Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) vừa phối hợp cùng Cục phát triển doanh nghiệp – Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức diễn đàn “Chính sách doanh nghiệp nhỏ và vừa: Tiếp cận vốn – Khơi thông điểm nghẽn” tại TP Đà Nẵng.

Hơn 100 doanh nghiệp nhỏ và vừa tham dự diễn đàn trong khuôn khổ dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân (IPSC) do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ. Để hỗ trợ có trọng tâm, Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa có sự ưu tiên đối với 3 đối tượng thuộc những doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp tham gia cụm liên kết ngành và các doanh nghiệp có chuỗi giá trị cùng những điều kiện khác.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa nói gì về điểm nghẽn tiếp cận vốn?

Một vị bác sĩ, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc chuỗi y khoa hoạt động trên địa bàn TP Đà Nẵng và tỉnh Quảng Ngãi bộc bạch tại diễn đàn: “Khi chúng tôi mở chuỗi y khoa cần nguồn vốn rất lớn, thực sự rất đau khổ trong tiếp cận các nguồn vốn và phải huy động vốn góp của cổ đông là chính”.

Vị lãnh đạo của chuỗi y khoa bày tỏ niềm vui khi được giới thiệu Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Qua đó, ông đặt ra câu hỏi: Đối tượng của Quỹ là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và băn khoăn về việc chuỗi y khoa của mình có phải là một trong những đối tượng của Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. 

“Chuỗi y khoa của chúng tôi đưa những công nghệ hàng đầu trên thế giới về Việt Nam có được xem là đối tượng của quỹ hay không?”, vị bác sỹ hỏi.

Bên cạnh đó, những câu hỏi băn khoăn về tài sản đảm bảo, các bước xét duyệt giữa ngân hàng và quỹ cũng được lãnh đạo chuỗi y khoa này đặt ra cho Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, một số ngân hàng thương mại.

Theo ông, khi không thể vay được ngân hàng mới tìm tới Quỹ để mong tiếp cận được nguồn vốn nhưng trách nhiệm của quỹ chưa thật sự cụ thể dẫn tới nhu cầu của nhiều doanh nghiệp và quỹ vẫn chưa gặp được nhau.

Cũng tại diễn đàn này, một doanh nghiệp sản xuất phân vi sinh hữu cơ tại tỉnh Quảng Ngãi tham dự. Giám đốc công ty này cùng lòng mong mỏi tiếp cận được vốn vay thuận lợi cho phát triển công ty. Ông chia sẻ công ty thành lập từ năm 1978, đến nay, với sự hỗ trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ về dây chuyền sản xuất, công ty vừa nâng được năng suất từ 10.000 tấn/năm lên 20.000 tấn/năm.

Năng suất tăng gấp đôi nhưng áp lực của ông chủ doanh nghiệp trong đảm bảo sản xuất quy mô lớn càng áp lực. Ông tận dụng tiếp cận với các nguồn vốn ưu đãi từ dự án của Bộ Khoa học Công nghệ hỗ trợ 3 tỷ thì doanh nghiệp phải đưa vào vốn đối ứng 4 tỷ nên để phát triển sản xuất doanh nghiệp ông rất cần thêm vốn nhằm phát triển sản phẩm phân sinh học phục vụ nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao trên quy mô lớn.

Tiếp cận nguồn vốn là một trong những vấn đề then chốt đối với hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và sự phát triển của doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới có nhiều biến động, Chính Phủ có những chính sách hỗ trợ nguồn song mức độ tiếp cận các hỗ trợ từ Chính phủ cũng như nguồn tín dụng của doanh nghiệp còn hạn chế và gặp nhiều vướng mắc.

Doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có nhiều cơ hội 

Tại diễn đàn, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng mong muốn được tháo gỡ những vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn để ổn định sản xuất, phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay. 

Bà Trịnh Thị Hương – Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cho hay: "Cả nước có khoảng 920.000 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó gần 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thời gian qua, Chính phủ liên tục ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, trong đó hiệu quả nhất là chính sách miễn, giảm thuế. Tuy nhiên, một số chính sách về hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn chưa đạt được kết quả như mong muốn".

Theo đó, tại diễn đàn lần này, đại diện Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cho biết quy trình tiếp cận nguồn vốn của Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng với những điều kiện, đối tượng hướng đến của quỹ. Đồng thời, đại diện các Ngân hàng thương mại hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong tiếp cận nguồn vốn cũng đưa ra một số giải pháp tăng cường bảo lãnh tín dụng các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Thạc sĩ Trần Thanh Thúy – Trưởng phòng Hỗ trợ doanh nghiệp, Quỹ Phát triển Doanh Nghiệp, Bộ kế hoạch và Đầu tư trả lời băn khoăn của doanh nghiệp về đối tượng vay vốn của Quỹ. Các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa của quỹ là cho vay trực tiếp, cho vay gián tiếp, tài trợ vốn và hỗ trợ tăng cường năng lực.

Quy định doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo - một đối tượng của Quỹ là những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh sản phẩm từ sáng chế, giải pháp hữu ích, có các kiểu dáng công nghiệp thiết kế, bố trí mạch tích hợp bán dẫn, phần mềm máy tính ứng dụng trên các điện thoại di động, điện thoại đám mây, giống vật nuôi, cây trồng mới, cây nông nghiệp mới.

Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh sản phẩm được tạo ra từ các dự án sản xuất thử nghiệm, sản phẩm mẫu, hoàn thiện công nghệ. Ngoài ra còn có các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh sản phẩm đạt giải tại các cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, có giải pháp công nghệ hoặc mô hình kinh doanh mới.

Cùng với đó, tại Điều 21 Nghị định 80 còn quy định về việc công nhận các đối tượng này thông qua giải thưởng cấp quốc gia, quốc tế về đổi mới sáng tạo, các dự án về đổi mới sáng tạo được cấp bằng bảo hộ sáng chế hoặc cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học công nghệ, chứng nhận doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

“Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ hỗ trợ cho 3 đối tượng này là bởi vì doanh nghiệp nhỏ và vừ chiếm tới 98%. Quỹ không thể cho tất cả vay mà chỉ cho vay có trọng tâm, trọng điểm để đạt được hiệu quả”, bà Thúy khẳng định Quỹ vẫn phải hoạt động và thực hiện theo Luật tín dụng. Điều này cũng lý giải vì sao những doanh nghiệp nói trên khó hoặc có thể chưa phải là đối tượng có thể tiếp cận vốn.

Mang nhiều trăn trở về nguồn vốn cho doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Đà Nẵng – Trần Minh Dõng - chia sẻ: “Tôi cho rằng diễn đàn tổ chức là đúng thời điểm, đúng với khát khao, nguyện vọng của doanh nghiệp hiện nay đó là nguồn vốn, khơi thông điểm nghẽn. Hiện nay tôi được biết doanh nghiệp rất cần vốn nhưng ngân hàng cũng rất cần doanh nghiệp. Trong thời gian vừa qua do nhiều vấn đề nên hai bên có khoảng cách rất dài.

Theo ông Dõng, thời gian vừa qua, sau đại dịch covid, mọi doanh nghiệp chuyển qua tình trạng hoạt động khác, kinh doanh khác so với thời kỳ bình thường trước năm 2019. Nguồn vốn như dòng nước, doanh nghiệp đang rất vất vả tự lo tự bươn chải để tồn tại.

Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách hợp lòng doanh nghiệp như giãn, hoãn thuế, tái cơ cấu cho doanh nghiệp. "Tôi cho rằng đó là cái “phao” cho doanh nghiệp. Việc  doanh nghiệp và các nguồn vốn này chưa gặp được nhau là do chúng ta đang sử dụng cơ chế cũ để hoạt động, điều hành trong tình hình mới. Đối với ngân hàng, các quỹ, không xây dựng cơ chế cho tình hình mới mà dùng cơ chế của những năm trước về đánh giá doanh nghiệp, điểm tín dụng… Dùng cơ chế hoạt động bình thường để áp dụng trong tình trạng không bình thường” – Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Đà Nẵng tha thiết nói.

Ông Dõng đồng thời hài hước bộc bạch nỗi khổ nỗ lực tiếp cận vốn, từng đi tìm gõ cửa nhiều nơi nên thường các doanh nghiệp nói thôi “lên ti vi mà tiếp cận vốn cho nhanh” bởi theo cơ chế cũ để các bên ngồi lại với nhau, ký hợp đồng thì rất khó.

Tính đến 25-3, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 0,26%. Trong bối cảnh tín dụng có tín hiệu phục hồi, cần có giải pháp để tổ chức tín dụng và doanh nghiệp, tức cung và cầu gặp được nhau, qua đó, doanh nghiệp được tháo gỡ một phần khó khăn. 

“Tôi đề nghị, quý Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các ngân hàng, quỹ… không cần vượt qua mọi cơ chế mà chúng ta đã và đang thực hiện nhưng cần suy nghĩ, quyết tâm, có một sự đổi mới, xây dựng cơ chế đề xuất lên Chính phủ để cho các doanh nghiệp, ngân hàng, quỹ chúng ta hoạt động”, ông Dõng nhấn mạnh.

Dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam là một dự án hỗ trợ kỹ thuật hướng tới mục tiêu loại bỏ các rào cản về chính sách, thị trường và những rào cản nội bộ cấp doanh nghiệp đang kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và đang tăng trưởng tại Việt Nam, bao gồm cả các doanh nghiệp do phụ nữ và nhóm yếu thế làm chủ.

Bảo Hòa