Theo đó, HoREA đã có những ý kiến đóng góp cụ thể về việc bố trí nguồn vốn từ ngân sách để thực hiện chính sách nhà ở xã hội; về điều kiện để được vay vốn ưu đãi; lãi suất cho vay, thời hạn cho vay ưu đãi… để hoàn thiện chính sách nhà ở xã hội tại khu vực đô thị. 

Cùng với đó, HoREA cũng chỉ ra hàng loạt bất cập của các quy định hiện hành về chuyển nhượng nhà ở xã hội sau khi mua. Cụ thể, theo HoREA, đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội, kể cả phần lớn người tái định cư đều thuộc nhóm người yếu thế, dễ bị tổn thương trong xã hội nên cần có cơ chế để bảo vệ.

Bên cạnh đó, quy định "thời hạn tối thiểu là 05 năm, kể từ thời điểm thanh toán hết tiền thuê mua, tiền mua nhà ở" chỉ phù hợp với trường hợp bên mua nhà ở xã hội (trả tiền một lần), nhưng không phù hợp với trường hợp bên thuê mua nhà ở xã hội (trả tiền trong thời hạn 15 năm);

HoREA cũng phân tích, nội hàm của Khoản 4 Điều 19 Nghị định 100/2015/NĐ-CP đã phát sinh mâu thuẫn do phần đầu quy định " Người mua, thuê mua nhà ở xã hội không được phép thế chấp (trừ trường hợp thế chấp với ngân hàng để vay tiền mua, thuê mua chính căn hộ đó) và không được chuyển nhượng nhà ở dưới mọi hình thức trong thời gian tối thiểu là 05 năm, kể từ thời điểm trả hết tiền mua, thuê mua nhà ở theo hợp đồng đã ký với bên bán, bên cho thuê mua", có nghĩa là sau 05 năm kể từ thời điểm đã trả hết tiền mua, thuê mua nhà thì mới được thế chấp, chuyển nhượng.

Tuy nhiên, phần sau đó lại quy định "chỉ được phép bán lại, thế chấp hoặc cho thuê sau khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của pháp luật về đất đai", có nghĩa là sau khi đã trả hết tiền mua, thuê mua nhà thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở (sổ đỏ) và được quyền thế chấp, cho thuê, chuyển nhượng nhà.

HoREA cũng cho rằng, quy định khi được phép bán nhà ở xã hội thì "bên bán căn hộ nhà chung cư phải nộp cho Nhà nước 50% giá trị tiền sử dụng đất được phân bổ cho căn hộ đó; trường hợp bán nhà ở xã hội thấp tầng liền kề phải nộp 100% tiền sử dụng đất" là không hợp lý vì gần như Nhà nước lấy lại một phần ưu đãi của người mua nhà ở xã hội vì người này cũng không còn được quyền mua nhà ở xã hội nữa, do đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội chỉ được hưởng chính sách này 1 lần trong cuộc đời, không nên bị thu lại tiền sử dụng đất khi chuyển nhượng nhà.

Trên cơ sở đó, Hiệp hội BĐS TP HCM đã đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách chuyển nhượng nhà ở xã hội sau khi mua đối với người mua nhà ở xã hội trả tiền một lần là được thế chấp nhà sau khi đã có sổ đỏ (sổ đỏ được cấp sau khi đã trả đủ tiền). Đồng thời được bán, cho thuê lại, cho mượn nhà ở sau khi đã sử dụng nhà tối thiểu 05 năm kể từ ngày được giao nhà.

Đối với người thuê mua nhà ở xã hội trả tiền trong thời hạn 15 năm được thế chấp, bán, cho thuê lại, cho mượn nhà ở sau khi đã có sổ đỏ.

HoREA cũng kiến nghị bãi bỏ quy định "bên bán căn hộ nhà chung cư phải nộp cho Nhà nước 50% giá trị tiền sử dụng đất được phân bổ cho căn hộ đó; trường hợp bán nhà ở xã hội thấp tầng liền kề phải nộp 100% tiền sử dụng đất, tính theo giá đất do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành tại thời điểm bán nhà ở", để cho bên bán nhà được hưởng đầy đủ chính sách phúc lợi nhà ở xã hội một lần trong đời.

Trong trường hợp cần thiết để đảm bảo an sinh xã hội, tránh việc trục lợi chính sách, Hiệp hội đề nghị áp dụng chính sách không thu tiền sử dụng đất khi bán nhà ở xã hội đối với những trường hợp đã sử dụng nhà ở xã hội tối thiểu 10 năm kể từ ngày được giao nhà và đã có sổ đỏ.

Hải Lan