Ngày 12/9/2022, Bộ NN&PTNT đã tổ chức Hội nghị triển khai xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc. Chương trình có sự tham gia và chủ trì của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Hội nghị được tổ chức nhằm thảo luận và thống nhất cách thức triển khai việc xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc một cách chặt chẽ, chuyên nghiệp, minh bạch, đảm bảo tuân thủ đúng quy định tại Nghị định thư đã được ký kết giữa hai bên.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) khẳng định, hiện chưa có bất kỳ doanh nghiệp Việt Nam nào đáp ứng được điều kiện xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc. Tuy nhiên, theo ghi nhận tại khu vực cửa khẩu trong thời gian gần đây, đã có tình trạng một số doanh nghiệp đưa sầu riêng lên cửa khẩu và đến làm kiểm dịch tại Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 mà chưa đáp ứng được các điều kiện mà phía Trung Quốc đưa ra cho sản phẩm sầu riêng xuất khẩu mới đây.

Thông tin tại Hội nghị, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho hay hiện nay ở cửa khẩu đã có một số lô hàng sầu riêng có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh, gian dối. Một số lô hàng này có vùng trồng chưa được ủy quyền hoặc lấy mã vùng trồng ở những vùng chưa có quả. Tuy nhiên, những lô hàng này vẫn chưa được thông quan.

Ông Hoàng Trung cũng khẳng định, hiện vẫn chưa có bất cứ lô sầu riêng Việt Nam nào được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Dự kiến, vào đầu tuần sau, những lô sầu riêng đạt chuẩn đầu tiên sẽ chính thức xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

“Muốn đẩy nhanh quá trình xuất khẩu, các doanh nghiệp cần đáp ứng đầy đủ quy định mà phía Trung Quốc yêu cầu, đảm bảo vùng trồng và cơ sở đóng gói được công nhận”, ông Trung nói.

Theo thông tin tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết, sau 4 năm ký nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc, nước ta đã có 51 vùng trồng và 25 cơ sở đóng gói sầu riêng được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp mã số xuất khẩu.

Hiện nay các vùng trồng đã được cấp mã số có diện tích vào khoảng 3.000 ha, sản lượng ước tính 68.000 tấn/năm. Tuy nhiên theo đăng ký của các doanh nghiệp (DN), khối lượng dự kiến xuất khẩu đến nay đã lên tới con số rất lớn, khoảng 1,3 triệu tấn.

Ông Hoàng Trung nhấn mạnh, trong thời điểm nhạy cảm như hiện nay, nếu hư không thể kiểm soát chặt chẽ, không tuân thủ đầy đủ các quy định của Tuy nhiên theo đăng ký của các doanh nghiệp (DN), khối lượng dự kiến xuất khẩu đến nay đã lên tới con số rất lớn, khoảng 1,3 triệu tấn.

Điều này đã được thấy qua bài học của vú sữa Lò Rèn của Tiền Giang trước đây. 

Bộ trưởng Bộ NN&PTNN Lê Minh Hoan nhấn mạnh, chúng ta đã mất 4 năm trời đàm phán để được xuất khẩu sầu riêng, hiện giờ người nông dân đang rất mong chờ doanh nghiệp, chưa gì đã thấy mạo danh, xâm phạm mã số vùng trồng ở nơi này nơi kia.

Những lô sầu riêng gian dối nếu bị Trung Quốc phát hiện ra thì toàn bộ công sức của chúng ta những năm qua đều đổ sông đổ bể, nếu phải đàm phán lại thì còn khó khăn hơn gấp nhiều lần mới lấy lại được lòng tin.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật nhấn mạnh: "Chúng ta không chỉ mất uy tín, mà có thể mất cả thị trường. Một người gian lận sẽ ảnh hưởng tới cả ngành hàng sầu riêng, 30 tỉnh trồng sầu riêng và hàng vạn nông dân".

Để ngăn chặn hậu quả nhãn tiền này, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho rằng, các địa phương cần chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch, chiến lược phát triển sản xuất sầu riêng bền vững tại địa phương. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan chuyên môn về bảo vệ thực vật tại địa phương thực hiện giám sát sinh vật gây hại và hướng dẫn phòng trừ sinh vật gây hại tại các vùng trồng sầu riêng…

Đối với các vùng trồng, cơ sở đóng gói cần nghiên cứu kỹ quy định và các hướng dẫn kỹ thuật để đảm bảo luôn duy trì việc tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật, quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của Việt Nam và Trung Quốc.

Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thương mại chỉ nhập hàng và đóng gói tại vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số. Trường hợp không sở hữu vùng trồng, cơ sở đóng gói được cấp mã số thì phải có giấy ủy quyền hoặc xác nhận của đại diện/chủ mã số bằng văn bản…

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng hình ảnh trái sầu riêng không quan trọng bằng hình ảnh hệ sinh thái tạo ra trái sầu riêng đó. Do đó, trong thời gian tới, để duy trì và tiếp tục nâng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng chính ngạch sang Trung Quốc, Bộ NN&PTNT đề nghị Cục Bảo vệ thực vật và các Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật các tỉnh trồng và có cơ sở đóng gói sầu riêng tiếp tục hướng dẫn các vùng trồng và cơ sở đóng gói hoàn thiện hồ sơ đăng ký, khắc phục để gửi Tổng cục Hải quan Trung Quốc xem xét phê duyệt.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, đào tạo tập huấn, kiểm tra, giám sát để nâng cao năng lực, nhận thức của người dân trong việc tuân thủ, chuẩn hóa vùng trồng, cơ sở đóng gói.

Các đơn vị kiểm dịch thực vật kiểm soát chặt chẽ các mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói tại cửa khẩu đảm bảo các lô hang xuất khẩu tuân thủ đúng quy định của Trung Quốc….

Các DN xuất khẩu phối hợp với các cơ sở đóng gói, các vùng trồng đã được cấp mã số phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của Trung Quốc, không chỉ khi được kiểm tra mà phải luôn duy trì việc đáp ứng về giám sát dư lượng, kiểm soát sinh vật gây hại trong suốt quá trình sản xuất.

Đặc biệt, các DN xuất khẩu thương mại không được gian lận mã số, sử dụng mã số khi chưa được phép, trộn hàng từ vùng không được cấp mã số dẫn đến mất uy tín của hàng sầu riêng Việt Nam, thậm chí mất thị trường.

Hải An