Sau đại dịch Covid-19 đến nay, nền kinh tế chung khó khăn. Khi nghe tin Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng có ý định tăng giá mặt bằng, hàng trăm tiểu thương Chợ siêu thị Đà Nẵng (46 đường Điện Biên Phủ, TP Đà Nẵng) cùng “kêu cứu” với mong muốn nhận được sự hỗ trợ để vượt qua giai đoạn hiện nay, tiếp tục cầm cự.

Nỗi buồn chợ đã ế giá mặt bằng lại cao

Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng thông báo từ tháng 10/2023, giá thuê mặt bằng sẽ tăng 40% so trước đó. Không chỉ thế, công ty sẽ truy thu 40% các tháng 6 - 9/2023 do trong khoảng thời gian này đang chờ phương án giá được phê duyệt và tạm thu theo giá thuê mặt bằng năm 2022. Thông báo cũng nêu nếu tiểu thương không nộp tiền sẽ tiến hành cắt điện.

Bà H.T.L.H - tiểu thương bán nhựa ở tầng 2 Chợ siêu thị Đà Nẵng - ngày nào cũng ngồi ngóng khách, hàng tiếng đồng hồ mới có người ghé qua gian hàng. Cả khu chợ có hàng trăm tiểu thương nhưng lượng khách chỉ lác đác vài chục người. 

Vắng khách, mỗi ngày bà H chỉ bán được mấy trăm, thậm chí mấy chục ngàn. Nhiều năm nay, chợ cứ giảm dần lượng khách, đến năm 2020 tới nay giảm hẳn. Nhiều tiểu thương không cầm cự nổi đã nghỉ, các ki ốt được dồn lại chỉ còn bán ở tầng 1 và tầng 2.

Chậc miệng, bà H kéo dài giọng buồn, nói thêm: “Không cách gì cầm cự nổi nếu giá tăng đến 40%, giờ phải nói chợ này là chợ ế nhất Đà Nẵng”.

Theo bà H, khách dần ít đi là vì Chợ siêu thị Đà Nẵng không có đầy đủ mặt hàng, không có hàng ăn uống, mấy năm nay còn cắt cầu thang điện. Lâu dần, khách như lãng quên chợ Siêu thị Đà Nẵng.

Bà D bán rau củ quả nói về tiền thuê mặt bằng với đôi mắt hoe đỏ. Chuyện trò với chúng tôi, bà cho biết chồng làm thợ xây, cùng với cái quầy rau nhỏ này của bà, 2 vợ chồng chắt chịu để nuôi 3 người con, trong đó có 2 người đang học đại học.

Bà D tiếp lời: “Giá mặt bằng tăng cao, nếu không được hỗ trợ tôi phải đóng cửa, giờ nghĩ đến việc nuôi con ăn học chưa biết tính sao”.

Giá thuê mặt bằng sẽ tăng vọt nếu theo đề nghị của doanh nghiệp

Theo ông Trần Thanh Hoàng - Giám đốc Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng, từ năm 2011, công ty được phép kinh doanh chợ, dịch vụ ăn uống, vui chơi giải trí theo biên bản bàn giao của Sở Công Thương Đà Nẵng. Chợ có 500 tiểu thương có ki ốt cố định, 48 hộ hàng rong.

Tiền thuê mặt bằng chợ loại I áp theo quy định là 30.000 – 160.000 đồng/m2/tháng, tùy vào ngành hàng, hạng lô. Năm 2017, giá thuê điều chỉnh lên 36.000 – 180.000 đồng/m2/tháng.

Thực tế, công ty áp dụng thu cho tiểu tương từ năm 2011 – 2016 là 60.000 – 154.000 đồng/m2/tháng; giai đoạn 2017 – 2019, mức thu là 65.000 – 230.000 đồng/m2/tháng, đơn giá bình quân khoảng hơn 122.000 đồng/m2/tháng. Theo đại diện lãnh đạo công ty, mức thu này chưa phải là mức tối đa công ty được áp dụng theo quy định.

Trong khi đó, giai đoạn đầu, Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng được hỗ trợ tiền thuê đất khi chỉ phải đóng khoảng 580 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, đến giai đoạn 2020 - 2024, công ty không còn được hỗ trợ nữa.

"Theo bảng giá đất chu kỳ, từ năm 2020 – 2024, công ty sẽ phải đóng 2,12 tỷ đồng/năm, tăng 3,6 lần so với chu kỳ trước. Mức tăng rất cao này tác động gánh nặng lớn cho tiểu thương nhưng hiện công ty vẫn chưa được thành phố chấp thuận việc tiếp tục hỗ trợ tiền thuê đất như chu kỳ trước đó. Trong khi công ty còn có những khoản chi phí khác như chi phí quản lý, lãi vay tăng cao, khấu hao, tiền điện nước tăng cao”, ông Hoàng lý giải.

Từ giá thuê đất chu kỳ 2020 – 2023 tăng, ngày 15/3/2023 công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng lập phương án giá thuê mặt bằng cho tiểu thương trình Sở Tài chính Đà Nẵng. Qua đó, giá tối đa là 681.000 đồng/m2/tháng, bình quân 360.000 đồng/m2/tháng. Sở Tài chính ban hành giá dự thảo tối đa là 393.000 đồng/m2/tháng, giá bình quân 218.000 đồng/m2/tháng.

Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng cho rằng với đơn giá mới này thì công ty không đủ nguồn lực tài chính để duy trì hoạt động và khả năng phải đóng cửa chợ. Đơn giá được Sở Tài chính thẩm định cho tiểu thương Chợ siêu thị vẫn cao gấp đôi so với chợ truyền thống. Trong khi đó, Chợ siêu thị Đà Nẵng mới chỉ khai thác được khoảng 60% công suất.

Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng – ông Lê Trung Chinh – cho hay với tiểu thương khi thuê mặt bằng chợ do Nhà nước đầu tư giá thấp, qua thuê chợ do tư nhân đầu tư giá lại cao. Tuy nhiên, phía doanh nghiệp khi đầu tư chợ mà không có lãi thì không ai đầu tư. Nếu hỗ trợ cho các tiểu thương Chợ siêu thị Đà Nẵng hàng trăm ngàn tiểu thương chợ truyền thống sẽ phản ứng.

Hiện Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng đã làm việc với UBND TP Đà Nẵng về những kiến nghị của công ty liên quan đến phương án giá cho thuê mặt bằng tại chợ siêu thị. Cuộc họp do Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Đà Nẵng – ông Hồ Kỳ Minh chủ trì cùng các sở, ngành liên quan và lãnh đạo Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng.

Ông Hoàng thông tin đơn vị vẫn bảo lưu ý kiến nếu áp dụng theo phương án giá của Sở Tài chính Đà Nẵng thành phố phải hỗ trợ tiền thuê đất cho công ty như chu kỳ trước. Công ty xin chuyển từ đất chợ sang đất thương mại dịch vụ đối với phần diện tích chưa khai thác hết (đang trống khoảng 40% diện tích) nhằm bù lỗ cho chợ truyền thống.

Chợ siêu thị Đà Nẵng có tổng diện tích kinh doanh chợ được cấp phép là hơn 1.900 m2 nhưng chỉ đang sử dụng 1.100 m2, còn dư đến 800 m2.

“Hỗ trợ theo đề xuất của doanh nghiệp thì vướng luật. Luật quy định như thế nên không thể làm khác nhưng thành phố vẫn đang tìm hướng giải quyết tốt nhất dù gặp nhiều khó khăn”, ông Lê Trung Chinh khẳng định.

Hiện sau quá trình rà soát, UBND Đà Nẵng phê duyệt phương án giá cho thuê mặt bằng tại Chợ siêu thị Đà Nẵng theo đúng mức giá thẩm định của Sở Tài Chính, qua đó giá tối đa sử dụng diện tích bán hàng tại Chợ siêu thị Đà Nẵng được đầu tư từ nguồn vốn ngoài ngân sách Nhà nước, đối với hộ kinh doanh cố định là 393.000 đồng/m2/tháng. 

Đây là mức giá tối đa, đã bao gồm chi phí trực tiếp, chi phí quản lý, chi phí bán hàng, thuế theo quy định và các khoản chi phí khác có liên quan. Song giá vẫn chưa bao gồm dịch vụ trông coi hàng hóa, dịch vụ vệ sinh, dịch vụ thuê quầy sạp, điện, nước sinh hoạt của hộ tiểu thương tại chợ.

UBND TP Đà Nẵng đề nghị Công ty TNHH MTV Chợ siêu thị Đà Nẵng căn cứ mức giá tối đa quy định và căn cứ vào từng vị trí, ngành hàng kinh doanh của từng hộ kinh doanh tại chợ để xây dựng mức giá dịch vụ cụ thể và thực hiện thu tiền dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ sao cho phù hợp vị trí, ngành hàng, đảm bảo cạnh tranh và công bằng. 

Các hợp đồng/thỏa thuận được ký kết giữa công ty và tiểu thương còn hiệu lực thì tiếp tục thực hiện theo giá cũ đến khi kết thúc hợp đồng, sau đó mới chuyển sang mức giá mới.

Như vậy. mức giá này sẽ chỉ nhỉnh hơn mức giá Công ty TNHH MTV Chợ Siêu thị Đà Nẵng đang áp dụng vài chục nghìn so với đề xuất của chủ đầu tư tăng gần gấp đôi trước đó đã gây ra sự phản đối, lo lắng cho nhiều tiểu thương đang phải cầm cự trước tình trạng buôn bán ế ẩm hiện nay.

Dù giá không tăng cao như đề nghị của công ty TNHH MTV Chợ Siêu thị Đà Nẵng trước đó, tuy nhiên theo nhiều tiểu thương họ sẽ tiếp tục phải làm đơn xin UBND TP xem xét thêm vì hoàn cảnh hiện nay tại chợ quá vắng khác.

Bảo Hòa