Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) cần có những thay đổi nhằm tạo mọi điều kiện để người tài phát triển, cống hiến

Thủ đô Hà Nội từ xưa vốn đã nổi tiếng là thành phố có nhiều chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài. Điều 13 Luật Thủ đô 2012 quy định rõ “Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được ban hành chính sách trọng dụng nhân tài”.

Tuy nhiên, qua một quá trình thực hiện, các quy định này đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập như: Nội dung của quy định mới chỉ tập trung vào việc thu hút nhân tài mà chưa quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Phạm vi các đối tượng được áp dụng chính sách trọng dụng còn hạn chế; số lượng người được tuyển dụng nói chung còn khiêm tốn so với số người thực tế thuộc các nhóm đối tượng được thu hút.

Tiêu chí xác định để tuyển dụng, thu hút nhân tài chủ yếu là thông qua bằng cấp như: tốt nghiệp đại học loại xuất sắc; có học vị tiến sĩ ... mà chưa quan tâm đến những người có năng lực, kinh nghiệm thực tiễn. Chất lượng đội ngũ công chức, viên chức được tuyển dụng theo chính sách này, qua đánh giá của các cơ quan, đơn vị sử dụng thì hầu hết chưa có thành tích vượt trội, nổi bật so với những công chức, viên chức được tuyển dụng theo những quy định chung…

Cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết 15, Điều 17 dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã quy định: Công dân Việt Nam có phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực vượt trội và kinh nghiệm thực tiễn đang làm việc trong các lĩnh vực, ở trong nước, ở ngoài nước có công trình, sản phẩm, thành tích, công trạng hoặc cống hiến đặc biệt để phát triển một lĩnh vực, một ngành của Thủ đô được xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức, viên chức và được hưởng các chế độ, chính sách do Hội đồng nhân dân Thành phố quy định.

Công dân Việt Nam có đủ tiêu chuẩn nêu trên được ký hợp đồng làm việc hoặc được đảm nhiệm chức vụ quản lý, điều hành tại các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư thuộc thành phố Hà Nội.

Người nước ngoài có trình độ chuyên môn cao; nhiều kinh nghiệm thực tiễn; có công trình hoặc sản phẩm đã được nghiệm thu, công nhận, ứng dụng đem lại hiệu quả cao thì được ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, y tế, giáo dục với chế độ đãi ngộ phù hợp do Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định.

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 6, vào ngày 27/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Trong đó, nội dung về chính sách trọng dụng nhân tài tiếp tục nhận được những ý kiến tham luận sôi nổi.

Góp ý dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng (đoàn TP. Cần Thơ) cho rằng, các nội dung nhằm thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là nội dung hết sức quan trọng. Nếu làm tốt sẽ giúp Thủ đô phát triển mạnh mẽ, đột phá để đạt được các mục tiêu đề ra.

Thực tế kinh nghiệm các nước cho thấy, với những nước vượt qua bẫy thu nhập trung bình thành công, trở thành các nước phát triển như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore... rất ít dựa vào tài nguyên, chủ yếu dựa vào thu hút nhân tài để bứt phá và phát triển.

Tuy nhiên, theo đại biểu, quy định về thu hút, trọng dụng nhân tài tại Điều 17 còn chưa rõ, chưa đầy đủ, cần hoàn thiện để việc triển khai được khả thi.

Ông Hùng dẫn chứng giai đoạn 2013-2022, Hà Nội chỉ thu hút được 55 nhân tài là thủ khoa các trường đại học. Còn với Tp.Hồ Chí Minh, giai đoạn 2018-2022 chỉ thu hút được 5 nhân tài.

Bên cạnh đó, thực tiễn cho thấy, không thể chỉ đưa ra một số ưu đãi, chờ người tài đến với mình mà phải chủ động tìm kiếm, phát hiện, từ đó lôi kéo để thu hút họ.

Liên quan tới vấn đề khuyến khích, tạo điều điện thuận lợi cho nhân tài phát huy tiềm năng, đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn Hà Nội) đề nghị: Để khuyến khích và tạo thuận lợi hơn cho các nhà khoa học, cần sửa đổi, bổ sung và khoán các gói sản phẩm trung gian của đề tài.

Ngoài ra, cần sửa đổi khoản 4, điều 25 theo hướng giao UBND TP. Hà Nội xây dựng một chương trình KH-CN và đổi mới sáng tạo, theo hướng trọng tâm, trọng điểm có tính liên ngành, liên tục; giải quyết triệt để một số vấn đề hay lĩnh vực quan trọng nào đó mà Hà Nội cần gắn với sản phẩm cuối cùng mang thương hiệu của thủ đô.

Đại biểu Lan cũng đề nghị nên bổ sung điều 25 quy định thành phố có quỹ hỗ trợ kinh phí sáng tạo; có chế độ lương thưởng đặc biệt cho chuyên gia các lĩnh vực khoa học - công nghệ quan trọng của thành phố; giao các trường đại học trên địa bàn Hà Nội tuyển dụng, lựa chọn, đào tạo, nuôi dưỡng đội ngũ chuyên gia cho thành phố.

Cần sớm có những chính sách để tìm kiếm và phát hiện sớm nhân tài

Theo đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng, nếu chỉ thu hút và trọng dụng nhân tài là chưa đủ mà cần phải có chính sách tìm kiếm và phát hiện nhân tài. Ngoài ra, cần nghiên cứu bổ sung cơ chế, chính sách về phát hiện sớm nhân tài; từ đó có lộ trình hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng vào những ngành nghề, lĩnh vực trọng điểm cả khu vực công và khu vực quan trọng khác.

Bên cạnh đó, cần bổ sung cơ chế chính sách về xây dựng môi trường làm việc công bằng, chuyên nghiệp, văn minh, hiện đại, tạo mọi điều kiện để người tài phát triển, cống hiến. Qua đó, thực hiện bằng được phương chấm "4 không" là không được, không thể, không muốn và không dám tham nhũng.

Ngoài ra, đại biểu Hùng cũng cho rằng, nên xem xét bổ sung chính sách hỗ trợ nhà ở như mua, thuê, thuê mua, các hỗ trợ khác cho gia đình, vợ con người tài để giúp họ yên tâm cống hiến, làm việc.

Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ tạo cú hích lớn trong cơ chế thu hút, trọng dụng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thành phố Hà Nội

Phát biểu tại buổi làm việc sáng ngày 27/11, đại biểu Dương Khắc Mai, đoàn Đắk Nông cho rằng, việc thiết kế một khoản riêng về thu hút, trọng dụng nhân tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô là nội dung quan trọng, tạo ra cú hích trong cơ chế thu hút, trọng dụng, phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao cho Thủ đô Hà Nội.

Để quy định có tính khả thi hơn, đại biểu cho rằng, cần trao quyền cho Hội đồng nhân dân thành phố ban hành các văn bản quy định cụ thể hơn với các đối tượng cần thu hút, có sự phân loại các đối tượng một cách rõ ràng. Từ đó, sẽ có quy định về chế độ, chính sách cho phù hợp trong việc tuyển dụng, bổ nhiệm và đãi ngộ, để thu hút, giữ chân được người tài đóng góp cho sự phát triển của Thủ đô.

Cùng quan điểm, Thượng tọa Thích Thanh Quyết (đại biểu tỉnh Quảng Ninh) bày tỏ, hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh mà hưng thịnh. Do vậy, đại biểu đề nghị trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này cần làm rõ một số cơ chế, chính sách đặc thù, thiết thực, áp dụng được ngay để xây dựng Thủ đô trở thành một trung tâm giáo dục chất lượng cao ngang tầm khu vực và quốc tế.

Để cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết số 15, Điều 17 của luật đã thiết kế một khoản về thu hút, trọng dụng nhân tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô. Đại biểu cho rằng, đây là nội dung quan trọng, tạo ra cú hích trong cơ chế thu hút, trọng dụng, phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao cho Thủ đô Hà Nội.

Tuy nhiên, để quy định có tính khả thi hơn, đại biểu cho rằng cần trao quyền cho HĐND Thành phố ban hành các văn bản quy định cụ thể hơn với các đối tượng cần thu hút, có sự phân loại các đối tượng một cách rõ ràng, để có quy định về chế độ, chính sách cho phù hợp trong việc tuyển dụng, bổ nhiệm và đãi ngộ, để thu hút, giữ chân được người tài đóng góp cho sự phát triển của thủ đô.

Quỳnh Trang