Cây lạc Bambara là một loại cây họ đậu chịu được khô hạn có nguồn gốc từ Tây Phi- cùng họ lương thực với lạc, đậu Hà Lan và đậu nhưng hiện được trồng trên khắp lục địa và Châu Á.

Là một cây họ đậu, nó làm giàu nitơ cho đất, giúp bón phân cho các cây trồng khác. Nó cũng là một loại thực phẩm chứa nhiều protein, carbohydrate và chất xơ, cung cấp các axit amin, khoáng chất và vitamin thiết yếu. Cho đến nay loại đậu này đã trở thành một loại thực phẩm truyền thống trong ẩm thực bản địa Châu Phi và loại cây này phần lớn đã được buôn bán, tiêu thụ tại địa phương.

 Công ty thực phẩm WhatIF Foods, có trụ sở tại Singapore, chế biến hạt lạc Bambara thành bột "BamNut" đặc trưng của hãng, được sử dụng trong mì ăn liền, súp và món lắc. Langwallner hy vọng sẽ tạo ra một thị trường mới cho cây trồng và "biến cây lạc Bambara trở thành một phần của hệ thống lương thực".

Mì tốt cho trái đất

Langwallner, người đã từng làm việc với các công ty công nghệ thực phẩm, cho biết ông đã nhìn thấy cơ hội để giới thiệu loại lạc xa lạ thông qua một sản phẩm quen thuộc: mì ăn liền.

WhatIF ra mắt món mì của mình tại Singapore vào năm 2020, thay thế quy trình chiên ngập dầu được sử dụng trong sản xuất mì ăn liền thông thường bằng một phương pháp lành mạnh hơn tương tự như chiên trong không khí.

Langwallner cho biết kỹ thuật độc quyền này làm giảm hàm lượng chất béo trong mì WhatIF và tránh sử dụng dầu cọ - một thành phần có liên quan đến nạn phá rừng, ô nhiễm đất và nước. Mì cũng chứa nhiều chất xơ và protein hơn so với mì ăn liền làm từ lúa mì thông thường.

Với giá lên tới 2,50 đô la một phần, mì của WhatIF đắt hơn so với các sản phẩm từ những công ty nổi tiếng trong ngành như Nissin và Indomie - nhưng Langwallner đang đặt cược vào sự sẵn lòng từ những người tiêu dùng có ý thức về môi trường, đặc biệt là thị trường thế hệ trẻ và thế hệ Z - thế hệ sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho những sản phẩm không gây hại cho môi trường.

Nguồn cung khan hiếm

Mặc dù có giá trị dinh dưỡng cao và tốt cho đất, nhưng lạc Bambara được trồng với quy mô rất nhỏ. Theo báo cáo, sản lượng hàng năm ở châu Phi được báo cáo là chỉ đạt 0,3 triệu tấn - một lượng không đáng kể so với 776,6 triệu tấn lúa mì được sản xuất trên toàn cầu vào năm ngoái.

Một giáo sư khoa học thực phẩm tại Đại học Công nghệ Cape Peninsula ở Nam Phi, cho biết: “Đó là bởi vì lạc Bambara không được trồng như một loại cây trồng chính. Phần lớn nó được nông dân trồng để giúp bón phân cho đất, và sản phẩm thu được sẽ được ăn và bán tại địa phương".

Tuy nhiên, việc tạo ra một thị trường quốc tế cho cây trồng có thể mang lại động lực mới cho nông dân và tăng cường an ninh lương thực cho các thế hệ tương lai khi biến đổi khí hậu đe dọa sản xuất một số loại cây trồng.

Theo Liên Hợp Quốc, cứ mỗi phút lại có 23 ha đất canh tác bị mất do hạn hán và sa mạc hóa, và các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sự khô cằn ảnh hưởng đến 40% đất nông nghiệp. Jideani cho biết nhiều diện tích đất canh tác, nơi trồng các loại cây chủ lực như ngô "không còn phát triển nữa". Đây là một vấn đề lớn ở châu Phi - nơi có tới 65% diện tích đất trồng.

Nhưng lạc Bambara có khả năng chịu hạn và có thể phát triển trên đất nghèo ở các vùng bán khô hạn trong khi bổ sung đất bạc màu, cung cấp một loại cây trồng thay thế có thể giúp khôi phục vùng đất này.

Jideani cho biết các công ty như WhatIF có thể tạo ra nhu cầu toàn cầu cho loại cây trồng "chưa được tận dụng" này. Và Langwaller không đơn độc trong việc khám phá tiềm năng của cây trồng bởi Jideani và nhóm của cô đang thử nghiệm các sản phẩm làm từ lạc Bambara bao gồm bánh quy giòn, bánh ngọt và đậu phụ.

Một cách tiếp cận hoàn toàn khác

Cho đến nay, Langwallner và người đồng sáng lập Peter Cheetham, một kỹ sư sinh hóa, đã tự bỏ tiền túi để điều hành công ty, cũng như gây quỹ từ bạn bè và các nhà đầu tư tư nhân. Langwallner cho biết hiện họ đang tìm kiếm các nhà đầu tư tổ chức để giúp công ty mở rộng quy mô.

Công ty đang nỗ lực hướng tới cột mốc quan trọng đầu tiên: tìm nguồn cung cấp 1.000 tấn lạc Bambara từ Tây Phi và công ty sẽ khôi phục lại 1.000 ha đất vào cuối năm 2023. Công ty đang làm việc trực tiếp với 1.600 nông dân ở Ghana, xây dựng mối quan hệ với nông dân ở Nigeria và Malaysia, để chuẩn bị cho việc mở rộng kinh doanh trong tương lai. 

Các sản phẩm của WhatIF được sản xuất tại các nhà máy ở Malaysia và Australia, và được bán ở Singapore, Malaysia và Australia. Trong tháng này, các sản phẩm đang được tung ra trong các cửa hàng trực tuyến tại Mỹ.  Công ty cũng đang làm việc để thông qua phê duyệt theo quy định ở EU, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm nay.

Trong tương lai, WhatIF muốn "nội địa hóa sản xuất" bằng cách xây dựng các nhà máy gần hơn với nguồn cung cấp lạc hoặc gần hơn với người tiêu dùng. Langwallner nói thêm: “Công ty đang mở rộng phạm vi sản phẩm của mình. Gần đây, công ty đã tung ra sữa BamNut và đang nghiên cứu phát triển các sản phẩm sữa có nguồn gốc thực vật khác như sữa chua và pho mát.

Bằng "cách tiếp cận hoàn toàn khác", Langwallner hy vọng rằng lạc Bambara sẽ giúp nông dân trên khắp thế giới hồi sinh những vùng đất bạc màu và đa dạng hóa nguồn dinh dưỡng của chúng ta để có một tương lai an toàn hơn.

Thu Hà