống hàng giả, hàng nhái được giới thiệu và thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp. Để bảo vệ các sản phẩm, nhà sản xuất có thể chống hàng giả bằng cách sử dụng tem có mã QR giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tuy nhiên, giải pháp này vẫn còn hạn chế bởi có thể bị làm giả. 

Ông Trần Minh Huy - Phó chủ tịch Công ty CP TrueData đưa ra giải pháp công nghệ chống hàng giả TrueData. Với giải pháp này, sản phẩm chính hãng sẽ được gắn chip RFID, chip này hoạt động dựa trên nguyên lý thu thập và bảo vệ dữ liệu. Dữ liệu đầu vào sẽ bao gồm các thông tin liên quan đến nguồn gốc, xuất xứ, quá trình lưu hành sản phẩm. 

Điều đáng nói, TrueData là một giải pháp chống hàng giả, nhưng hiện nay một số đơn vị cố tình đưa ra giải pháp công nghệ "na ná" TrueData, ông Trần Minh Huy chia sẻ: "Hiện nay, quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam vẫn chưa được tuân thủ, chúng tôi tốn rất nhiều kinh phí đầu tư vào giải pháp TrueData nhưng thực tế nhiều đơn vị cố tình làm 'na ná' TrueData. Tuy nhiên, về bản chất cũng như chất lượng sẽ không được như TrueData. Chúng tôi sẽ liên hệ với Cục SHTT để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình". 

Bình Tú