Theo thông tin xác nhận từ đại diện Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, JAXA mới đây đã thông báo về lịch phóng mới của vệ tinh NanoDragon sau khi hoãn phóng khẩn cấp vào ngày 1/10 vừa qua.

Cụ thể, theo thông báo này, thời gian phóng dự kiến là lúc 7h51'21'' đến 7h55'16'' ngày 7/10 tại bãi phóng Trung tâm Vũ trụ Uchinoura, tỉnh Kagoshima (Nhật Bản).

Trước đó, vệ tinh NanoDragon được gửi sang Nhật Bản, bàn giao hôm 17/8 để chuyển đến bãi phóng Trung tâm Vũ trụ Uchinoura, tỉnh Kagoshima, kiểm tra các khâu cuối cùng, sẵn sàng vào bệ phóng.

Theo kế hoạch ban đầu, tên lửa Epsilon số 5 sẽ mang theo 9 vệ tinh (trong đó có 8 vệ tinh của Nhật Bản và một vệ tinh của Việt Nam) phóng lúc 7h51’ ngày 1/10, tuy nhiên, khoảng 19 giây trước khi phóng, JAXA đã tạm dừng khẩn cấp để kiểm tra hệ thống.

NanoDragon là vệ tinh dạng cubesat lớp nano nặng khoảng 4 kg, có kích thước 3U (100x100x340,5mm), được Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát triển.

Quá trình nghiên cứu, thiết kế, tích hợp, thử nghiệm chức năng vệ tinh hoàn toàn được thực hiện tại Việt Nam, bởi các cán bộ nghiên cứu của VNSC. Toàn bộ cấu trúc cơ khí và mạch phân phối nguồn và một số mạch phụ trợ khác của vệ tinh cũng được tự chế tạo tại Việt Nam.

NanoDragon được phát triển với mục đích chứng minh có thể dùng công nghệ chùm vệ tinh cỡ siêu nhỏ để thu tín hiệu nhận dạng tự động tàu thủy (Automatic Identification System - AIS) để theo dõi, giám sát phương tiện trên biển.

Vệ tinh NanoDragon cũng được thiết kế để xác minh chất lượng của hệ thống điều khiển, xác định tư thế vệ tinh và một máy tính tiên tiến mới được phát triển riêng dành cho vệ tinh cỡ nhỏ. Vệ tinh NanoDragon dự kiến hoạt động ở quỹ đạo đồng bộ mặt trời ở độ cao khoảng 560 km.

NanoDragon được nghiên cứu, thiết kế, chế tạo 100% tại Việt Nam. Sản phẩm nằm trong lộ trình phát triển Vệ tinh nhỏ "Made in Vietnam" của VNSC, theo "Chiến lược phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ đến năm 2030" Thủ tướng phê duyệt ngày 4/2/2021.

Ngoài sản xuất vệ tinh, Chương trình đã xây dựng được cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia, trong đó có phương pháp định danh ảnh VNREDSat-1 trên toàn thế giới. Có 24 bộ số liệu và cơ sở dữ liệu (CSDL) chuyên đề ảnh vệ tinh đã được phát triển, phục vụ cho nhu cầu giám sát tài nguyên thiên nhiên, môi trường, và thiên tai của Việt Nam. Trên 20 mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ phục vụ phát triển kinh tế xã hội, trong đó sử dụng vệ tinh Việt Nam, giám sát và dự báo thiên tai được triển khai.

Các mô hình và quy trình sử dụng dữ liệu ảnh vệ tinh và các nguồn dữ liệu khác để xác định nồng độ các chất ô nhiễm nước, tính toán phát thải khí carbon, cảnh báo nhanh sự cố môi trường biển, đánh giá hình thái và quy mô bố trí cơ sở, trận địa quân sự, giám sát hành lang bảo vệ bờ biển... Hệ thống WebGIS sử dụng trong quản lý và giám sát tài nguyên, môi trường, thiên tai, chất lượng nước, lớp phủ rừng, mức độ ô nhiễm không khí... cũng là thành tựu đáng nói của công nghệ vũ trụ thời gian qua.

Các nhóm nghiên cứu trong Chương trình đã xây dựng phần mềm phục vụ điều khiển vệ tinh, xử lý nâng cao chất lượng ảnh vệ tinh; phần mềm mô phỏng công nghệ chế tạo, thử nghiệm vệ tinh và Trạm mặt đất, phương tiện phóng vệ tinh;

Các hệ thống phần mềm hỗ trợ tích hợp thông tin giám sát một số mục tiêu, đối tượng (tàu thuyền và giàn khoan) trên vùng biển Việt Nam; mô phỏng công nghệ chế tạo, thử nghiệm vệ tinh cỡ Nano; Phần mềm mô phỏng công nghệ chế tạo, thử nghiệm tên lửa đẩy... đã được triển khai.

PGS.TS Doãn Minh Chung nhận định, Chương trình đã hoàn thành các chỉ tiêu đặt ra. Các nhiệm vụ khoa học được lựa chọn để thực hiện đều có hàm lượng khoa học công nghệ cao, đáp ứng được các nhu cầu cấp thiết về nghiên cứu triển khai, ứng dụng công nghệ vũ trụ giải quyết các vấn đề cấp bách của khoa học, công nghệ, kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.

Ông Chung cũng chỉ ra một số điểm còn tồn tại của Chương trình đó là chưa bao quát được hết các nội dung được phê duyệt. Trong đó, ứng dụng vệ tinh viễn thông kết nối với hạ tầng quốc gia, nghiên cứu cơ bản về vật liệu trong môi trường vũ trụ... chưa được nghiên cứu tới do nội dung quá rộng, chưa có đủ kinh phí và thời gian triển khai trên thực tế.

Trong giai đoạn đến năm 2030, các nhà khoa học kiến nghị các cơ quan quản lý tiếp tục cải tiến thủ tục hành chính, quy trình đề xuất và xác định nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Các đề tài nghiên cứu nâng cao chất lượng và tăng tính ứng dụng thực tiễn.

Thái An