Vừa qua, Ban bạn đọc Tạp chí Sở hữu trí tuệ đã nhận được đơn phản ánh của bà La Thị Mai là người được ủy quyền từ cụ La Siu Đình (bố đẻ bà Mai), thuộc diện hộ nghèo dân tộc miền núi trú tại xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Theo đơn phản ánh, thửa đất do ông cha để lại cho con cháu được khai hoang từ những năm 1935 tại thôn Cửa khẩu Hoành Mô, xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh đã có vườn trồng cây lâu năm và làm nhà cửa sinh sống ổn định. Thậm chí thửa đất này đã được UBND xã Đồng Tâm và UBND xã Hoành Mô (huyện Bình Liêu) xác nhận từ năm 1997.

Nhưng đến năm 2013, gia đình ông Trần Siu Thu và ông Nguyễn Văn Thiêm trú tại thôn Cửa Khẩu, xã Hoành Mô chiếm đoạt khu đất vườn nhãn và xây nhà trái phép trên thửa đất đó. Ngay sau khi bị lấn chiếm, gần 10 năm nay, gia đình bà La Thị Mai đã gửi đơn đến các cấp chính quyền nhưng sự việc vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng.

Từ năm 2013 đến nay, chính quyền xã và huyện Bình Liêu tuy có tổ chức khá nhiều buổi hòa giải nhưng đến nay vẫn không được các bên đồng ý thỏa thuận. Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn tới việc phân định tranh chấp và hòa giải không thành đó là buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương. Lấy cớ thiếu cơ sở dữ liệu về khu vực đất tranh chấp qua các thời kỳ, UBND huyện Bình Liêu đã hoàn toàn bất lực khiến cho tình trạng tranh chấp kéo dài. 

Cụ thể vụ việc tranh chấp đất đặc biệt khiến dư luận bức xúc chính bởi ông Trần Sìu Thu, Chủ tịch Hội người cao tuổi xã Hoành Mô là người lấn chiếm đất, xây nhà trái phép trên đất của bà con dân tộc. Theo thông tin xác minh từ UBND xã Hoành Mô và theo tìm hiểu của phóng viên thì bà con dân tộc tại xã Hoành Mô, đang rất bất bình với gia đình ông Thu. Tại thời điểm ngang nhiên lấn chiếm đất, gia đình ông Thu có con dâu và con rể đều giữ chức vụ chủ chốt tại chính quyền xã, đây có phải là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chính quyền bất lực trong quản lý và giải quyết tranh chấp kéo dài 10 năm tại huyện Bình Liêu?

Ông Nguyễn Xuân Việt, Phó Bí Thư huyện Bình Liêu cũng xác nhận: Việc đồng chí Thành (Phó chủ tịch HĐND xã Hoành Mô) là con rể ông Thu thì huyện không hề biết. Còn anh La Đức Toàn (con rể ông Thu) nguyên chủ tịch xã Hoành Mô thì huyện đã biết. Tuy nhiên về cả 5 trường hợp người nhà ông Thu nắm các chức vụ chủ chốt ở cùng một xã Hoành Mô thì huyện sẽ rà soát lại?!

Có thể nói, việc “cả nhà làm quan” gây ra bức xúc trong dư luận, đã và đang được chính quyền xem xét, sửa đổi. Tuy nhiên hậu quả của việc này chính là để cho một số cá nhân cậy quyền, cậy thế ngang nhiên lấn chiếm đất của người dân gây bức xúc và gây dư luận xấu thì vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng. Hơn nữa, chính từ “mối quan hệ quan chức” này, vụ việc hòa giải luôn thiếu công bằng, không hợp tình hợp lý. Thửa đất và vườn của hộ gia đình bà La Thị Mai đã được chính quyền xã cũ xác nhận từ năm 1997, nhưng đến nay, chính quyền xã mới đã bác bỏ xác nhận trên.

Đáng ngạc nhiên hơn, trong một số Biên bản hòa giải chính quyền xã còn khẳng định nếu các bên không thỏa thuận được thì có thể khởi kiện tại Tòa án?! Một thửa đất khai hoang, không có thông tin rõ ràng trong cơ sở dữ liệu quản lý đất của huyện, của xã và tất nhiên không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì bà con dân tộc dùng căn cứ gì để khởi kiện tại Tòa án?

Áp lực từ mối quan hệ của “gia đình làm quan” còn được thể hiện rõ hơn tại phần kết luận trong Thông báo số 3088/TB.UBND của UBND huyện Bình Liêu ngày 08/12/2019, Phó chủ tịch Đỗ Xuân Trường đã ký có nội dung ghi rõ: “Kể từ ngày ban hành Thông báo này (Thông báo Về việc chấm dứt giải quyết vụ việc kiến nghị, đề nghị, khiếu nại của bà La Thị Mai, trú tại thôn Cửa Khẩu, xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh), UBND huyện, Chủ tịch UBND huyện, Trụ sở Tiếp công dân huyện và các cơ quan, đơn vị liên quan sẽ không tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đơn kiến nghị về những vụ việc nêu trên.”?!

Thiết nghĩ, việc vi phạm khi bổ nhiệm một “gia đình quan chức” còn chưa được giải quyết thấu đáo, người dân bị lấn chiếm đất thì UBND huyện tuyên bố chấm dứt giải quyết sẽ khiến dư luận bức xúc thế nào trong cách hành xử của chính quyền huyện Bình Liêu? Đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh cần sớm có giải pháp hợp tình hợp lý để đảm bảo giữ gìn ổn định tình đoàn kết của bà con dân tộc tại khu vực miền núi, biên giới.

(Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về vụ việc này trong các kỳ tiếp theo)

                                                                                                                               Nhóm PV